Құрамында эфир майы бар дәрілік өсімдік шикізатын талдау

532Кәдімгі белладоннаның шикізаты

+А.жапырағы ,шөбі,тамыры

Б.тамыры, тамырсабағы

С. жемісі

Д.гүлдері

Е.қабығы

Өсiмдiктiң тiрi тiндерiнде эфир майлары қай жерiнде көп шоғырланады

а. мүшелерде

в. эпидермисте

+с. безшелерінде

д. кристалда

е. рафидде

519. Цитрус жемісінен эфир майын механикалық жолмен алу себебiн көрсетіңіз:

+а. негiзгi морфолого-анатомиялық ерекшелiктерi

в. физикалық қасиетi

с. ерiгiштiгi

д. ұшқыштығы

е. тығыздығы

йырлар, илiк заттар, катехиндер

520. Эфир майының спиртте ерігіштігі арқылы нені анықтайды

+А. майлы майлардың қоспасын

Б. Қышқылдық санды

С. йод санын

Д.оптикалық айналым

Е.эфир саны

521 Шалфей майын суытып тұнбаға түскендегі май фракциясын атаңыз

А. ментол

+Б.цинеол

С.карвон

Д.геронеол

Е.линалоол

522 Бұрышты жалбыздың мәдени өсу аймағы

+А. украина,молдавия

Б.Қазақстан

С.қиыр шығыс

Д.сахарин

Е.азия

523.Шалфей жапырағын дайындау кезеңі қай мезгілде жүргізіледі

+А.жаз бойы 2-3 рет

Б.қыста

С.көктемде

Д.ерте көктемде

Е.күздің аяғында

524Бұрыш жалбызда эфир майын МФ XI бойынша қай әдіспен анықтайды

+А. су буымен айдау әдісі ( Гинзберг)

Б.ЖҚХ

С.потенциометрия

Д.ФЭК

Е.сусыз титрлеу

525 ТМД дағы эвкалиптті мәденилендіру аймағын көрсет

+А. кавказдағы қара теңіз жағалауы

Б.Монголия

С.Эстония

Д.Қазақстан

Е.Латвия

Эфир майының спиртте ерiгiштiгiн анықтай отырып, сапалық өзгерiстерiн белгiлеуге болады

а. оттектi қосылыстардың құрамының ұлғаюы

в. қышқылдық ұлғаюы

с. көп көмiртектер

д. оттектi қосылыстардың құрамының төмендеуi

+е. қатты майлардың қоспалары

513. Өсiмдiктер үшiн эфир майларының мағынасы

а. ауа өткiзгiштiгiн төмендету

в. қорғаныс функциясы

+с. жәндiктердi өзiне тарту қасиетi

д. қалдық өнiмдерi

е. зат алмасуда атсалысу

514 .Эфир майларының қатты майлардан айырмашылығын қандай белгiлерiнен байқаймыз?

а. тығыздығы, сыну көрсеткiшi

+в. ұшқыш заттар

с. органикалық ерiткiштерде еруi

д. майлы дақ қалдырмауы

е. спиртте жақсы еруi

. Дәрiлiк шалфей жапырақтарындағы эфир майларының локализациясы

+а. бездер

в. дақтар

с. жиналу орны

д. секрециялық жасушалар

е. жолдары

490. .Эфир майларының физикалық қасиеттерi

а. суда еритiн, ораникалық ерткiштерде жақсы еритiн ұнтақты заттар

в. суық суда және ыстық суда еритiн, қатты аморфты заттектер

с. су бумен айдағыш қабiлетi бар, сұйық азотты өткiр жалынды

+д. суда ерiметiн, ұшқыш, хош иiстi сұйықтар, су буымен айдағыш қабiлетi

бар, органикалық ерiткiштерде жақсы еридi.

е. сiлтiмен өте қанық түстi ертiндi беретiн, суда жақсы еритiн кристалды заттар

491. МФ ХI басылымы бойынша, өсiмдiк шикiзатындағы эфир майының сандық анықтау

тәсiлдерi

а. титрометрия

в. сығымдау

+с. су буымен айдау

д. спектрометрия

е. хроматография

492 .Өсiмдiктер шикiзатындағы эфир майларын дайындау және кептiру ерекшелiктерi

а. шикiзаттарды иқұрғақ мезгiлде жинайды да кептiргiштерде тездетiп кптiредi

в. кез-келген күнi жинап,жаңа қабаттап жайып, күн кезiнде кептiредi.

с. шикiзаттарды құрғақ мезгiлде жинап,жоғарғы температурада кептiредi.

д. құрғақ мезгiлде жинап,көлеңкеде дегдiтiп, содан кейiн кептiргiште толыі кептiредi.

+е. күннiң бiрiншi жартысында құрғақ мезгiлде жинап, жаймен 30-40 ⁰С

температурада кептiредi.

493 .Өсiмдiктер шикiзатындағы эфир майларының жиналу орындары

а. торшалар шырынында

в. сүттiген жолдарында

с. элементтiң өткiзгiш жүйесiнде

д. торшалардың аралық қуыстарында

+е. ерекше пайда болатын (жиналатын орын,бездер,каналдар) орындар

462. Су буымен айдағанда эмульсия түзетiн эфир майларын фармакопея бойынша анықтау.

а. I әдiс

в. II әдiс

с. I және II әдiс

+ д. III әдiс

е. I және III әдiс

462. Бұрышты жалбыздың анатомиялық құрылысына тән белгі

а. оксалат кальций друздары

в. сүт жолдары

+с. эфир майлы бездер,радиальды орналасқан

д. жасушалар

е. жұмырбасты түктер

бұрышжалбыздың тұқымдасын ата.

+а. ерінгүлділер

в. раушангүлділер

с.алқалылар

д. қарақұмықтар

е. сарғалдақтар

444. Дәрiлiк шалфей шикiзатының химиялық құрамын ата.

а. илiк заттар, сапониндер, ироидтар

+в. эфирлi майлар, гликозидтер, витаминдер,илік заттар

с. ариолоиндар, флаваноидтар, қант

д. полисахаридтер, камедтер, витаминдер

е. жүрек гликозидтерi, органикалық қышқылдар

Жалбызтікен шикiзатының дәрiлiк препаратын ата.

+а. таблетка,

в. жағылма

с. брикеттер,

д. қою экстракт,

е. Тұндырма

444. Эфир майы бар бұрыш жалбыз қай тұқымдасқа жатады?

а. Күрделiгүлдiлер

в. Шермен гүлдiлер

с. қара құмықтар

+ д. Ерiнгүлдiлер

е. мирта тұқымдасы

Дәрiлiк шалфейдiң тұқымдасын көрсетіңіз

+а. ерiнгүлдiлер

в. күрделігүлдiлер

с. аралиялар

д.раушангүлдiлер

е. қарақұмықтар

461. Эвкалипт шикiзатының химиялық құрамы

а. эфир майы (ментол), витаминдер

в. эфир майы (тимол), алкалоидтар

с. эфир майы, иiлiк заттар, флавоноидтар

+д. эфир майы (цинеол), илiк заттар,дәрумендер

е. эфир майы, шырыш және т.б.

462. Бақбақ тамырына тән анатомиялық белгілер

а. түктер

+в. сүт жолдары млечниктер

с. цистолиттер

д. бездер

е. гидатодтар

496. Кәдiмгi анистiң шикiзатын басқа шикiзаттардан неге бөлек сақтайды

а. "А" тiзiмiне жатады

+в. себебі оның құрамында эфир майлары бар

с. құрамында алкалоиды бар

д. құрамында жүрек гликозидi бар

е. "Б" тiзiмiне жатады

Тимол қосылысы терпеноидтардың қай тобына жатады:

а. алифатикалық монтерпендер

в. бициклдi монотерпендер

с. моноциклдi монотерпендер

д. бициклдi сесквитерпендер

+ е. ароматикалық қосылыстар

462. Тұрақсыз нәзік эфир майын алу жолы

+а. анфлераж

в. айдау

с. престеу

д. булау

е. Тұнба

1. Эфир майлы шикiзаттың кептiрiлу температурасы

а. кептiргiш шкафта100⁰С

в. кептiргiш шкафта120⁰С

с. кептiргiш шкафта90⁰С

+д. кептiргiш шкафта30-40⁰ С немесекөлеңкеде

е. қалыпты жағдайдакүн көзiнде

56. Эфирлi майларға гистохимиялық реакция үшін реактив?

а. Люголь

в. концентрленген тұз қышқылы

с. судан III+

д. метилен көгi

е. темiраммоний ашудасы

56. Жалбыз жапырағын 35-40^С температурада кептiредi, өйткенi оның құрамында не бар?

а. илiк заттар

в. флавоноидтар

с. витаминдер

д.эфир майы бар +

е. полисахаридтер бар

56. Кәдiмгi анис шикiзатын басқа түрлерден бөлек сақтайды, себебi:

а. "А" тобына жатады

в. құрамында эфир майы бар+

с. құрамында алкалоид бар

д. құрамында жүрек гликозидтерi бар

е. күштi әсер ететiн шикiзатқа жатады

1. Шалфей жапырағын дайындау неше рет жүргізіледі?

+а. жаз бойы 2-3 рет

в. қыста

с. көктемде

д. ерте көктемде

е. Күзде

56. Медицинада қолданылатын эфир майын қандай жолмен алады?

а. механикалық

в. престеу

с. экстракциялау

д. сумен және су буымен айдау +

е.анфлераж

56. Шикізатта эфир майының болуын немен анықтайды

а. Натрий гидроксидімен

в. КІ -ғы йод

+с. судан-ІІІ ерітіндісімен

д. Қорғасын ацетаты

е. метилен көгімен

2. Дәрiлiк шалфей кездеседi:

+а. тек мәдени түрде

в. Барлық жерде

с. Орта Азияда

д. Приморье аймағында

е. күздің аяғында

3. Түймедақ өсімдік шикізатында эфир майын МФ Х1бойынша сандық анықтау әдiсi:

+а. су буымен айдау әдiстерi (Гинзберг әдiсi)

в.газды сұйықтық хроматография

с. потенциометр

д. фотоколориметрия

е. сусыз титрлеу

882. Андыз тамырының құрамындағы басты әсер етуші

химиялық затын атаңыз:

а. шайырлы заттар

в. тараксацин

с. ситостерин, стигмастерин

д. тараксацерин

+е. эфир майы

967. Тимол-қай ДӨШ эфир майларының негізгі компоненті

а. дәрілік шикізаттың жапырақтары

+в. тасшөп жебір шөбі

с. айырдың тамыр сабағы

д. ащы жусан шөбі

е. эвкалипт жапырақтары

2. Эфир майларының қышқыл саны дегеніміз .....

а. 1 г анықталатынмайдағы НСl млмөлшерi

в. бұл 1ганықталатынмайдағы органикалыққышқылдардыңмөлшерi

+с. бұл 1 ганықталатын майдағыбос қышқылдардынейтралдауға кететiнкүйдiргiшкалийдiң мг мөлшерi

д. бұл 1 ганықталатын майдағыбос қышқылдардынейтралдауға кететiнкүйдiргiшнатрийдiңмкг мөлшерi

е. 1 г майдағы босжәне байланысқанқышқылдардынейтралдауға кететiнкүйдiргiш калийдiңг мөлшерi

1. Дәрiлiк өсiмдiк шикiзатындағы эфир майларына гистохимиялық реакция

а. Люголь ерiтiндiсi

в. сiлтi ерiтiндiсi

с. хлоралгидрат ерiтiндiсi

+д. судан III

е. темiраммоний ашудасы

2. Эфир майлары дегенiмiз

а. құрамында азоты бар,ұшқыш табиғи қоспалар

в.бір беткейлі және гемолиттiк белсендiлiгi бар,азотсыз жоғары молекулалы табиғи қосылыстар

+с. терпоидтарға жататын, су буымен айдалатын,ұшқыш, хош иiстi табиғи қосылыстар

д. қою коллоидтi ерiтiндi түзетiн,жоғары молекулалы табиғи қосылыстар

е.илейтін қасиеттері бар,белокпен қосылып ерiмейтiн комплекс түзетiн күрделi табиғи қосылыстар

3. МФ XI басылымы бойынша,өсімдік шикізатындағы эфир майының сандық анықтау тәсілдері

+а.су буымен айдау

в.сығымдау

с. титритометрлік

д. спектрометрлік

е. Хроматографиялық

1. Кәдімгі анистің шикізатын басқа шикізаттардан неге бөлек сақтайды

а. А тізіміне жатады

+в. құрамында эфир майлары бар

с. құрамында алколоидтары бар

д. құрамында жүрек гликозидтері бар

е. Б тізіміне жатады

1. Ментол қосылысы терпеноидтардың қай тобына жатады:

а. алифатикалық монтерпендер

в. бициклдi монотерпендер

+с. моноциклдi монотерпендер

д. бициклдi сесквитерпендер

е. ароматикалық қосылыстар

2. Хамазулен қосылысы терпеноидтардың қай тобына жатады:

а. алифатикалық монтерпендер

в. бициклдi монотерпендер

с. моноциклдi монотерпендер

+д. бициклдi сесквитерпендер

е. ароматикалық қосылыстар

1. Өсiмдiктер үшiн эфир майларының мағынасы ?

а. ауаның жылуы өткізгіштігін төмендетедi

в. қорғаныс функциясы

с. ауаны тазарту қасиеті

д. қалдық жәнетаралу өнiмдерi

+е. зат алмасуда белсендi атсалысуында

2. Эфир майларының қатты майлардан айырмашылығы неде?

а. тығыздығы, сыну көрсеткiшi

+в. ұшқыш,хош иісті заттар

с. қатуы

д. майлы дақ қалдырмауы

е. сыну көрсеткіші

1. Цитрусты жемiстердiң қабығынан эфир майын алу әдiсi:

+а. механикалық әдiс

в. су буымен айдау арқылы

с. кей»бір экстрагенттермен экстракциялау арқылы

д. анфлераж әдiсiмен

е. хромотография

2. Эфир майлы шикiзаты мен эфир майларын қандай белгілеріне қарап топқа бөледі?

+а. ең басты компонентi бойынша

в. тұтқырлығы бойынша

с. түсi бойынша

д. ерiгiштiгiне

е. иiсiне

3. Өсiмдiктiң тiрi тiндерiнде эфир майлары қай жерінде көп шоғырланады?

+а. ерекше бөлінгіш мүшелерінде

в.жапырақ эпидермисте

с. усьтицада

д. кристалдарда

е. рафидтерде

1. Терпеноидтарға жататын қосылысты көрсетіңіз

А. С5Н8фрагменті құрамына тең қосылыс

Б.С 17жағдайда бес мүшелі лактон сақинасы бар қосылыс

C. негізінде С6-С3-C6 қаңқасы жататын қосылыс

Д.негізінде С3-С5 қаңқасы жататын қосылыс

Е. С17 жағдайда алты мүшелі лактон сақинасы бар қосылыс

863 Эфир майына тән қасиетті көрсетіңіз.

а. негізгі қасиеті

в. қышқылдармен қосылыс түзеді

с. гидролизде қантты және қантты емес бөлік

д. құрамында азоты бар

+е. су буымен айдайды

917. Эфир майы алатын өсімдікті көрсет

а. қызғылт риян

в. түкті наперстянка

с. кәдімгі жұпаргүл

+ д. бұрыш жалбыз

е. строфант Комбе

979. Цинеол ненің эфир майында кездеседі

а. Сазқазанақ бүршігі (багульник)

в. Андыз тамырсабағы мен тамырының

с. Аир тамырсабағының

+д. Эвкалипт жапырағының

е. Мыңжапырақ шөбінің

987. Эфир майын цитрус шикiзатынан қалай алады?

а. спиртпен экстракциялау

+ в. престеу арқылы

с. өсiмдiк майымен экстракциялау

д. сумен және су буымен айдау

е. хлороформмен экстракциялау

1. Дәрiлiк шалфейшикiзатыныңхимиялық құрамы

а. эфир майы(ментол), витаминдер

в. эфир майы (тимол),алкалоидтар

с. иiлiкзаттар, флавоноидтар

+д. эфир майы(цинеол), илiк заттар

е. эфир майы,шырыш және т.б.

2. Шалфейдiң дәрiлiк қалпы және медицинада қолданылуы:

а. қайнатпа, қантоқтатқыш ретiнде

в. тұнба, гипертонияда

+с. тұнба, қабынуға қарсы және тамақты, ауыз қуысын шаю үшiн, жоғарғы тыныс жолдары ауруында және көптеген жинақтардың құрамына кiредi

д. қайнатпа, қабынуға қарсы зат ретiнде

е. қайнатпа, жинақ ретiнде, қармаушы зат ретiнде

1. Дәрiлiк шалфей тұқымдасы

а. алқалылар

+в. ерiнгүлдiлер

с. сабынкөктер

д. көкшегүлдiлер

е. шүйгiншөптер

1. Тимол қосылыстары терпеноидтардың қай тобына жатады:

а. алифатикалық монтерпендер

в. бициклдi монотерпендер

с. моноциклдi монотерпендер

д. бициклдi сесквитерпендер

+е. ароматикалық қосылыстар

941. Каротиноидтар жоқ шикiзат

а. шырғанақ жемiсi

в. асқабақ жемiсi

с. қырмызыгүл гүлi

д. батпақ ақшайыры

+е. емен қабығы

614. Өкiлдерi эфир майына бай тұқымдасты атаңыз

а. раушангүлдiлер

в. алқалылар

с. сүттiгентұқымдастар

д. бјршақтұқымдастар

+ е. ерiнгүлдiлер

736. Дәрiлiк түймедақ гүлдерi гүлтабанының сипаты

бойынша қоспалардан ажыратылады?

а. қуыс емес, коникалық (коническое

в. шығыңқы, шеттерi қабықты

с. жалаң, кеңейтiлген, толтырылған

д. бiрiңғай, тегiс,қабықсыз

е. жалаң, ұсақ ойықты, қуыс, коникалық,эфир майының түсі көк+