- •Студенттің пәндік
- •Пәннің мазмұны
- •1. Экологияға кіріспе
- •2. Аутэкология – ағзалар экологиясы
- •5.Биосфера - тіршілік қабаты
- •6. Атмосфера – биосфераның негізгі құрам бөлігі
- •7.Гидросфера –биосфераның
- •8.Литосфера және оны тиімді пайдалану
- •9.Қазіргі кездегі экологиялық мәселелер
- •Қолданылған әдебиеттер.
- •Глосарий
- •Дәрістің қысқаша конспектілері Лекция № 1
- •Негізгі сұрақтар және қысқаша мазмұны:
- •1.Экология туралы жалпы түсінік.
- •Абиотикалық
- •Биотикалық
- •Бірінші ретті периодты
- •Екінші ретті периодты
- •Периодсыз
- •Экожүйелердің энергетикасы.
- •Экожүйелердің ұйымдасу заңдары
- •Экожүйелердің өнімділігінің заңдары
- •Экожүйелердің динамикасы мен дамуы
- •Табиғаттың маусымдық өзгерістерін бақылау кестесі
- •Биологиялық алуантүрлілік – популяциялар, биоценоздар мен экожүйлердің тұрақтылығының шарты
- •1 Биосфера туралы түсінік.В. И. Вернадскийдің биосфера туралы.
- •1.2.Атмосфераның ластануы мен ластаушы көздер
- •1.3.Атмосфералық ауаның ластануының зардаптары.
- •1.4.Атмосфералық ауаны ластанудан сақтау және қорғау жолдары.
- •1.Гидросфера туралы түсінік.
- •1.1 Литосфера туралы түсінік .
- •1.2 Жел және су эрозиясы
- •1.3 . Топырақты эрозиядан қорғау
- •1.4 Топырақты тұздану мен батпақтанудан қорғау
- •1.4 Топырақтың ластануы
- •2.5 Жерді рекультивациялау
- •Студенттің өзіндік жұмыстың тапсырмасы.
- •Ұсынылған әдебиеттер:
- •Ұсынылған әдебиеттер:
- •Тақырыбы: Биосфера - тіршілік қабаты.
- •Ұсынылған әдебиеттер:
- •E) сарқылатын және сарқылмайтын
- •E) геодезия, гидравлика, гидростатика
- •A) популяция
- •D) Калифорниялық тұмша
- •Е) ғаламдық
- •А) популяция, түр организмдерiнiң таралу облысы
- •А) механикалық, физика-химиялық, биологиялық
- •А) экологиялық фактор
- •С) зоогендiк
- •С) жел эрозиясы
- •С) стратосфера
- •С) стратосфера
- •С) зоогендiк
- •С) құрылыс рекультивациясы
- •С) физика-химиялық
Ұсынылған әдебиеттер:
1. Бродский А.К. Краткий курс экологии. Алматы Наука. – М., 1998 .
2. Фурсов В.И., Амиргалиев М.Г., Краткий курс экологии. Алматы- 1996 г.
3.Саданов А.К., Аскарова У.Б., и др. Практикум по экологии. Алматы,1999 г.
4.Саданов А.К., Аскарова У.Б. и др. Экология. Учебник для студентов ВУЗов. Алматы.1999 г.
5. Гилярова А.М. Популяционная экология. – М., 1995 г.
Тақырыбы:Атмосфера –биосфераның негізгі құрам бөлігі.
Дәрістің мақсаты: Қоршаған ортамыздың атмосфералық ауасының құрамы мен
құрылысын, оның ластану көздерін,ластанудан қорғау
жолдарын ұғындыру.
Тапсырмалар:
1. Сіз тұратын аудандағы шаңның негізгі көздері
2.Ақтау қаласының атмосфералық ауасының
Сұрақтар:
1.Атмосфераның шумен ластануы.
2.Транспорт түрлері – атмосфераны негізгі ластаушы көздер.
3.Өнеркәсіп орындары – атмосфераны ластаушы факторлар.
4.Ауаның шаңдануы және шаңның түрлері.
5.Радиацияның қоршаған ортаға әсері.
Ұсынылған әдебиеттер:
1.Асқарова Ұ. Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. Алматы – 2005 4-15 бет
10. Фурсов В.И., Амиргалиев М.Г., Краткий курс экологии. Алматы- 1996 г.
11.Саданов А.К., Аскарова У.Б., и др. Практикум по экологии. Алматы,1999 г.
12.Саданов А.К., Аскарова У.Б. и др. Экология. Учебник для студентов ВУЗов. Алматы.1999 г.
Тақырыбы: Гидросфера – биосфераның
Дәрістің мақсаты: Гидросфера туралы негізгі мәліметтерді бере отырып, суды
ластайтын негізгі көздерді және ластағыштарды, оларды тазарту
жолдарын ұғындыру
Тапсырмалар:
1. Маңғыстау суларының экологиялық жағдайы
2. Қошқар Ата улы көлінің экологиясы.
Сұрақтар:
1.Су ресурстарының биосферадағы , адамзат қоғамындағы ролі.
2.Табиғи сулардың химиялық ластануы.
3.Гидросфераның антропогендік ластануы.
4.Климат және мұхиттар.
5.Тұщы су тапшылығы мәселесі.
6.Ағызынды суларды тазарту әдістері.
Ұсынылған әдебиеттер:
1. «Экология» Ә.С.Бейсенова.,Шілдебаев Ж.Б., Мауытбаева Г.З;
Алматы,2001-13-18бет.
2.Ж.М. Әділов «Тұрақты даму және айналадағы орта» Алматы, 1998 ж.
3.Қ. Ә. Әлімбетов, Г.С. Оспанова, А.Қ. Мейірбеков «Табиғатты пайдалану және оны қорғау негіздері» Алматы, Экономика - 2000 ж.
4. Риклефс Р. Основы экологии . – М ., 1979 г.
Тақырыбы : Литосфера және оны тиімді пайдалану мен қорғау
Дәрістің мақсаты: Литосфера туралы түсіндіре отырып, топырақтың
құнарлылығы,топырақтың құнарлылығының бұзылуы және
оның түрлері, топырақты қалпына келтіріп, қорғау туралы
ұғындыру.
Тапсырмалар:
1. Маңғыстау өңірінің топырақ сипаттамасы.
2.Топырақты қайта құнарландыру жұмысының жүргізілу нәтижесі.
3.Топырақ эррозиясының ауаға және су ресурстарына әсері.
4.Топырақтың екінші ретті сортаңдануының себептері
Сұрақтар:
1. Топырақ дегеніміз не және оның маңызы?
2.Топырақ эррозиясы?
3.Топырақтағы гравитациялық су деген не?
4.Топырақтың биологиялық ластануы қалай жүреді?
5.Топырақтың минеральды бөлігі қандай химиялық элементтерден тұрады?
Ұсынылған әдәбиеттер:
1. Асқарова Ұ. Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. Алматы – 2005 4-15 бет
2. Фурсов В.И., Амиргалиев М.Г., Краткий курс экологии. Алматы- 1996 г.
3.Саданов А.К., Аскарова У.Б., и др. Практикум по экологии. Алматы,1999 г.
4.Саданов А.К., Аскарова У.Б. и др. Экология. Учебник для студентов ВУЗов. Алматы.1999 г.
7-Бөлім
Бақылау - өлшеу құралдары:
Тақырып бойынша бақылау сұрақтары:
1.Экология терминін алғаш енгізген кім?
2.Экология пәні нені зерттейді?
3.Экологияның негізгі мақсаттары қандай?
4.Экологияның бөлімдері?
5.Тіршіліктің пайда болуы туралы ғалымдардың ой-пікірлері?
6.Аутэкология дегеніміз не?
7.Экологиялық факторлар дегеніміз не?
8.Популяция дегеніміз не?
9.Популяцияның саны?
10.Популяцияның жасы, жыныстық құрамы?
11.Популяцияның сипаттамаларына нелер жатады?
12Популяцияның тығыздығына факторларлардың әсері қандай?
13.Экологияның түрлері?
14.Экожүйеге қышқыл жаңбырлардың әсері қандай?
15.Радиация және денсаулық?
16.Автотрофтар дегеніміз не?
17.Консументтер дегеніміз не?
18.Экология ғылымының қалыптасуы неше кезеңнен тұрады?
19.Экожүйе деген не?
20.Ноосфера деген терминді ғылымға енгізген кім?
21.Экологиялық валенттілік деген не?
22.Топырақтың қышқылдығына қарай организмдер қалай топтастырылады?
23.Эндопаразиттер деген қандай организмдер?
24.Бәсекелестік тіршілік ету дегенді қалай түсінесіз?
25.Дене температурасын реттей алмайтын жануарлар түрлері ғылыми
тұрғыда қалай аталады?
26.Биосфераның қабаттары?
27.Биосфераның құрылысы мен сипаттамасы?
28.Ноосфера дегеніміз не?
29.Атмосфераның табиғи құрамы қандай?
30.Атмосфера құрамын зерттеген кім?
31.Атмосфераның құрамын зерттеу туралы тәжірибе?
32.Атмосфераның тіршіліктегі маңызы?
33.Атмосфераны ластаушы көздер?
34.Қышқыл жаңбырлар қалай түзіледі?
35.Озон қабатының маңызы?
36.Атмосфераның ластануының адам ағзасына әсері қандай?
37.Атмосфераны тазарту жолдары?
38.Атмосфераның ластануына бақылау қалай жүргізіледі?
39.Атмосфераға тікелей әсер дегенді қалай түсінесің?
40.Ауа тозаңы деген қандай ұғым?
41.Су қорғау белдемі қандай ұғым?
42.Қазақстан жеріндегі радиациялық апатты аймақтарын сипаттаңыз?
43.Радиация әсерінен адам қандай ауруға шалдығады?
44.Судың зиянды әсері қандай?
45.Қалдықсыз өнім өндірісі?
46.Су және оның маңызы?
47.Табиғи сулар?
48.Ағызынды сулардың сипаттамасы?
49.Ағызынды суларды тазартудың механикалық әдісі?
50.Суды азартудың биологиялық әдісі?
51.Суды азартудың химиялық әдісі?
52.Су ресурстарын қорғау қалай жүзеге асырылады?
53.Шығу тегі мен құрамына қарай ағын су қандай топқа бөлінеді?
54.Әлемдік мұхиттың аумағы қанша?
55.Минеральды су деген не?
56.Қазақстанның ірі су көздері?
57.Адам суды қандай мақсатта қолданады?
58.Судың тұздылығы деген не?
59.Халықаралық озон қабатын қорғау күні қашан?
60.Биологиялық әралуандылық туралы конвенциясы қашан қабылданды?
61.Топырақ дегеніміз не және оның маңызы?
62.Топырақ эррозиясы?
63.Топырақтағы гравитациялық су деген не?
64.Топырақтың биологиялық ластануы қалай жүреді?
65.Топырақтың минеральды бөлігі қандай химиялық элементтерден тұрады?
66.Литосфера терминін ғылымға енгізген кім?
67.Топырақтағы шекті рауалы концентрациясының маңызы неде?
68.Беттік эрозия деген не?
69.Рекултивация ұғымын сипаттаңыз?
70.Эрозия процестеріне тойтарыс беру үшін қандай шараларды жүзеге
асыру қажет?
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ш. ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ АҚТАУ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
ИНЖЕНЕРЛІК- ТЕХНИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
«ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ӨМІР ҚАУІПСІЗДІГІ » КАФЕДРАСЫ
ТЕСТТІК СҰРАҚТАР ЖИНАҒЫ
Экология пәні бойынша
050704- « Есептеу техникасы мен бағдарламалық қамтамасыз ету»
мамандығына арналған
Құрастырушы: аға оқытушы Саулебаева Г.Қ.
Ақтау - 2007
ӨОТ – 614.8.084
Құрастырушы: аға оқытушы Саулебаева Г.Қ.
« Экология » пәні бойынша тесттік тапсырмалар
жинағы. Оқу- әдістемелік жетілдіру – Ақтау: АқтМУ, 2007 ж.
050704- «Есептеу техникасы мен бағдарламалық қамтамасыз ету » мамандықтарына
арналған тесттік тапсырмалар жинағы 300 тесттік сұрақтардан құралған және меңгерілген білімін тағы басқа да бақылауға және өзіндік аттестацияға арналған.
Тесттік тапсырмалар жинағы студенттердің білім дәрежесін анықтауға мүмкіншілік береді.
Құрастырушы: ___________________________ «____ » _____________ 2007 ж.
(қолы, күні)
Кафедра меңгерушісі: профессор Кенжетаев Г. Ж.
___________________________________ «____ »__________ 2007 ж.
(қолы, күні)
$$$ 1.Грек тiлiнен аударғанда «oicos» сөзi ненi бiлдiредi?
А) үй, мекен
В) бiлiм
С) ғылым
D) экология
E) тiрi ағза
$$$ 2.Тiрi материяның қандай басты деңгейлерi болады?
А) молекулалық, жасушалық, ағзалық
В) популяциялық, экожүйелiк
С) биосфералық, молекулалық, ағзалық
D) молекулалық, жасушалық, ағзалық, популяциялық,
экожүйелiк, биосфералық
E) молекула, экожүйе, ағза
$$$ 3.Экожүйе мынадай болады:
А) жасанды
В) космостық және жер бетiлiк
С) жасанды және табиғи
D) табиғи
E) космостық және сулық
$$$ 4.Жер өзегін қоршап жатқан қабат не деп аталады?
А) мантия
В) ядро
С) литосфера
Д) биосфера
Е) географиялық қабық
$$$ 5.Табиғи ресурстар былай бөлiнедi:
А) қалпына келетiн және қалпына келмейтiн
В) климаттық және сулық
С) минералдық және космостық
D) биосфера ресурстары және сарқылатын ресурстар
