5.6 Сынамалау.

Сынамалаудың түрлері, сынамаларды іріктеу мен өңдеудің тиімді көлемдері мен тәсілдері, типтер мен мөлшерлер бойынша сынамалардың саны (атыздың қимасы, қайырманың тереңдігі және т.б.), бұрғылау ұңғымаларының сынамаланатын кернінің ұзындығы, бұрғылану бойынша сынамаланатын жыныстардың категориясы анықталады. Сынамалардың бастапқы және соңғы салмағы, өңдеу схемасы негізделеді. Литогеохимиялық зерттеулерді жобалауда жұмыстардың көлемі, сынамалау әдісі мен әдістемесі көрсетіледі.

Геологиялық-экологиялық зерттеулерді жобалауда гидрогеохимиялық және биохимиялық сынамалаудың көлемі мен әдістемесі негізделеді.

5.7 Зертханалық жұмыстар.

Тау жыныстарын зертханалық зерттеудің минималды қажетті кешені анықталады. Гидрогеологиялық және инженерлік-геологиялық зерттеулерде грунттар мен сулардың сынамаларын зертханалық зерттеудің көлемдері мен түрлері анықталады. Натуралды көріністегі жұмыстардың көлемдері келтіріледі (сынамалардың, үлгілердің, тілімтастардың саны). Сыртқы геологиялық бақылауға бағытталатын талдаулардың көлемдері негізделеді, зертханалық зерттеулердің ең экономикалық тәсілдері таңдалады.

5.8 Камералдық жұмыстар.

Геологиялық тапсырмаға сәйкес, жұмыстарды жүргізу барысында қандай материалдар құру керектігі белгіленеді. Далалық материалдарды өңдеудің, түсіндіру мен жүйелеудің экономикалық мақсатқа сай тәсілдері анықталады және негізделеді.

Есептің көлемі мен мазмұны, графикалық материалдардың (соның ішінде карталардың) тізімі анықталады.

5.9 Топографиялық-геодезиялық жұмыстар.

Кешендер мен жұмыстардың жеке түрлері және оларды жүргізудің қиындық категориялары бойынша міндетін, орналасуын, жүргізу әдістемесін, масштабын (түбегейлілігін), көлемін көрсетіп, жұмыстардың нақты түрлері анықталады. Графикалық материалдар тіркеледі.

5.10 Гбж жүргізумен техникалық байланысты ғимараттар мен құрылыстарды тұрғызу.

Базалық лагерьде шағын типтегі құрылыстың минималды қажетті көлемін көздеп, жұмыстарды нәтижелі жүргізу үшін қажетті: уақытша ас үй, асхана, қойма, монша, әжетхана, сынамалармен жұмыс жасауға арналған бастырмалар мен стеллаждар, автомашиналар мен ЖЖМ қоймасын орналасытуға арналған алаңды жабдықтау. Уақытша ғимараттар мен құрылыстарды тұрғызуға кететін шығындар далалық жұмыстар құнының 50% дейін көлемде көзделеді.

5.11 Жүктер мен партияның қызметкерлер құрамын тасымалдау.

Мұнда далалық ГБЖ мен уақытша құрылыстың сметалық құнының пайызымен жүктер мен партияның қызметкерлер құрамын тасымалдаудың бекітілген сметалық лимиттері көліктің барлық түрлері бойынша көрсетіледі.

Жүктерді тасымалдаудың тиімді схемасының негізінде тасымалдаулар жүзеге асырылатын пункттер мен олардың арасындағы қашықтықтар, қолданылатын көлік құралдары, жолдардың сипаттамасы, жүк тасымалдарының жалпы схемасы көрсетіледі. Тиеу-түсіру жұмыстарының көлемі анықталады.

6. Жер қойнауларын, қоршаған табиғи ортаны қорғау, техникалық қауіпсіздік пен санитария.

ҚР Президентінің «Жер қойнаулары туралы» Жарлығына сәйкес жұмыстарды жобалағанда қауіпсіз жер қойнауын пайдалану саласында негізгі талаптарды есепке алу қажет:

• жер қойнауларын толық және сенімді геологиялық, гидрогеологиялық және т.с.с. зерттеуді қамтамасыз ету;

• заңнаманың талаптарына сәйкес жер қойнауларын пайдалану;

• жұмыстарды жүргізгенде техникалық, экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.

Жобада ГБЖ жер қойнауларын қорғаумен, ортаны қорғаумен, техникалық қауіпсіздікпен және санитариямен байланысты, мыналарды қамтамасыз етуі міндетті, бақылау жұмыстары мен шаралары көзделеді:

• жер қойнауын пайдаланудың белгіленген тәртібін сақтау;

• табиғи ландшафттарды сақтау және бұзылған жерлерді қалпына келтіру;

• жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша заңнамамен көзделген ережелер мен нормаларды орындау.

Жұмыстардың жеке түрлеріне қатысты барлық бөлімдерде келесі мәліметтер келтіріледі: машиналарды, аспаптарды және басқа жабдықтарды таңдауды негіздеу; машиналардың еңбек өнімділігін анықтау; қауіпсіздік техникасы, еңбекті қорғау, еңбекті ғылыми ұйымдастыру бойынша шаралары; геологиялық барлау жұмыстарының барлық түрлеріне уақыт шығындарын есептеу; қызметкерлер құрамының санын есептеу; материалдарға, инструменттерге, энергияға, көлікке қажеттілікті есептеу; күнтізбелік графиктерді есептеу; камералдық жұмыстарды ұйымдастыру.

Геологиялық жұмыстардың сметалық құны.

Геологиялық барлау жұмыстарының сметасы қаржыландыру үшін негіз болып табылады. Геологиялық барлау жұмыстарының толық сметалық құны екі шығыннан тұрады.

– геологиялық барлау жұмыстарының өзіне, оларға жобалық-сметалық жұмыстар, далалық жұмыстарға дайындық, далалық жұмыстармен технологиялық байланысты, уақытша құрылыстарды тұрғызуды қосқанда, далалық жұмыстар, далалық жұмыстарды ұйымдастыру және жою, камералдық, баспа, тақырыптық жұмыстар, қорлар бойынша мемлекеттік және территориалды комиссияларға жүргізілген жұмыстар туралы есептерді бекіту, техникалық-экономикалық баяндамалар мен сапаларды құру, есептердің, рецензиялардың кеңестерін, сараптамаларын төлеу.

– жалғаспалы жұмыстар мен шығындарға – уақытша ғимараттар мен құрылыстарды тұрғызу, қар көшкініне қарсы шаралар, жүктер мен партияның қызметкерлер құрамын тасымалдау, экспедициялар, геологиялық барлау жұмыстарын жүргізу үшін жерді пайдалану арқылы ұжымды шаруашылықтар мен басқа жер пайдаланушыларына келтірілген залалдың орнын толтыру, далалық үлес, өндірістік іссапарлар, сыйақылар, үстеме төлемдер, көзделмеген жұмыстар мен шығындарға арналған резервтер.

6 БӨЛІМ.

Кәсіпорынның қаржылары мен несие.

Тақырып 6.1: Қаржы және несие негіздері. Геологиялық барлау кәсіпорындарының қаржылары, олардың мемлекетпен, банктермен қатынасы.

Жоспар:

1. Қаржы және қаржы жүйесі.

2. Қаржылардың қызметтері мен қаржылық әрекеттің көздері.

3. Несие мен несие жүйесінің түсініктері.