2.3 Тәжірибелік сабактар мазмұны.

Тәжірииелік сабақ №1 Eкіншілік энергия корларының (ЕЭҚ) энергия үнемдеушілік

технологиясының негіздері.

Тапсырма:

Дәріс және ұсынылған әдебиет көмегімен танысуқажет.

1. ЕЭҚ – қолдану бағыттарымен

2. ЕЭҚ – түрелрімен

3. Энергиямен қамтамасыз ету дің жалпы проблемалармен

4. Мұнай және газ кәсіпшілігіндегі энергия қорын үнемдеудің келешігімен.

5. орындалған жұмыс бойынша есеп беру.

Әдістемелік нұсқаулар:

№тәжірибиелік сабақты орындау кезінде ұсынылған әдебиетпен ( 1, 7 ,11,)

дәрістерімен және пәннің оқу - әдістемелік кешенімен ОӘК өздік жұмысқа көп коңіл бөлу керек.

Жұмысты орындауға ұсынылған әдебиет пен дәріс конспектілері бойыеша пәннің сәйкес тақырыбын оқығаннан кейін кірісу қажет.

Негізгі әдебиеттер:[58 бет] 7[409-412 бет]

Қосымша әдебиеттер:11[30...33 бет, 40... 47 бет].

Бақылау сабақтары:

1. ЕЭҚ – дегенге қалай түсінесің?

2. ЕЭҚ – ын негізгі көздерін атаңыз?

3. Энергиямен қамтамасыз етуді калай түсінесіз?

4. Энергиялық қорды калай түсінесіз?

5. Мұнай және газ кәсіпшілдігінде энергия қорын үнемдеудің келешегі қандай?

6. Энергия қорынүнемдеудің қазіргі жағдайын сипттаныз?

7. Екіншілік энергия қорын (ЕЭҚ) қолданудың негізгі бағыттары.

Тәжірибелік сабақ №2 “мұнай және газ кәсіпшілігіндегі технологиялық процестерде энергия қорларын үнемдеуді арттыру үшін ГТҚ – дан және УЖҚ – дан шығатын газдардың жылуын пайдалану ”

Тапсырма:

Ұсынылған әдептер және дәрістер көмегімен ГТҚ – дан және УЖҚ – дан шығаиын газдардың әр түрлі технологиялыққолдық сұлбаларымен танысу, төмендегі мазмұнда есеп беру және дайындау:

1. УЖҚ – дан шығатын газдардың энергиясын қолдану үшін қондырғының принципиалдық сұлбасы.

2. ГЖҚ – дан шығатың газдармен ұнгыларды игеру және күрделі жөндеу үшін қондырғының технологиялық сұлбасы

3. Бу трубиналық қондырғылармен электроэнергия өндіру үшін ГТҚ – дан шыққан газдардын пайдаланудағы приципалдық сұлбасы

4. ГТҚ шыққан газдар жылуын пайдалану кезінде жылулық энергияны өңдіру үшін қолдан жандыру принципиалдық сұлбасы

5. Орындалған жұмыс бойынша есеп беру.

Әдістемелік нұсқаулар:

№2 тәжірбиелік сабақты кезінде ұсынылған әдебиеттермен

[1, 2, 5, 13, 29,]дәрістермен және пәннің оқу - әдістемелік кешенімен, өздік жұмысқа көп көңіл бөлу керек. Жұмысты орындау үшін пәннің сәйкес тақырыбын ұсынылған әдебиеттермен дәріс конспекттілерінен оқыганнан кейін кірісу қажет.

Негізгі әдебиеттер:1 [32-40 бет],5 [3-13, 29-66], 2[207-211].

Қосымша әдебиеттер: 13 [22...23 бет].

Бақылау сұрақтары:

1. Мұнай және газ ұңғымаларын бұрғылау кезінде УЖҚ – нан шығатын газ.Жылуын қалай тиімді пайдалануға болады?

2. Мұнай және газ өндіруде ІЖҚ-дан шығатын газдардың жылу қалдық жылуын қалай түсінеді.

3. Газ құбырларының КС-ғы екіншілік (қолдың) энергия қорлары (ЕЭҚ) және оларды пайдаланудағы негізгі бағыттарды атаңыз?

4. Газ турбиналы жетекті КС-дағы негізгі жылу шығындарын атаңыз?

5. ГТҚ – дан шығатын жылудың тиімділігін бағалауға кандай көрсеткіштері қолданылады?

6. ГТҚ – дан шығатын газдардың жылуы арқасында ГТЖ – куатының

удеуі деген не?

Тәжірбиелік сабақ №3 “Табиғи газ және мұнай өңімдерін шыгындарын тасмалдау және сақтау кезіндегі шығындырды”.

Тапсырма:

Құбыр тесігінен шығып кететін тәуліктік газ шығынын анықтау.

Бұл үшін төмендегілерді анықтаймыз:

1. Газ құбыры осінің жату тереңдігіндегі құмтас температурасын анықтау

2. Учаскідегі газдың орташа температурасын анықтау.

3.

4.Орындалған жұмыс бойынша есеп беру және қорғау.

Әдістемелік нұсқаулар:

Тапсырмаға жеке сұрақтарды толық меңгеру үшін ұсынылған әдебиеттерді қарастыру 15 қажет. Жұмысты орындауға ұсынылған әдебиетбоынша пәннің сәйкес тақырыбын оқығаннан кейін кірісу қажет.

Қосымша әдебиеттер: 15 [80-10 бет, 265-284 ,бет]

Бақылау сұрақтары:

1. Қандай формула бойынша газ шығыны есептеледі.

2. магнетальды газ құбырынан жылу есебін негізгі параметрлерді анықтайтын формулаларын атаңыз?

3. Өлшенетін газ ағының негізгі параметрлерін анықтау.

4. ГТҚ үшін отын газының шыгынын қандай формуламен анықталады:

5. Орындалған жұмыс бойынша есеп беру.

Тәжірбиелік жұмыс №4

Магистралды газ құбырларындағы КС – дың энергия қорларының шығынын анықтау.

Тапсырма:

1. ГТҚ отын газының шығынын анықтау

2. Табиғи газдарды тасмалдау құбырарқылы тасмалдау кезіндегі.КС – ға энергия шығындарын анықтау.

3. Газ құбырларының жұмыс тәртібін жоспарлау кезінде пайдалану коэффиценттерін ескере отырып КС энергия қорларының шыгындарын есептеу.

4. Газ турбиналы жетекті КС қажетті газ отын шыгындарын анықтау

5 Орындалған жұмыс бойынша есеп беру.

Әдістемелік нусқаулар:

№4 тапсырманы орындау кезінде есептеу теңдеулерін дұрыс пайдалануына олардын физикалық мәні мен шамаларына көңіл бөлу қажет.

Жұмысты орындау кезінде бағдарламсына сәкес тақырыбын оқығаннан кірісу қажет.

Негізгі әдебиет: 2[207, 215 бет].

Қосымша әдебиет: 15[139-157 бет]

Бақылау сұрақтары:

1. Газ турбиналы жетекті КС – ға қажетті газ отын шығындарынын негізгі бөлігі.

2. Газ тұранналы жетекті КС қажеттілі табиғи газ шығындарының негізгі түрлері.

3. Газайдағыш агрегаттарды пайдалану кезінде КС – да энергия қорларының шығындарын нормалау.

4. Магистральды газ құбырлары арқылы тасымалдарынын негізгі бөлімінің көрсеткіші кандай?

5. Компрессарлы столицияларда табиғи газ шығындарындағы негізгі бөлімінің көрсеткіші қандай?

Тәжірибелік жұмыс №5 “ «Ыссы» құбыр жолдарын оқшаулағандағы жылу шығынын бағалау”

Тапсырмада құбыр өткізгіштерді оқшауланғандағы жоғалғанжылуды есептеу қажет.

Төмендегілерді анықтау керек:

1. Екі немесе көп қабатты цилиндрлік қабырғаның жылу беріліс коэффиценттерін

2. Құбырдың

3. Құбыр бетінің сыртқы және ішкі температурасын анықтау

4. Жылу оқшауланудың сыртқы бетінің температурасын

5. Құбырларға жер асты орналастырғандағы нақ ішіндегі жоғалған жылу.

Орындалған жұмыс бойынша есеп беру.

Әдістемелік нұсқаулар:

№5 тапсырманы орындау, есептеу теңдеулерінің дұрыс пайдалануына, олардың физикалық мәні мен шамаларын көніл болу қажет.

Тәжірбиелік жұмыстарды қарастыратын сұрақтар күнен – күнге көбейуде.

Жұмысты орындау курс бағдарламасын сәкес тақырыбы оқығаннан кейін кірісу қажет.

Негізгі әдебиет: 6 [80-84 бет] [70-77 бет]

Қосымша әдебиет: 11[51-56 бет]

Бақылау сұрақтары:

1. Цилиндрлік қабырға арқылы жылу берілісин анықтау

2. Цилиндрлік қабырғаның жылу өткізгіштігі қандай өлшемдеріне тәуелді:

3. Оқшауланған қабатты цилиндірлік қабырғамен қабаттық қабырға арасындағы температуранын қалай анықтайды?

4. Цилиндрлік қабырғада температурады қандай заң бойынша өзгереді?

5. “Ыссы” құбырларда жылу энергиясынын жоғалуынын негізгі себептерін атаңыз:

Тәжірибелік жұмыс №6 “Мұнай базасындағы және мұнайгаз құбырларындағы будың және жылудың шығындарын анықтау”.

Тапсырма:

Бу және жылу шығындарының келесі қажеттіліктері үшін анықтайды:

1. Құбыр арқылы айдау алдында және тұтынушыларға жіберу кезінде резервуардағы мұнай өңімдерін жылытады.

2. Темір жол вогондарында – цестерна және мұнай ағызу судаларында олардан мұнай өңімдерін ағызу кезінде мұнай өңімдерін жылытады.

3. Ішкі базалы айдау кезінде құбыр өткізгіштердегі мұнай өңімдерін жылыту.

4. Ғимараттарды жылыту үшін.

5. Булы сорттардың жетегі.

6. Пайдаланған майларды регенерациялау.

7. Орындаған жұмыс бойынша есеп беру.

Әдістемелік нұсқаулар:

№6 тапсырманы орындау кезінде есептік теңдеулерінің дұрыс қолдану және өзіндік жұмысты орындауға қажет кітаптарға көңіл бөлу керек.Жұмысты орындауға сәйкес тақырыпты оқығаннан кейін кірісу.

Қосымша әдебиет:24[215-228] 25[203-207]

Негізгі әдебиет

Бақылау сұрақтары:

1.Жылу теңдеуінің анықтамасы.

2.Жылу энергиясын берілу әдістерін айтыңыз?

3.жылу шығыны қалайанықтау керек.

4.Қажетті жылу мөлшерін алу үшін бу шығынын қалай анықтайды?

5.Мұнай және мұнай өнімдерінің ыдыстарындағы жылу мен бу шығындарын қандай формуламен анықтайды?

6.Қыздырғыш есептеулері деген не?

Тәжірибелік жұмыс №7 «Мұнай өнімдерінің ыдысындағы кебуден, ағудан және құюдан болатын шығындарын есептеу.

Тапсырма:

Анықтау қажет: «ыдыстың өте аз шығаруында»

1.Аз «шығарылу» мұнай өнімдерінің шығындарын.

2.Ауа,булы қоспасының ығыстырылатын көлемі.

3.Ауа,булы қоспадағы,булар мен мұнай өнімдерінің орташа массалық мәні.

4.Мұнай өнімдері буының молярлық массасы.

5.Ыдыстағы газ кеңістігінің минимал және максимал температуралары.

6.Ыдыс қабырғасының температурасы.

7.Қабырғадан мұнай өніміне жылу беріліс коэффициенті.

8.Қабырғаның берілетін жылу мөлшері,күн радиациясы әсерімен

9.Ыдыстағы газ кеңістігіндегі минимал порциол қысым.

10. «Аз шығару»кезінде булану шығындары

11. «Кіріс шығару»дан мұнай өнімдерінің шығындары.

12. «Көп шығару» мұнай өнімдерінің шығындары

13.Мұнай өнімінің бу тығыздығы.

14.Орындалған жұмыс бойынша есеп беру.

Әдістемелік нұсқаулар:

№7 тапсырманы орындау кезінде есептік теңдеулерінің дұрыс қолдану үшін әдебиеттермен өзіндік жұмысты орындауға көңіл бөлу керек.Сәйкес тақырыпты оқығаннан кейін жұмысты орындауға кірісу қажет.

Қосымша әдебиет:23[145-175]

Бақылау сұрақтары:

1. Мұнай өнімдерін жылыту қондырғысының жұмыс істеу принципі.

2. Буланудан резервуардан «Мұнай өнімдер шығындарын есептеу».

3. «Резервуардың аз шығару»кезінде мұнай өнімдер шығындары қандай формуламен анықталады.

2.4 Оқытушының жетекшілігімен студенттердің өзіндік жұмысты орындау (СӨОЖ) кезіндегі сабақ жоспары.СӨОЖ мазмұны мен тапсырмасы болып тесттік немесе тез сынаулар,сұқбаттасу,тақырыптар бойынша кеңес және олардың бақылау сұрақтары, сонымен қатар рефераттарды жазу,негізгі тақырыптар бойынша есепті орындау болып табылады.Дәрістік және тәжірибелік сабақтарда алынған теориялық білімді бекіту үшін тесттер жүргізу,тәжірибелік жұмыстарды орындау қарастырылған.

7 – кесте.