Студенттің бос уақыты.

Іс-әрекеттің басталу сәті мезгілдік ұғымды білдіру

Қажетті сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыз.

Бос уақыт, қабілет, көшбасшы, іс-шара, қабілет, толыққанды, жүзеге асыру, студенттік жоба, үйірмелер, шеберлігін шыңдау, Жастар кеңесі, спорттық өмір.

Мәтінді оқыңыз, мазмұндаңыз.

Студент және уақыт

Университетте сабақ уақытында және де бос уақытта Өзіңізді қоғамның толыққанды мүшесі ретінде сезінуге барлық жағдайлар жасалған. Егер Сіздің бойыңызда көшбасшылық қабілет болса, онда Сіз өзіңізді топ басшысы ретінде, топтағы, университеттегі мәдени-спорттық іс-шараларды, мерекелерді ұйымдастырушы немесе бастамашы ретінде өз қабілетіңізді көрсетіп қана қоймай, оны одан әрі шыңдай аласыз.

Егер Сізде жаңа идеялар болып, соны жүзеге асырғыңыз келсе –Жастар Кеңесіне барыңыз. Бұл жерде Сіздің идеяңызды, талап-тілегіңізді тыңдап қана қоймай, сізге қызықты жұмыстар тауып береді, талантыңызды ашуға көмектесіп, жаңа студенттік жобалар Сіздің қатысуыңызбен жүзеге асып жатады.

Студенттік өмір – университетте оқитын әр адамның өміріндегі ең қызықты шақ. Жастық шақ білім алуға ұмтылған жастардың тың энергиясымен нәр алады.

Біздің университетте Жастар Кеңесінің қатысуымен студенттердің талантын шыңдауға арналған көптеген үйірмелер қызмет атқарады.

Университеттің спорттық өмірі спорттық іс-шаралардың дамуына бағытталған, студент-спортшылардың спорттық шеберлігін шыңдауға арналған оқу-тәрбиелеу процессінің жалғасы болып табылады. Студенттер қалалық, облыстық, республикалық жарыстарға қатысып, жеңімпаз, чемпиондар атанып жатады. Спортшылар қаламыздағы әр түрлі спорттық жарыстарға қатысып спорттың дамуына өзіндік үлестерін қосады. Жеке спорт түрлерінен біздің студенттер жоғары дәрежелі жарыстарға қатысады.

(http://kaz.docdat)

Сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Қоғамның толыққанды мүшесі болу үшін қандай жағдайлар жасалған?

2. Сіздің бойыңызда көшбасшылық қабілет болса не істер едіңіз?

3. Өз идеяларыңызды іске асыру үшін қандай қадам жасау керексіз?

4. Студенттік өмір дегеніміз не?

5. Спорттың студент үшін қандай пайдасы бар?

6. Бос уақытыңызда немен айналысасыз?

Жазылым.

1-жазылым. Сөйлемнің сыңарын табыңыз.

1. Егер Сізде жаңа идеялар болып, соны жүзеге асырғыңыз келсе – .... .

2. Бұл жерде Сіздің идеяңызды, .... .

3. Студенттік өмір – ..... .

4. Студенттер қалалық, облыстық, республикалық жарыстарға қатысып, ....

Назар аударыңыз!

Іс-әрекеттің басталу сәті мезгілдік ұғымды білдіретін сөзге шығыс септігі және бері көмекші сөзінің тіркесуімен беріледі. Мысалы: Мен күзден бері Астанада тұрамын. Мен спортпен өткен жылдан бері айналысамын.

Бастапқы мезгілдік шекті білдіру конструкциясы мезгіл ұғымды сөз заттанған етістікке көмектес септігінің жалғануымен беріледі. Мысалы: Көктем келісімен күн жылына бастады. Жаңа жыл басталысымен азық-түлікке бағалар өсті.

Мезгілдік ұғымды білдіретін сөздер + септеулік сөз конструкциясы әрекеттің біртіндеп өзгеруін білдіреді. Күн сайын күн жыли бастады. Жыл сайын елдегі жағдай жақсарып келеді.

Іс-әрекеттің аяқталуын білдіретін құрылым барыс септігіндегі мезгіл ұғымды сөзге дейін септеулігінің тіркесуімен беріледі. Мысалы: Біз таңға дейін отырдық. Біз кешке дейін сөйлестік.

Уақыттың шек мезгіл ұғымды сөздермен берілмейтін конструкцияларда шығыс септігі сөз + барыс септікті сөз қолданылады: Біз таңнан таңға дейін жұмыс істейміз. Студенттер сессиядан сессияға дейін көңілді өмір сүреді.

2-жазылым. Мезгіл мәнді диалогтық құрылымға сұрақ қойыңыз.

1. - _____________ ?

- Мен сағат жеті жарымда тұрамын.

- _____________ ?

- Үйден жеті жарымда шығамын.

2. - _____________ ?

- Біздің университетіміз қаланың шетінде.

- _____________ ?

- Лекция сағат сегізде басталады, үште аяқталады.

3. - _____________ ?

- Асханадан тамақ ішеміз.

- _____________ ?

- Сағат төртте жұмысты аяқтаймыз.

- _____________ ?

- Кешке кешкі астан кейін теледидар көреміз.

4. - _____________ ?

- Сейсенбіде бассейнге барамын.

- _____________ ?

- Бассейн біздің үйден алыс емес.

3-жазылым. Іс-әрекеттің мезгілдік ұғымды білдіретін сөздерді анықтап, оларға сұрақ қойыңыз.

Үлгі: Қай кез?

Университетте сабақ уақытында және де бос уақытта Өзіңізді қоғамның толыққанды мүшесі ретінде сезінуге барлық жағдайлар жасалған.

Студенттік өмір – университетте оқитын әр адамның өміріндегі ең қызықты шақ. Жастық шақ білім алуға ұмтылған жастардың тың энергиясымен нәр алады.

Тыңдалым

Студенттің бос уақыты.

Тыңдаңыз.

Тыңдалым бойынша тест сұрақтарына жауап беріңіз.

1. «Сағат сатып алсаң да, … сатып ала алмайсың».

а) ақшаны

в) үйіңді

в) кітапты

д) уақытты

2. «Қарыны тоқтық, жұмысы жоқтық аздырар адам баласын» деп кім айтқан?

а) Ыбырай

в) Абай

с) Ақан

д) Төлеген

3. «Жұмысы көп адамның жамандық ойлауға да мұршасы келмейді» деп кім айтқан?

а) Әл-Фараби

в) Аристотель

с) Физули

д) Ахмет Йассауи

4. Адамның бос уақытын болдырмау үшін не істеу керек?

а) Бос отыру

в) Ұйықтау

с) Жату

д) Асханада отыру

5. Уақыттың нағыз жауын көрсетіңіз.

а) Ақша

в) Мал

с) Терезе

д) Теледидар

Анықтама

Бос уақыт - свободное время

Қабілет - способность

Көшбасшы - лидер

Толыққанды - полноценный

Жүзеге асыру - осуществлять

Студенттік жоба – студенческий проект

Үйірмелер - кружки

Шеберлік - мастерство

Жастар кеңесі – совет молодёжи

Спорттық өмір – спортивная жизнь

Тезаурус

Үйірсектеу – жақын, құмар болу

уақыт өлтіру – уақытын жоғалту, бос өткізу

салғырт қарау – жауапкершіліксіздік

22-сабақ