2. Стратегиялық жоспарлау кезеңдері және құрамдас бөліктері

Стратегиялық жоспарлаудың кезеңдері.

1-кезең, Фирманың миссиясы анықталады.

Яғни, бұл кезең не үшін құрылғаны, қандай мақсатты көздейтіндігі анықталуы тиіс. Фирма қандай өндірістік іс-әрекетке айналысады, фирманың статусы қандай болады, оның негізгі бағыттары қандай болады, осыған сай, фирманың ұзақ мерзімді мақсаттары, осы мақсаттардың қысқы мерзімде нақтылы орындалу міндеттері анықталады.

2-кезең. Сыртқы ортаны талдау.

Сыртқы ортаны талдау мынадай ретпен жүргізіледі. : сыртқы ортада болып жатқан өзгерістер фирманың жұмысына қалай әсер етеді, осы өзгерістерге сәйкес фирманың басшылығы қандай іс-әрекеттер жасау қажет. Фирманың жұмысына сыртқы ортадан тікелей әсер ететін факторлар талданады. Олар :

• жабдықтаушылар;

• бәсекелестер;

• тұтынушылар;

• заңдар мен мемлекеттік органдар;

• қоғамдық ұйымдар.

Жанама әсер ететін факторлар:

• экономикалық жағдай;

• ТП;

• әлеуметтік мәдени факторлар;

• халықаралық жағдай.

Стратегиялық жоспарлау барысында, сыртқы ортаның әсеріне бейімделу үшін, осы аталған факторларға баға беріп, талдау жасау керек.

3- кезең. Фирманың ішкі ортасын бағалап талдау.

Бұл кезеңде фирмасының күшті және әлсіз жақтарын зерттеу нәтижесінде оның болашақ дму мүмкіндіктері нақты бағаланады. Бұл кезеңде фирманың ішкі ортасы мынадай бағыттарда зерттеледі:

а) фирманың кадрлары, мамандары;

б) өндіріс, техникалық және техникалық ұйымдастырушылық ерекшеліктері;

в) фирманың қаржылық мүмкіндіктері, маркетинг, ғылыми зерттеу жұмыстар атқару мүмкіндіктері.

4- кезең

Стратегияларға талдау жасалып, стратегиясын бағалау және фирманың нақты стратегиясын таңдау кезеңі.

5-кезең. Стратегияның орындалу кезеңі.

Фирманың стратегиясын жүзеге асыру – ең шешуші кезең болып табылады. Себебі, стратегия жүзеге асырылғанда ғана фирманың алға қойған мақсаттары орындалады.

Стратегияның орындалмай қалу себептері:

1. Стратегия дұрыс таңдап ойламаған болуы мүмкін.

2. Фирма стратегияны орындау үшін, өзінің мүмкіндіктерін толық пайдалана қалмау;

3. Сыртқы ортада көптеген өзгерістер болуы мүмкін.

Фирма стратегиясын орындау үшін, өз қызметінде мынадай шарттар орындалу тиіс:

1. Фирманың мақсаты, стратегиясы және жоспары сол фирманың барлық қызметкерлеріне жеке түсінікті болуы керек.

2. Стратегияны орындауға қажетті қорлар уақытылы жеткізіліп тұруы керек. Бұл үшін фирманың басшылығының әр деңгейі өзіне белгілі мақсаттарын, міндеттерін нақты орындап отыруы тиіс.

Стратегиялық орындалуы мынадай ретпен жүзеге асырылады:

1. Белгіленген мақсаттар таңдап алынған стратегиялар фирма қызметкрлеріне түсіндіріледі.

2. Басшылық фирманың барлық ішкі звеноларына баяндайды және бұл кезеңде стратегияны жүзеге асыру үшін қызметкерлерді қызықтыру шараларында қарастырылады.

3. Басшылық фирманың ұйымдастырушылық құрылымы жөнінде шешім қабылдайды. Қабылданған стратегияны орындау үшін, фирманың құрылымы тиімді ма, жоқ па, немесе өзгерту керек пе?

4. Стратегияны орындаудың жоспарын өзгерту қажет пе, жоқ па. Жаңа отырған өзгерістерге сәйкес стратегиялық жоспарға өзгерістер енгізу қажет пе.

6- кезең, Стратегияының орындалуын бағалау және бақылау.

Бұл ең соңғы кезеңі. Негізгі мақсатты-стратегияның орындалуы қалай жүзеге асырылады. Бұл үшін, негізгі көрсеткіштер бойынша бақылау жасап, тексеріп отыру керек. Тексеру барысында белгіленген жоспардан ауытқулар анықталады, олардың себептері қарастырылады. Қажет болған жағдайда жоспарға өзгерту енгізу туралы шешім қабылданады. Жүзеге асырылып отырған стратегия алға қойған мақсатқа жеткізе ме, жоқ па?