- •Қазақстан тарихынан мемлекеттік емтихан сұрақтары.
- •Қазақстан тарихы курсының пәні және міндеттері. Қазақстан тарихының кезеңдері.
- •Қазақстан тарихының негізгі деректері мен тарихнамасы.
- •Қазақстан территориясы тас дәуірінде.
- •Қазақстан территориясы қола дәуірі кезеңінде.Дәуірдің ерекшелігі, шаруашылығы және әлеуметтік ұйымдасуы.
- •Қазақстан территориясындағы қола дәуірінің археологиялық мәдениеттері.
- •Сақ тайпалары. Саяси тарихы.
- •Сақ тайпаларының шаруашылығы мен мәдениеті.
- •Үйсін мемлекеті. Шаруашылығы, тұрмысы және қоғамдық ұйымдасуы.
- •Қаңлы мемлекеті. Шаруашылығы, тұрмысы және қоғамдық ұйымдасуы.
- •Қазақстан тарихындағы ғұн тайпаларының орны. Халықтың ұлы қоныс аударуы.
- •Түркі тайпалар одағының құрылуы. «Түрік» этнонимі.
- •Түрік және Батыс Түрік қағанаттары.
- •Түргеш және Қарлұқ қағанаттары.
- •Қарахандар мемлекеті. Ислам дінін қабылдау.
- •Қарақытай мемлекеті.
- •Оғыз мемлекеті.
- •Қазақстан территориясындағы қимақтар.
- •Қазақстан тарихындағы қыпшақтар.
- •Наймандар мен керейіт ұлыстары.
- •21.Ұлы Жібек жолы және оның көне түрік мемлекеттерінің экономикалық және саяси дамуындағы алатын орны.
- •22. Түркілердің діни нанымдары.
- •24. Түркі тайпаларының әлеуметтік ұйымдасуы. Ру-тайпалық құрылымы, басқару мен билік институттары.
- •25. Монғол шапқыншылығы қарсаңындағы Орталық, Орта Азия және Қазақстандағы саяси жағдай.
- •26.Монғол мемлекетінің құрылуы. Шыңғысханның жорықтары.Ұлыстардың құрылуы.
- •27.Алтын Орда.
- •28. Ақ Орда.
- •29. Моғолстан:этникалық құрамы және саяси тарихы.
- •30. Әбілхайыр хандығы.
- •31. Ноғай Ордасы.
- •32. Ақсақ Темір мемлекеті және оның жорықтары.
- •33. Қазақ халқының қалыптасуы. «Қазақ» этнонимі.
- •34.Қазақ жүздері. Қазақтардың құрамындағы субэтникалық топтар (төре, қожа, төленгіттер).
- •35.Қазақ хандығының құрылуы
- •36. XVғ. Аяғы –XVI ғ. Басындағы Қазақ хандығы.
- •37. XVI ғ. 20-30-шы жылдарындағы Қазақ хандығы.
- •38. XVI ғ. II жартысындағы Қазақ хандығы.
- •39. XVII ғ. Қазақ хандығының саяси жағдайы.
- •40.Қазақ хандығының әлеуметтік және қоғамдық құрылымы
- •41. Қазақ хандығының мемлекеттік және әкімшілік құрылымы.
- •42. Жоңғар мемлекетінің құрылуы. XviIғ. Қазақ-жоңғар қатынастары.
- •43.Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығының саяси жағдайы. «Жеті жарғы» заңдар жинағы.
- •44. XVIII ғ. Басындағы Қазақстан территориясындағы саяси жағдай.
- •45. «Ақтабан шұбырынды - Алқакөл сұлама», «Ұлы жұт»-жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастыру.
- •46. XviiIғ. 40-50 жж. Қазақ –жоңғар қатынастары. Жоңғарияның құлауы.
- •47. Кіші жүз ханы Әбілхайыр – жеке тұлға және саясаткер.
- •48. Абылай хан тұсындағы Қазақ хандығы.
- •49. Қазақ билері. Олардың XVI- XVIII ғғ. Қоғамдық өміріндегі орны.
- •52.Қазақстанның Ресейге қосылуының басталуы.
- •53. Сырым Датұлы басшылығымен болған Кіші жүз қазақтарының көтерілісі.
- •54.1822-1824 Жж. Реформалар. Әкімшілік-территориялық бірлестіктердің құрылуы.
- •1824 Ж. «Орынбор қырғыздары туралы»
- •55.Хіх ғ. Басындағы батырлар мен сұлтандардың қозғалыстары (Қаратай, Арынғазы, Жоламан, Саржан, Есенгелді).
- •56.1836-1838 Жж. Бөкей Ордасындағы көтеріліс.
- •57.Кенесары Қасымұлы басқарған ұлт-азаттық қозғалыс.
- •58.Хиуа, Қоқан хандықтарына және Ресейге қарсы Оңтүстік Қазақстан қазақтарының көтерілісі.
- •59.XIX ғ. Қазақстанның өнеркәсібінің, сауда және қалалардың дамуы.
- •60.1867-1968 Жж. Әкімшілік реформалар.
- •61.Орал және Торғай облыстарындағы, Маңғыстаудағы көтерілістер.
- •62.XIX ғ. Қазақтардың шаруашылығындағы, әлеуметтік және демографиялық құрамындағы өзгерістер.
- •63.Патша өкіметінің қоныс аудару саясаты.
- •64. XIX ғ. Қазақстанның әдебиеті мен музыка өнерінің дамуы.
- •65.XIX ғ. Ағарту ісі мен білімнің дамуы.
- •66.XX ғ. Басындағы Қазақстанның саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайы.
- •XX ғасыр басындағы саяси ахуал.
- •67.1916 Жылғы ұлт- азаттық көтеріліс,оның тарихи маңызы.
- •68.Қазақстан қос үкімет кезеңінде. Ұлттық партиялардың құрылуы.
- •70.Қазақстан азамат соғысы жылдарында. «Әскери коммунизм» саясаты.
- •71.Жэс жылдарындағы Қазақстан. Жэс нәтижелері.
- •72.Қазақ асср-нің құрылуы. XX ғ. 20-шы жылдарындағы қоғамдық-саяси процестер.
- •73.Қазақстандағы индустрияландыру.
- •74.Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру.
- •76.XX ғ. 20-30-шы жылдарындағы мәдени құрылыс.
- •77.Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында. Қазақстандықтардың майдандағы ерлігі.
- •Қазақстандықтар Москва үшiн шайқаста
- •Қазақстан – Сталинград майданының ең жақын тылы
- •78.Қазақстандағы тың және тыңайған жерлерді игеру: қорытындылары мен зардаптары.
- •79. XX ғ. 70-80-ші жылдарындағы Қазақстандағы өнеркәсіптің дамуы.
- •80.Қайта құру қоғамдық-саяси өмірді демократияландыруға бағыт.
- •81.1986 Жылғы желтоқсан оқиғасы.
- •82.Ксро-ның ыдырауы.
- •83.XX ғ.40-80жж Қазақстандағы ғылым мен мәдениет. (Кеңес кезеңінде).
- •84. Тәуелсіз Қазақстанның саяси дамуының кезеңдері
- •85.Қазақстан Республикасының Конституциясы және мемлекеттік рәміздері.
- •86.Қазақстанның әлеуметтік мәселелері.
- •87.Тәуелсіз Қазақстан жастарының рөлі.
- •88.Қазақстанның экологиялық мәселелері мен оның адам денсаулығына әсері
- •89.Қазақстанның қоғамдық-саяси ұйымдары мен қозғалыстары: мәні,функциясы,типтері.
- •90.Халықаралық келісімнің Қазақстандық моделі. Қазақстан халықтарының Ассамблеясы.
- •Ассамблеяның негізгі міндеттері
Қазақстан тарихынан мемлекеттік емтихан сұрақтары.
Қазақстан тарихы курсының пәні және міндеттері. Қазақстан тарихының кезеңдері.
Тарих латын тілінен аударғанда, өткен оқиғалар жөніндегі әңгімелер, зерттелген, анықталған туралы баяндау. Бірақ, тарих тек қана өткен туралы әңгіме ғана емес, ол нақты оқиғалардың жүйелі дамуы мен өзгеруін зерттейтін ғылым. Сонымен бірге өткен оқиғалар қорытындылай келе, оларға әр адамның, халықтың, жалпы адамзаттың қызығушылығын туғызады. Сол себептен біз өткенді терең білгіміз келеді.
Тарих – ғылым ретінде көптеген маңызды мәселелерді шешеді. Гуманитарлық ғылымдар кешенінде ол басты орын алады. Ол Отан – ата мекеніміздің өткені туралы білім беріп қана қоймайды, сонымен бірге, тарихи таным – отан тарихына ортақтастық сезім қалыптастырады. Тарихты оқу - әр азаматта азаматтық көзқарас, ұлттық мәдениет қалыптастыруға және өз халқының салт дәстүрін жалғастыруға мүмкіндік береді. Осының бәрі ұрпақтар сабақтастығын жүзеге асыруға мүмкіндік туғызады.
“Қазақстан тарихы” пәнінің маңызды міндеттері:
Қазақ халқының тарихын ежелгі дәуірден қазіргі кезеңге дейін білу;
Көшпелі дүние жүзіндегі қазақ халқының рөлін ашу, әлемдегі өркениетке қосқан үлесін көрсету;
Бүкіл адамзат тарихы дамуында қазақ этникалық тұрмысының шаруашылығы мен әлеуметтік саяси қондырғысын қалыптастыру процесіне зер салу;
Түрлі әлеуметтік топтардың қазақ қоғамындағы орны мен рөлін анықтау;
Қазақ халқының дамуы мен құрылуы жөніндегі нақты тарихи білім беру;
Қазақстан тарихы да дүние жүзі тарихы сияқты үлкен төрт кезеңге бөлінеді.
Ежелгі Қазақстан (б.з. V ғ. дейін), Орта ғасырлардағы Қазақстан (VI – XVII ғғ.) Жаңа замандағы Қазақстан (XVII – XIX ғғ.), Қазінгі заманғы Қазақстан (XX ғ.).
Ең ұзақ кезең – Ежелгі Қазақстан тарихы, ол бір миллион жылға жуық уақытты қамтиды.
Ежелгі Қазақстан – тас дәуірі, қола дәуірі және темір дәуіріне бөлінеді:
-Тас дәуірі барлық құралдар тастан жасалған дәуір.
-Қола дәуірі барлық құралдар қоладан жасалған дәуір.
-Темір дәуірі барлық құралдар темірден жасалған дәуір.
Қазақстан тарихының негізгі деректері мен тарихнамасы.
Деректемелер:
-Заттай немесе археологиялық
-Этнографиялық
-Лингвитсикалық
-Ауызша және жазбаша деректемелер.
Тарихнама:
-Ежелге және ортағасырлық кезеңдер бойынша қытай, грек, парсы, латын және түркі тілдеріндегі жазбаша кітаби деректемелер бар.
-Көне жазбаша деректер Ахеминидтер заманында пайда болды. (б.з.д. I ғ ортасы)
-Парсы тілінде б.з.д II мж көне кезеңдегі оқиғалар турыл мәліметтер бар зороастризм кітабы «Авсета» жазылған.
-Б.з.б II ғасырдағы Қытай деректері Қазақстан тарихын зерттеуде үлкен рөл атқарады. «Тарихи жазбалар».
-Тоныкөк, Білгеқаған,Күлтегін т.б қағандырдың рухына арналған ескерткіштер жатады.
Қазақстан территориясы тас дәуірінде.
Адамның алғашқы еңбек қүралдары тастан жасалған. Сондықтан да аса ұзаққа созылған алғашқы тарихи кезең — тас дәуірі деп аталады. Тас дәуірі мынадай 3 кезеңге бөлінеді:
Палеолит — ежелгі тас дәуірі (б.з.б. 2,5 млн. жылдан — 12 мыңжылдыққа дейін);
Мезолит — орта тас дәуірі (б.з.б. 12—5 мыңжылдықтар);
Неолит — жаңа тас дәуірі (б.з.б. 5—3 мыңжылдықтар);
Өз кезегінде палеолиттің өзі 3 кезеңге бөлінеді: 1) ерте палеолит (б.з.б. 2,5 млн.— 140 мыңжылдықтар); 2) орта палеолит (б.з.б. 140—40 мыңжылдықтар); 3) кейінгі палеолит (б.з.б. 40—12 мыңжылдықтар).
Қазақстан жеріндегі ежелгі адамның іздері ерте палеолит дәуіріне жатады. Ежелгі адамның қалдықтары әзірше табылған жоқ, бірақ олардың мекен-жай, түрақтары табылып, зерттелуде. Адамдардың қоныстануына қолайлы жердің бірі Оңтүстік Қазақстандағы Қаратау жотасы болды. Осы жерден тастан жасалған ең көне еңбек қүралдары табылды. Көне тас дәуірінің алғашқы кезеңінің ескерткіштері Қазақстанның оңтүстігінен, Арыстанды өзенінің бойынан Қызылтау, Тәңірқазған, Бөріқазған, Тоқалы жэне Ақкөл деген жерлерінен табылған. Шу өзенінің оң жағындағы Қазанғап шатқалынан осы дәуірге жататын ескерткіш табылды. Қарасу түрағынан тастан жасалған 15 мыңға жуық заттар табылған.Оңтүстік Қазақстаннан бірқатар кейінгі палеолиттік ескерткіштер табылды. Олардың ішіндегі ден қоярлығы Шолаққорған қалашығының батыс жағынан табылған Ащысай түрағы. Орталық Қазақстандағы Батпақ түрағынан ірі қырғыш тастар мен сүңгінің үштары табылды. Үшінші Қарабас көмбесінен 172 порфириттен жасалған заттар табылды. Шығыс Қазақстанда Қанай, Свинчатка, Үңгір жэне Ново-Никольское түрақтары белгілі болды.
Кейінгі палеолит кезеңін мезолит (Б.з.д. 12—5 мыңжылдықтар) алмастырды. Бүл кезең аз зерттелген. Сондықтан Қазақстан жерінен табылған ескерткіштер де сирек.
Неолит кезеңі (б.з.б. 5—3 мыңжылдықтар) арасын қамтиды. Бүл тас өңдеу техникасының әбден жетілген кезі. Тасты өңдеудің жаңа технологиялық тәсілдері: тегістеу, бүрғылау, аралау пайда болады.Қазіргі кезде Қазақстан жерінде ғылымға белгілі 500-ден аса неолиттік ескерткіш бар. Неолит түрақтары орналасу сипатына қарай төрт түрге бөлінеді: 1) бүлақ бойындағы; 2) өзен жағасындағы; 3) көл жиегіндегі; 4) үңгірдегі. Қараүңгір неолиттік түрағы — Оңтүстік Қазақстанның Түлкібас ауданында орналасқан. Шығыс Қазақстан облысындағы Қызылсу өзенінің оң жағалауынан Сатшақыз түрағы табылды. Батыс Қазақстанда Келтеминар мәдениеті табылды. Сөйтіп, қорыта келгенде, тас дәуірінде адамның пайда болуы, қалыптасуы жэне алғашқы адамдардың Қазақстан аумағына қоныс аударуы мен игере бастауы үрдісі жүрді.