Шаруашылық субъектісі қызметінің іскерлік белсенділігін және тиімділігін талдау

Шаруашылық субъектілер қаржысы – бірыңғай қаржы жүйесінің құрамдас бөлігі. Шаруашылық жүргізуші субъект түсінігі – барлық ұйымды-құқықтық меншікті сандарына және қыызметінің барлық түрлеріне қатысты, шаруашылық субъектілерді жалпылама айтқанда –экономикалық агенттер, экономикалық бірліктер.Олар өзіне міндеттемелер қабылдай алады, активтерді иемденіп басқарады және экономикалық қызметті жүзеге асырады. Шаруашылық субъектілер түсінігі соңғы кездері шаруашылық қызметке заңды тұлғаларды ғана емес, сонымен қатар қоғамдық тұлғаларды -жеке кәсіпкерлерді, шағын бизнестің дамуымен байланысты қолданады.Соңғы уақыттарда коммерциялық қызметтердің рұқсат етілуіне байланысты, көптеген заңды тұлғаларға, соның ішінде мемлекеттік жекеменшікпен байланысты өндірістік емес салаларына коммерциялық және жарғылық қызметтердің шекарасын шектемейді, бұл субъектілерді –шаруашылық субъектілерге айналады, яғни өз қызметін жарғылыққа емес, сонымен қатар коммерциялық іске бағыттайтын. Шаруашылық жүргізуші субъектілерге көбінесе кәсіпорындар мен ұйымдар жатқызылады. Шаруашылық субъектілер қаржысы кәсіпорынның, қоғамның, бірлестіктер мен ұйымдардың қаржысын кірістіреді. Шаруашылық субъектілер қаржысының өзіне тән мазмұны мен сыртқы көрініс түрлері бар. Мазмұны ретінде қаржылық категорияны анықтайтын сыртқы қаржы құрамы болып табылады. Қаржының мазмұны мен көрініс түрлері бір-бірімен байланысты. Бірақ олардың тұрақтылық дәрежесі ұқсас емес. Қаржының көрініс түрлері оның мазмұнына қарағанда тез өзгереді.Шаруашылық субъектілер қаржысының атқарым қызметтері қаржының атқарым қызметтерімен бірдей:

• бөлу

• бақылау.

Шаруашылық субъектілер қаржысы мен жалпы мемлекеттік қаржылардың бар болуы экономикалық заңдар іс-әрекеті мен тауарлы-ақшалай қатынастардың болуымен себепті.Тауарлы-ақшалай қатынастар жекеменшіктің әр түрімен, еңбекті қоғамдық бөлумен анықталған. Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржыға қатысты алуан-түрлі қарым-қатынастарға барады:

• мемлекетпен

• несие жүйесімен

• жоғары ұйымдармен

• басқа шаруашылық субъектілермен т.б.

Қорытынды

Қорыта келе, ҚР ІІМ Алматы академиясы мемлекетке әкелетін табысына қарай жұмысын одан ары дамыта алатын мекемелердің бірі. Мұндай қорытындыны мекеменің қаржы жағдайына және жылдық табыс көрсеткіштеріне қарап айтуға болады.

ҚР ІІМ Алматы академиясы қаржылық жағдайдың талдануы, ереже ретінде, келесі тәртіпте жүргізіледі:

- ең алдымен баланстың экономикалық оқылуынан басталады; - содан кейін баланс өтімділігі қарастырылады; - баланс өтімділігі ақпараттарының негізінде кәсіпорынның төлем қабілеттілігінің зерттелуі жүргізіледі; - ең соңында кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы талданады.

Баланстың экономикалық оқылуы дегеніміз келесі талаптардың орындалуын тексеру:

- өзіндік капиталдың сомасы ұзақ мерзімді активтердің құнынан асып түсуі керек. Бұл талаптың орындалуы өзіндік капитал өндірістік циклнде бөлшектеп орын алатынын және кәсіпорынның жұмыс капиталының өсуіне жұмыс жасайтынын білдіреді;

- ағымдағы активтердің сомасы міндеттемелердің сомасынан көп болу керек. Бұл дегеніміз ағымдағы активтер тек қарыз көздерінен қана құрылатынын білдірмей, сонымен қатар бөлшектеп өзіндік капитал есебінен құрылады;

- алынған табыстың мөлшері жұмсалған табыстың мөлшерінен көп болуы керек, кері жағдайда кәсіпорын балансында көрсетілетін жабылмаған зиян пайда болады. Бұл бизнес бойынша ықтимал серіктестерде кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы күмән тудыруы мүмкін.

И.Қ Сәтпаев атындағы Қазақ Ұлттық техникалық университетінде теориялық түрде алған білімімді іс-тәжірибеде қолдана отырып, бухгалтерияда бухгалтерияның жұмыстарын істедім және өз білімімді едәуір тереңдеттім деп ойлаймын.

Мен бухгалтерияда әр түрлі бастапқы құжаттармен жұмыс істей отырып, олармен таныстым. Мерзімді есепті құруға көмектестім және де әр түрлі бланкілерді толтырдым.

Кәсіпорын жұмысы Қазақстан Республикасының барлық заңдарына сәйкес реттеліп отырады. Қызметті ұйымдастыруда барлық жағдай қарастырылып, кәсіпорын табысына жағымды әсерін тигізеді. Барлық құжатнама қазақ және орыс тілдерінде жүргізіледі. Есептер жүргізу автоматтандырылған. Кәсіпорынның материалдық емес активтерінде бекітілген «1С: Предприятие» бағдарламасы бухгалтерияны жүргізуде қолайлы істер атқарады. Салық есептемелерін ЭФНО, ИСИД, ИНИС, НДС, СГДС бағдарламалары жүргізеді.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ

1. Толпаков Ж.С. «Сауда тауарлық операцияларды құжаттық рәсімдеу.»

2. Толпаков «Бухгалтерский учет».

3. Камышев П.И. « Бухгалтерский финансовый учет».

4. Жминько С.И. «Финансовый учет».

5. Качалин В.в. «Финансовый учет и отчетность со стандартами».

6. Радостовец В.К. «Финансовый и управленческий учет».

7. «Бухгалтер плюс компьютер» №4, 2003.

8. «Бухгалтер плюс компьютер» №1, 2003

9. «Бухгалтер плюс компьютер» 2005, №4 және №5

10. «Бухучет на практике» 2004,№8.

11. «Бухучет на практике» 2005, №4

12. «ББ отрасль: торговля» 2005, №1

13. «Компьютерная программы» 2004,№1\Баймұханов С.Б., Балапанов Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп».

14. Штиллер М.В. «Принципі бухгалтерского учета» , 2004.

15. Радостовец В.К. «Бухгалтерский учет на практике».1998ж.

16. Сокова И.Т. «Путиводитель бухгалтера» 2004 ж.

27