Тесттік тапсырмалардың жауабы

1 A; 2 A; 3 A; 4 C; 5 С; 6 В; 7 С; 8А; 9 D; 10 D; 11 А; 12 B; 13 В; 14 В; 15 А; 16 А; 17 В; 18 Е; 19 Е; 20 В; 21 С; 22 В; 23 А; 24 А; 25 В; 26 А; 27 В; 28 С; 29 А; 30 С; 31 В; 32 В; 33 А; 34 Е; 35 D; 36 A; 37 B; 38 E; 39 A; 40 C; 41 A; 42 B; 43 D; 44 B; 45 B; 46 C; 47 B; 48 A; 49 C; 50 D; 51 A; 52 B; 53 D; 54 B; 55 A; 56 D; 57 D; 58 C; 59 C; 60 C; 61 A; 61 A; 62 C; 63 B; 64 D; 65 C; 66 C; 67 C; 68 A; 69 D; 70 A; 71 A; 72 B; 73 B; 74 C; 75 C; 76 D; 77 A; 78 A; 79 A; 80 C; 81 C; 82 D; 83 A; 84 B; 85 B; 86 C; 87 A; 88 A; 89 A; 90 B; 91 B; 92 B; 93 B; 94 C; 95 C; 96 C; 97 C; 98 A; 99 B; 100 A; 101 B; 102 A; 103 B; 104 C; 105 A; 106 A; 107 B; 108 C; 109 D; 110 E; 111 A; 112 C; 113 D; 114 E; 115 E; 116 C; 117 E; 118 E; 119 E; 120 E; 121 A; 122 A; 123 A; 124 E; 125 C; 126 B; 127 D; 128 E; 129 A; 130 A; 131 A; 132 E; 133 C; 134 B; 135 D; 136 E; 137 C; 138 D; 139 B; 140 A; 141 B; 142 D; 143 D; 144 E; 145 A; 146 B; 147 C; 148 B; 149 B; 150 B.

3 Бөлім. Дайындыққа арналған сұрақтар тізімі

1. Химиялық термодинамика. Химиялық термодинамика – биоэнергетика негізі. Ағзада зат алмасу процестері мен энергия алмасуының өзара байланысы. Термодинамиканың негізгі ұғымдары. Термодинамиканың бірінші бастамасы. Ішкі энергия. Энтальпия. Гесс заңы. Термохимиялық теңдеулер. Термохимиялық есептеулер және оларды биохимиялық процестерді энергетикалық сипаттау үшін қолдану. Процестердің бағытталуы. Тіршіліктегі қайтымды және қайтымсыз процестер. Термадинамиканың екінші бастамасы. Энтропия. Термодинамиканың біріккен бастамасы. Гиббстің бос энергиясы. Тірі жүйелердің термодинамикасы. Ағзада жүретін экзергоникалық и эндергоникалық процестер. Химиялық тепе-теңдік. Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы. Ле-Шателье принципі.

2. Химиялық реакциялар кинетикасы. Реакция жылдамдығы. Реакция жылдамдығының әр-түрлі жағдайларға тәуелдігі. Әрекеттесуші массалар заңы. Химиялық реакциялардың кинетикалық жіктелуі. Реакциялардың молекулалығы мен реті. Вант-Гофф ережесі. Температуралық коэффициенттің биологиялық процестер үшін ерекшелігі. Катализ және оның түрлері. Қышқылдық-негіздік катализдің биологиялық ролі. Ферменттердің құрылымы мен ерекшеліктері. Ферментативтік реакциялардың кинетикасы. Ферменттік катализдің биологиялық ролі.

3. Ерітінділер туралы ұғым. Ерітінділердің анықтамасы мен жіктелуі. Қаныққан ерітінділер, ерігіштік. Генри және Сеченов заңдары. Газдардың қандағы және тін сұйығындағы ерігіштігі. Қанықпаған ерітінділер. Ерітінділердің концентрациясы. Антисептикалық ерітінділерді дайындау, дезинфекциялаушы заттардың концентрациясын есептеу. Бейэлектролит ерітінділері. Сұйытылған бейэлектролит ерітінділерінің коллигативтік қасиеттері. Диффузия. Осмос, осмостық қысым, Вант-Гофф заңы, тірі жүйедегі осмостың маңызы. Изотонды коэффициент. Медициналық тәжірибедегі гипо–, гипер– және изотонды ерітінділер. Биологиялық жүйедегі осмостың және осмостық қысымның алатын орыны. Плазмолиз және гемолиз. Электролиттер ерітіндісі. Электролиттік диссоциация теориясы. Күшті электролит теориясы. Тірі ағзадағы электролиттер. Қышқылдық-негіздік тепе-теңдік. Бренстед – Лоуридің протеолиттік теориясы. Судың иондық көрсеткіші. Сутектік көрсеткіш рН. Күшті және әлсіз электролиттердің рН және рОН.

4. Буферлі ерітінділер. Буферлі жүйелер. Электролиттік диссоциация және протеолиттік теория тұрғысында буферлік әсердің механизмі. Буферлі жүйенің негізгі теңдеулері. Буферлі жүйенің рН-ін есептеу, Гендерсон-Гассельбах теңдеуі. Буферлі жүйенің сыйымдылығы, буферлі сыйымдылыққа әсер ететін факторлар. Қанның буферлік жүйесі. Биологиялық сұйықтардың қышқылдық-негіздік тепе-теңдігі. Ақуыз буфері. Ағзадағы биологиялық процестерге рН-тің әсері.

5. Комплексті қосылыстар. Комплексті қосылыстарға валенттілік байланыстар теориясы тұғысынан көзқарас. Комплексті қосылыстардың биологиялық ролі. Биокомплекстер. Вернердің координациялық теориясы. Металлоферменттер мен биокомплекстердің (гемоглобин, хлорофилл) құрылысы және биологиялық ролі. Комплексті иондардың тұрақсыздық және тұрақтылық константасы. Темір, кобальт, хром, никель, хром және марганецтің комплекстік қосылыстары, олардың биологиялық ролі.

6. Биогенді элементтер. Биогенді s-элементтердің жалпы сипаттамасы. s-элементтердің қосылыстары, медицинада қолданылуы. Биогенді р-элементтердің жалпы сипаттамасы. Оттегінің биологиялық ролі. Озон мен оттегін медицинада қолдану, озонның табиғаттағы ролі. Озон мен сутегінің асқын тотығының бактерицидтік әсері. Күкірт қосылыстарының медицинада қолданылуы. Хлоридтерді, бромидтерді, иодидтерді және фторидтерді медицинада қолдану. иодтың, хлордың және хлорлы ізбестің бактерицидтік әсері. Құрамында фторы бар тіс жуғыш пасталары. Тірі организм үшін галогендердің ролі. Биогенді d-элементтердің жалпы сипаттамасы. Хром, марганец, темір, кобальт, никель, мыс, цинк және молибденнің биологиялық маңызы.

7. Тотығу-тотықсыздану процесстері. Электродтық потенциал. Нернст теңдеуі. Тотығу-тотықсыздану электродтық потенциалы. Диффузиялы және мембрана потенциалы және олардың биологиялық ролі. Тіршілік үшін тотығу-тотықсыздану реакциясының ролі (ТТР). Биологиялық тотығудағы электрондардың тасмалдануы (тіндік тыныс алу). Қатты және сұйық негізді ион талғамды электродтар, оларды биологиялық ерітінділердің концентрациясын анықтау үшін қолдану. Редокс-электродтар. Потенциометрлік титрлеу. Медико-биологиялық зерттеулерде потенциометрияны қолдану.

8. Беткейлік құбылыстардың физико-химиялық ерекшеліктері. Беткейлік құбылыстар. Жылжымалы бөлімдер шекарасындағы адсорбция. Гиббс теңдеуі. Беткейлі белсенді (ББЗ) және беткейлік белсенді емес заттар (БЕЗ). Молекулалардың беткейлік қабатта орналасуы. Жылжымалы емес бөлімдер шекарасындағы адсорбция. Ленгмюр және Фрейндлих теңдеулері. Хемосорбция. Ионалмасу адсорбциясы. Медицинада қолдануы. Хроматография негізі. Биология және медицинада қолданылуы.

9. Дисперстік жүйелердің физико-химиялық қасиеттері. Дисперстік жүйелер. Жіктелуі мен алыну жолдары. Мицелланың құрылысы. Дисперстік жүйелердің қасиеті. Электрофорез, электроосмос. Медицинада қолдануы. Коллоидтық ерітінділерді тазарту әдістері. Коллоидтық жүйелердің коагуляциясы. Коллоидтық қорғау. Ірі дисперстік жүйелер: аэрозольдар, суспензиялар, эмульсиялар.

10. Жоғары молекулалық қосылыстар (ЖМҚ). ЖМҚ құрылысы мен жіктелуі. Шектелген және шектелмеген ісіну, ісінуге әсер ететін әртүрлі факторлар. ЖМҚ ерітінділерінің тұтқырлығы. Штаудингер және Марк-Кун-Хаувинк теңдеулері. Қанның және басқа биологиялық сұйықтықтардың тұтқырлығы. ЖМҚ ерітінділерінің онкотикалық қысымы, Галлердің теңдеуі. Полиэлектролиттер. Изоэлектрлік нүкте және оны анықтау әдістері. Мембраналық тепе-теңдік Доннанның мембраналық тепе-теңдігі. Қанның плазмасы мен сары суының онкотикалық қысымы. Биополимерлер ерітінділерінің тұтқырлығы. Ерітіндіден тұздың көмегімен бөлінуі. Коацервация, оның биологиялық маңызы. Қоймалжың затқа айналуы (застудневание). Синерезис

11. Органикалық қосылыстардың жіктелуі. Органикалық қосылыстардың негізгі кластары. Функционалдық топтар, органикалық радикал. Көмірсутектер. Радикалды орынбасу алкандардың негізгі химиялық қасиеті.

12. Спирттер, аминдер, азо– және диазоқосылыстар. Спирттердің химиялық қасиеттері. Спирттердің алкилденуі. Аминдер. Аминдердің негіздік қасиеттері. Біріншілік аминотобы бар қосылыстарды дезаминдеу. Аминдер мен аммиакты алкилдеу. Алкилдеу реакциясының биологиялық ролі.

13. Оксоқосылыстар. Альдегидтер мен кетондар. Карбонил тобының электрондық құрылысы. Нуклеофильді қосылу реакциясы. Галоформды реакциялар. Осы процестердің биологиялық маңызы. Карбон қышқылдары. Карбонил тобының электрондық құрылысы. Топ құрылысының нуклеофильді орынбасу реакциясының бағытына әсері. Ацилдену реакциясы. Ацилдеуші агенттер. Ацилфосфаттар және ацилкофермент А – табиғи ацилдеуші реагенттер. Ацилдену реакциясының биологиялық ролі.

14. Гетерофункционалды органикалық қосылыстар. Аминоқышқылдар. Ақуыздар. Аминоспирттер. Галоген туындылар және гидроксиқышқылдар. олардың биологиялық ролі. Аминоқышқылдар, олардың биологиялық ролі. Амино- және гидроксиқышқылдардың химиялық ерекшеліктері. Лактамдар, лактондар және олардың гидролизі. Элимирлену реакциясы. Оксоқышқылдар. Декарбоксилдену реакциясы. олардың биологиялық ролі. Протеиногенді аминоқышқылдар. Құрылысы, номенклатурасы, стереоизомериясы, жіктелуі. Химиялық қасиеті. α-Аминоқышқылдардың биосинтездік түзілу жолдары. α-Аминоқышқылдардың биологиялық маңызды реакциялары. α-Аминоқышқылдардан пептидтердің түзілуі. Пептидтік топтың құрылысы. Пептидтердің гидролизі. Ақуыздардың біріншілік құрылымы. Ақуыздардың гидролизі. Молекула ішілік сутектік байланыстың табиғаты. Ақуыздардың екіншілік, үшіншілік және төртіншілік құрылымы.

15. Көмірсулар. Моносахаридтер және олардың жіктелуі. Стереоизомерия. Фишер және Хеуорс формулалары. Сақиналы-тізбекті таутомерия. Моносахаридтердің маңызды өкілдері. Моносахаридтердің химиялық қасиеттері. Аминоқанттар және олардың туындылары – нейрамин мен сиал қышқылдары. Олиго– және полисахаридтер. Дисахаридтер. Дисахаридтердің түзілуі мен құрылысы, сақиналы-тізбекті таутомериясы. Дисахаридтердің тотықсыздандырғыш қасиеттері. Дисахаридтердің гидролизі Полисахаридтер. Гомополисахаридтер. Гетерополисахаридтер. Құрамы мен құрылысы. Полисахаридтердің биологиялық маңызы.

16. Гетероциклді қосылыстар. Бес және алты мүшелі гетероциклдер. Бір гетероатомы бар гетероциклдер. Тетрапирролды қосылыстар (порфин, гем) туралы жалпы түсінік. Пиридиннің биологиялық маңызды туындылары; а- никотинамид, пиридоксаль. Екі және одан да көп гетероатомы бар гетероциклдер. Пиразолон-5-наркотикалық анальгетиктердің негізі. Гидроксипуриндер. Алкалоидтар.

17. Нуклеин қышқылдары. Пиримидинді және пуринді азотты негіздер. Рибо– және дезоксирибонуклеозидтер. Рибо– және дезоксирибонуклеотидтер. Құрылысы, номенклатурасы, гидролизі. Нуклеозидтердің моно–, ди– және трифосфаттары. Нуклеозидциклофосфаттар ц-АМФ, ц-ГМФ және клетка ішілік биореттегіштер. ДНҚ және РНҚ-ның нуклеотидтік құрамы. Нуклеин қышқылдарының гидролизі. ДНҚ-ның екіншілік құрылысы. ДНҚ-ның биологиялық функциясындағы комплементарлық әсерлердің ролі. РНҚ түрлері.

18. Липидтер. Липидтердің жіктелуі. Сабынданатын липидтер. Ацилглицериндер, құрылысы, құрамы, номенклатурасы, қасиеттері. Негізгі табиғи жоғары май қышқылдары (қаныққан, қанықпаған). Олардың ерекшеліктері. Глицерофосфолипидтер. Фосфатид қышқылы. Фосфатидилсерин, фосфатидилэтаноламин және фосфатидилхолин клетка мембранасының құрылымдық компоненттері. Сфинго– және гликолипидтер туралы түсінік. Сабынданбайтын липидтер. Терпендер және стероидтар. Стероидтардың биологиялық ролі. Стериндер. Холестерин. Д-тобының витаминдері. Өт қышқылдары. Стероидтық гормондар туралы түсінік.