- •Ie 4305 «Инженерлік экология»
- •2. Адам әрекетінің климат пен табиғатқа әсері
- •1 Отын және түтін газдар құрамындағы улы заттар
- •2 Қоршаған ортаның энергетикалық ластануы
- •3 Табиғат пен адамға зиянды шығындылардың әсері
- •4 Зиянды газ тәріздес қоспалардан жану өнімдерінің тазартуы
- •5 Зиянды заттардың жалпы жойылуы
- •1 Қазақстандағы экологиялық жағдай
- •2 Қазақстан Республикасының экологиялық саясаты
- •2.1 Заңнамалық негіздері
- •3 Табиғатты қорғау заңнамасын бұзу үшін жауапкершілік
- •1 Атмосфераны қорғау
- •2 Шмк нормаларының есептеу әдестемесі
- •3 Экологиялық сараптама (эс)
- •Күкірт оксидінің пайда болу шарты
- •2 Күкірт оксидтерінен түтін газдардың тазарту әдістері
- •4.1 Сурет - күкiрт тазартудың ылғалды тәсiлiнің сұлбасы
- •5.2 Сурет - күкiрт оксидтерiнен ылғалды-құрғақ тәсілмен тазартудың сұлбасы.
- •4.3 Сурет - құрғақ әкті әдiстің сұлбасы
- •4.4 Сурет – магнезитті тазалау әдісінің сұлбасы
- •3 Азот тотықтарынан түтіндік газдардың тазартудың әдістері
- •3.1 Қазан жанарғыларындағы азот тотықтарның жасалуы
- •4.5 Сурет – азот тотығына өтетін, отынды азоттың үлесінің тәуелдiлiгi
- •3.2 Азот тотығының шығарындыларын төмендетудің әдістері
- •3.3 Азот тотықтарынан газдарды химиялық тазартудың әдістері
- •4 Азот тотықтары шығарындыларын есептеу
- •5 Басқа зиянды шығарулардан түтіндік газдарды тазарту
- •1. Күлұстағыш классификациясы
- •6.1 Сурет – күлұстағыштың технологиялық сұлбасы
- •3 Газдарды құрғақ инерциялық тазалау аппараттары
- •4 Циклонның есебі
- •4)Циклондағы газдың нақты жылдамдығын анықтаймыз, м/с
- •6.7 Сурет – Тікелей циклон
- •5 Газдарды дымқыл тазалау аппараттары
- •6 Электрлі сүзгілерде тозаңды ұстау принциптері
- •6.1 Электрлі сүзгіде күлді ұстау деңгейін жоғарылату жолдары
- •7 Маталық сүзгілер
- •Тозаңданған лек; 2-жең; 3-тозаланған лек.
- •6. Бақылау сұрақтары:
- •1. Су қоймаларын қорғау
- •2. Сарқынды сулардың классификациясы және олардың сипаттамасы
- •4. Сарқынды суларды тазалау әдістерінің классификациясы
- •1 Мұнайгаз өндірісі кәсіпорындары әрекетінің атмосфера құрамы мен үрдістеріне әсері
- •2 Мұнайгаз өнеркәсібі кәсіпорындары әрекетінің су мен жер ресуртарының күйіне әсері.
- •3 Мұнай мен газ өндіру мен тасымалдау кезінде қоршаған ортаны қорғау
- •4 Мұнай мен газды өндірудің экологиялық мәселелері
- •5 Мұнай мен газды тасымалдаудың экологиялық мәселелері
- •1. Ластанған суларды тазарту әдістері
- •Қалдықтарды жою мен пайдалану
- •3. Пиролиз
- •Қолданылған әдебиеттер тізімі
6. Бақылау сұрақтары:
1. Күл бөлшектерін ұстау қандай құбылыстарға негізделген?
2. Күлұстағыш түрлері
3. Күлұстағыш пен түтінтартқыны таңдау неге негізделген?
4. Құрғақ инерциялы күлұстағыштардың құндылғы.
5. Батареялы циклондардың модификациясын атаңыз.
6. Батареялы циклонды есептеуде қандай реттілікті сақтау керек?
7. Басқадай инерциялық күлұстағыштарға не жатады?
8. Сулы күлұстағыштар ұстау принциптері. Олардың құрағақ инерциялдылардан айырмашылығы?
9. Электрлі сүзгінің жұмыс принципі.
10. Электрлі сүзгіде күлді ұстау деңгейін жоғарлату жолдары
11. Газдарды дымқыл тазалау аппараттары.
12. В чем заключается расчет рассеивания?
13. Түтіндік газдар утилизациясы.
Дәріс 7 – Сарқынды сулар 1 сағ
Жоспар:
1. Су қоймаларын қорғау
2. Сарқынды сулардың классификациясы және олардың сипаттамасы.
3. ЖЭС-тің сарқынды суларының табиғи су қоймаларына әсері.
4. Сарқынды суларды тазалау әдістерінің классификациясы
Бақылау сұрақтары
1. Су қоймаларын қорғау
Су пайдалану сипаты бойынша су қоймасының 3 түрі болады.
Орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ауыз су бастауы ретінде қолданылатын және тағам өндіріс өнеркәсібін сумен қамтамасыз етуге арналған;
Спорттық жаралар мен мәдени –тұрмыстық бағытта пайдаланылатын;
Балық шаруашылығы мақсатында пайдаланылатын (балықтардың бағалы түрлерін арттыру мен қорғау). Сыртқы сулар үшін 570-тен артық зиянды заттардың барлығы белгісі.
Сарқынды суды су қоймасына жібермес бұрын санитарлық немесе балық шаруашылығы нормативтері қаталдау, әсіресе су қоймаларында бағалы балықтар өсірілетін болса.
Қазіргі заманғы тазалау құрылғылары сарқынды сулардың тазалығын 95-98% –ға дейін қамтамасыз етеді. Яғни тазалау құрлымдарынан соң су қоймасына 5-тен 2%-ға дейтін ластанған заттар түседі. Қазір тіпті осындай да жоғары тазалау деңгейі де су қоймасындағы судың қажетті тазалығын қамтамасыз ете алады, бұл су қоймаларына сарқынды сулар құйылады. Ағыстың төменгі жағына орналасқан кәсіпорындар үшін ағыстың жоғарғы жағына орналасқан кәсіпорындардан жіберілген сулар пайданылады . Қазіргі заманғы тазалау құрылғыларынан өткен суда ластанған заттар сақталады және ол су қоймасына түсерде қосымша таза су қосуды қажет етеді.
Биологиялық тазалаудан өткен қаланың сарқынды суларының гигиеналық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін оны 7-14 рет таза сумен араластыру керек.
Өндірістік сарқынды сулармен ластанған су қоймаларын қорғаудың радикалды амалы-өндіріс орындарының су пайдалану жүйесін тұйықтау айналымына ауыстыру. Бұл жағдайда сарқынды сулар ТЭС тің технологиялық циклдарында қайталап пайдалануға жарамды болу үшін өте жоғары деңгейде тазалануы керек. Көп жағдайда сарқынды суларды берілген технологиялық циклда қайталап қолдану үшін тазалау санитарлық және балық шаруашылығы нормалары үшін тазалаудан жеңілірек.
Энергетикада тазалау құрлымдарының құны негізгі өндіріс бағасына қарағанда 3-4%-ды құрайды және тұзды сарқынды суларды тазалау үшін буландыру аппараттарын орнатуда 17%- ды құрайды.