1. Ważniejsze elementy pionowego ukształtowania powierzchni Europy:

Góry Góry Betyckie, Sierra Morena, Góry Iberyjskie, Góry Kantabryjskie, Pireneje, Sewenny, Jura, Alpy, Apeniny, Dolomity, Góry Dynarskie, Karpaty, Stara Płanina, Rodopy, Pindos, Ardeny, Wogezy, Schwarzwald, Harz, Rudawy, Szumawa, Sudety, Ural, Góry Kambryjskie, Góry Kaledońskie, Grampian, Góry Penińskie, Góry Skandynawskie, Timan

Wyżyny Masyw Centralny, Wyżyna Bawarska, Wyżyna Małopolska, Wyżyna Wołyńska, Wyżyna Podolska, Wyżyna Mołdawska, Wyżyna Naddnieprzańska, Wyżyna Białoruska, Wyżyna Doniecka, Wyżyna Środkoworosyjska, Wyżyna Nadwołżańska, Wałdaj, Grzęda Smoleńsko-Moskiewska, Uwały Północne

Niziny  Nizina Wschodnioeuropejska, Nizina Nadkaspijska, Nizina Polska, Nizina Niemiecka, Nizina Francuska, Nizina Węgierska, Nizina Wołoska, Nizina Padańska, Nizina Czarnomorska, Nizina Naddnieprzańska

2. Strefy klimatyczno-roślinne Europy

Czynniki kształtujące klimat:

a) strefowe:

- szerokość geograficzna

b) astrefowe:

- prądy morskie – w Europie największy wpływ na klimat ma prąd norweski, tzw. kaloryfer europy, przynosi ciepłe powietrze

- wysokość nad poziomem morza

- sąsiedztwo wielkiego lądu i oceanu – wpływ Oceanu Atlantyckiego i Arktycznego

- działalność człowieka

- szata roślinna

  Strefy klimatyczne Europy:

Strefa klimatyczna	Typ klimatu	Formacja roślin
Podzwrotnikowa	- morski - suchy	lata gorące i suche, zimy łagodne i mokre, roślinność twardolistna (makia) – laury, lawenda, mirty, meandry, bukszpany, oliwki
Umiarkowana (ciepła)	morski przejściowy – kontynentalny	-lasy liściaste, mieszane - stepy - pustynie
Umiarkowana chłodna	morski przejściowy kontynentalny	- las iglasty, tajga
Okołobiegunowa	podbiegunowa (subpolarny)	- tundra - krzewinki

3. Typy klimatów Europy

1.    Klimat morski, czyli oceaniczny, o latach chłodnych, zimach łagodnych i niewielkich różnicach między średnią temperaturą najzimniejszego a średnią temperaturą najcieplejszego miesiąca występuje w Europie Zachodniej. Opady atmosferyczne są znaczne i występują we wszystkich porach roku.

2.    Klimat lądowy. Występuje w Europie Wschodniej i odznacza się dużymi różnicami między temperaturą lata i zimy. niewielkimi opadami atmosferycznymi; przy czym przeważają deszcze w lecie. Tylko w południowej części Europy Wschodniej deszcze padają głównie na wiosnę. Szczególnie suche są obszary położone na północ od Morza Czarnego (klimat stepowy). Klimat lądowy mają także niektóre niziny lub wyżyny otoczone górami (np. Alfóld — Nizina Węgierska i Wyżyna Kastylijska).

3.    Klimat przejściowy występuje w Europie Środkowej, a więc na obszarze, w którym leży Polska; charakteryzuje g0 duża zmienność pogody związana z napływem powietrza morskiego lub kontynentalnego. Wiatry zachodnie (przeważają w Polsce) wiejące od Atlantyku przynoszą latem deszcze i ochłodzenia, a zimą ocieplenie, odwilż i śnieg. Wiatry wschodnie przynoszą latem upały, a zimą mrozy przy suchej, słonecznej pogodzie.

4. Klimat śródziemnomorski odznacza się łagodnymi zimami, i upalnymi latami. W miesiącach letnich niebo zwykle jest bezchmurne, a deszcz rzadko pada. W miesiącach zimowych występują często deszcze i nieraz gwałtowne ulewy. Wyraźny jest wpływ ciepłego Morza Śródziemnego na klimat obszarów nad** brzeżnych. Im dalej jednak na wschód, tym bardziej zmniejsza się ilość opadów i wzrastają roczne amplitudy temperatury.

5.    Klimat arktyczny północnych krańców Europy charakteryzują krótkie i chłodne lata, długie i mroźne zimy oraz mała ilość opadów.

6.    Klimat górski odznacza się niskimi temperaturami powietrza w zimie, chłodnymi latami, dużą ilością opadów oraz wielką zmiennością pogody. Jest tam chłodniej niż na nizinach, ponieważ z wysokością temperatura spada — około 0,5° na 100 m wzniesienia. Wskutek dużej rozmaitości form (szczyty, granie, stoki, kotliny, doliny) występuje nierównomierne nagrzewanie powierzchni i z tym związane znaczne różnice temperatury na niewielkich odległościach.