12.2 Cығу денелері

Сығу (Выдавить (extrude)) командасы тұйықталған жазық объектілерден дене алуға мүмкіндік береді. Сығу объектілері ретінде тұйық қисықтарды: полисызықтарды, көпбұрыштарды, тік төртбұрыштарды, эллипстарды және облыстарды қабылдауға болады.

Бұл команданы шақыру жолдары:

1. Моделирование аспаптар панелі  батырмасы;

2. Рисование мәзірі  Моделирование  Выдавить;

3. Командалық жолда Выдавить немесе Extrude сөзін енгізу;

4. Б асқару пульті  3D Make (3D построения)  Выдавить.

Ұштарымен жалғасқан бөлек кесінділер мен доғаларды облысқа немесе тұйық полисызыққа түрлендіру керек, содан соң алынған объектіні сығу денесін жасау үшін қолдануға болады.

Облысты Область (Region) командасының көмегімен немесе Рисование (Draw) аспаптар панелінен пиктограммасын басу арқылы жасауға болады. 12.3 - суретте сығу денесін жасау үшін бастапқы объект көрсетілген. 12.4 - суретте сығу денесі көрсетілген, оның сығу биіктігі 100мм.

12.3 Тор

Шеңберді өзінің жазықтығында орналасқан түзу төңірегінде айналдырса тор беті пайда болады (12.5-сурет). AutCAD программасында торды Тор (torus) командасының көмегімен тұрғызуға болады. Бұл команданы шақыру жолдары:

1. Моделирование аспаптар панелі  батырмасы;

2. Рисование мәзірі  Моделирование  Тор;

3. Командалық жолда Тор немесе Torus сөзін енгізу;

4. Басқару пульті  3D Make (3D построения)  Тор.

12.6 – суретте Визуалды стильдің Концептуальный түрінің көмегімен тордың боялған кескіні көрсетілген.

12.4 Ығыстыру (Сдвиг - Sweep)

AutCAD программасында Сдвиг (Sweep) командасының көмегімен жазық сызықты (контур) ашық немесе тұйық 2D немесе 3D траекторияның бойымен ығыстыру арқылы жаңа денені немесе бетті тұрғызуға болады (12.7-сурет). Траектория бойымен тұйық жазық сызық қозғалатын болса дене тұрғызылады. Егер траектория бойымен ашық жазық сызық қозғалатын болса бет тұрғызылады. Сонымен қатар, бір жазықтықта орналасқан бірнеше объектілерді де траектория бойымен ығыстыруға болады.

Ығыстыру операциясы орындалған кезде контур траекторияға перпендикуляр орналасып қозғалады.

Бұл команданы шақыру жолдары:

1. Моделирование аспаптар панелі  батырмасы;

2. Рисование мәзірі  Моделирование  Сдвиг;

3. Командалық жолда Сдвиг немесе Sweep сөзін енгізу;

4. Басқару пульті  3D Make (3D построения)  Сдвиг.

Сдвиг (Sweep) командасының көмегімен келесі жазық сызықтарды ығыстыруға болады: кесінді, доға, эллипстік доға, 2D полисызық, 2D сплайн, шеңбер, эллипс. Траектория ретінде келесі объектілерді қабылдауға болады: кесінді, доға, эллипстік доға, 2D полисызық, 2D сплайн, шеңбер, эллипс, 3D полисызық, 3D сплайн, спираль, дененің немесе беттің жиектері.

12.5 Қималары бойынша (По сечениям - Loft)

AutCAD программасында По сечениям (Loft) командасының көмегімен берілген бірнеше көлденең қималары бойынша жаңа бетті немесе денені салуға болады. Көлденең қималар беттің немесе дененің профилін (пішімін) анықтайды. Көлденең қималар ашық (мысалы, доға) немесе тұйық (мысалы, шеңбер) болуы мүмкін. Команданы қолдану үшін кемінде екі қима берілу керек.

Бұл команданы шақыру жолдары:

1. Моделирование аспаптар панелі  батырмасы;

2. Рисование мәзірі  Моделирование  По сечениям;

3. Командалық жолда По сечениям немесе Loft сөзін енгізу;

4. Басқару пульті  3D Make (3D построения)  По сечениям.

Бағыттауыш сызықтар – бұл беттің немесе дененің пішімін қосымша анықтайтын түзулер немесе қисықтар.

Негізгі әдебиет: 1 нег. 112-116, 2 нег. 501-510.

Қосымша: 1 қос.[771-776].

Бақылау сұрақтары:

1. Кесінділер мен доғалардан тұратын жазық фигураны сығу арқылы қатты денені модельдеуге бола ма?

2. Ығыстыру денесін жасау үшін траектория ретінде қандай объектілерді қолдануға болады?

3. Ығыстыру денесін жасау үшін қандай сызықтарды ығыстыруға болады?

4. Loft командасының көмегімен денені жасау үшін көлденең қималар ретінде қандай сызықтарды қолдануға болады?

13-дәріс. Үшөлшемді объектілерді редакциялау.

AutoCAD жүйесінің редакциялау командалары сызбада түрлі өзгерістер жасауға мүмкіндік береді.

Үш өлшемді объектілерді редакциялау үшін арнайы аспаптар панелі қолданылады (13.1-сурет).

Сонымен қатар, үшөлшемді объектілерді құлама мәзірдің Редактирование, немесе Изменить, (Modify) бөліміндегі командалардың көмегімен редакциялауға болады. Ең қолайлысы Редактировать атты жылжымалы панельді қолдану болып табылады (13.2-сурет).