3. Елдің дамуындағы бюджеттің рөлі және орны

Аймақтағы бюджеттің маңызды бөлігі болып елдегі инвестициялық үрдіске мемлекеттің ықпал етудің мүмкіншіліктерін көрсететін, аймақтық даму бюджеті болып табылады.

Бюджетті өңдеудің мақсаты болып:

• аймақтың экономикасы үшін маңызды (приоритетных) инвестициялық жобаларды қолдау;

• аймақтың экономикасының дамуы бойынша қажетті шараларды қаржыландыру;

• тиімді инвестициялық жобаларды жүзеге асыруға несие бойынша кепілдік алу мүмкіндігін беру.

Экономика дамуының бюджеті болып, инвестициялық жобаларды қамтамасыз ету және инвестициялау, несиелеуге қолданылатын қаржылардың аймақтық бюджеттің құрамды бөлігі болып табылады.

Даму бюджетінің қаржылары келесі көздерден құралады:

• инвестициялық мақсаттарға жұмсалатын аймақтардың ішкі және сыртқы қарыздары;

• мемлекеттік меншікті және мемлекеттік мүлікті пайдаланудан, мемлекеттік мүлікті жекешелендіруден, мемлекеттік қарыздан түсетін түсімдер;

Бюджеттің қаржылық құралдары келесі мақсаттарға жұмсалады:

• конкурстық негізде таңдалатын инвестициялық жобаларды қаржыландыру;

• бюджеттік даму қаражаттар есебінен инвесторларға берілген мемлекеттік кепілдіктер бойынша аймақтың міндеттерін атқару.

4. Мемлекеттік бюджеттің тапшылығын жою

жолдары.

Бюджет тапшылығы- мемлекеттік шығындардың табыстан көп болуы. Аймақтық бюджеттің тапшылығын жюдың бірнеше жолдары бар: бағалы қағаздар эмиссиясы, бюджеттік емес қорларды тарту, республикалық қаржылық қорлардан қарыз алужәне т.б.

Аймақтық бюджетті өңдеу және жүзеге асыру—бұл жұмылдыру жолымен аймақтағы қоғамдық қайтаөндірісті басқаруға аймақтық әкімшіліктің қатысуымен болатын құрал.

Барлық деңгейде бюджетті қалыптастыру мен пайдалану жүйесін енгізуде жергілікті органдардың өкілеттілігін арттыру қажет. Республикалық және жергілікті бюджеттердің әрекеттестік тиімділігін қамтамасыз ету келесідей негізгі бағыттарда жүргізілу қажет:

- аймақтарға орталықтандырылған тікелей көмекті қамтамасыз ету, соның мүдделі пайдалануының бақылау тетіктерін әзірлеу;

- жергілікті бюджеттерге орталцықтандырылған қолдаудың нысандарын жаңарту, аймақтардың ерекшеліктерін ескере отырып білімге, денсаулық сақтауға, тұрғындарды әлеуметтік қорғауға мүдделі субвенцияларды бөлуді тәжірибиеге енгізу;

- экономикалық даму жағынан артта тқалған аймақтар мен дағдарысқа ұшыраған шағын және орта қалалар, алыстағы селолық аудандардың дамуын жеделдету үшін салық, кеден, және т.б. режимдерден жеңілдіктер енгізу қажет.

Негізгі әдебиет: п. 1.7

Қосымша әдебиет: п. 1.7

Тақырып 7. Аймақтық инвестициялық саясат және оны жүзеге асыру

1. Инвестициялық саясаттың мазмұны, мақсаты және

түрлері

2. Мемлекеттік инвестицияның құрылымы және көздері

3. Шетелдік инвесторларды тартудың тәсілдері және стратегиясы

1.Инвестициялық саясаттың мазмұны, мақсаты және

түрлері

Инвестициялық саясат — аймақтағы капиталдық ресурстарды қайтаөндіру жағдайын қамтамасыз ету бойынша қайтаөндіру қызметіндегі агенттерінің іс-әрекетінің жиынтығы.

Инвестициялық саясаттың мазмұны өндірістік және өндірістік емес саладағы негізгі қорларды және оларды кеңейту және модернизациялауды қамтамасыз ету болып табылады.

Басқару нысаны бойынша инвестициялық саясатты екі түрге бөлуге болады: либералдық және орталықтандырылған.

Инвестицияның инновациялық сипаты. Қазіргі уақыттағы ең маңызды талап — аймақтың экономикалық дамуының инновациялық сипаты.

Аймақтың экономикасындағы инновациялық белсенділікті қажетті деңгеймен қамтамасыз ету — оның дамуындағы сәттіліктің экономикалық маңызды мәселелері.

2.Мемлекеттік инвестицияның құрылымы және

көздері

Аймақтық инвестициялардың негізгі көздері:

Мемлекеттік инвестициялар (республикалық және аймақтық деңгей), жеке ішкі инвестициялар, жеке шетелдік инвестициялар, шетелдік мемлекеттік және мемлекет аралық инвестициялар.

Аймақтың мемлекеттік инвестицияларын жатады:

• мемлекеттік бюджеттік даму қаржылары (республикалық және аймақтық);

• мемлекеттік кәсіпорындар және ұйымдар инвестициялары, министерствалар және ведомсвалар, бюджеттік емес қорлар, жоспардан тыс жүзеге асырылатын инвестициялық бағдарламалар;

• инвестициялық несиелер және салықтық жеңілдіктер, экономикалық субъектілерге және кәсіпорындарға берілетін мемлекеттік қаржылық құрылымдар несиелері.

Аймақтық бюджет аймақтық қайтаөндірістік қатынастар саласындағы мемлекеттік қатысулардың маңызды институты болып табылады.

Аймақтық дамудың бюджетін құру принциптері:

1) аймақтың экономикасына инвестициялаудың өндірістік және әлеуметтік бағыттар арасындағы құрылымдық қатынастарды анықтау;

2) көптеген болашақтағы жобалардың стратегиясын жүзеге асыру үшін мемлекеттік инвестициялық ресурстардың концентрациясы;

3) аймақтар бойынша мемлекеттік капитал салымдарын тарату коэффициенттерін негіздеу;

4) экономикалық-математикалық моделдеу әдістерін және құралдарын кеңінен қолдану,