1. Сыртқы этиологиялық жайттар

1.

Механикалық

Соғылу, трение (үйкелу),қысым

2.

Физикалық

Жоғарғы және төменгі температуралар, электр ағымы, жел, ультракүлгін сәулелері, иондаушы сәулелну

3.

Химиялық

Қышқылдар, сілтілер, хром, никель, полимерлер, мұнай өнімдері, дәрілік заттар

4.

Биологиялық

Бактериялар (туберкулез, лепра), вирустар (қызылша, скарлатина, шешек), уақ саңырауқұлақтар, қарапайымдылар (лейшманиялар), паразиттер (кенелер, биттер)

5.

Әлеуметтік

Жүйкелік-психикалық жайттар, тағам мәзірінде май, витаминдер, микроэлементтердің тапшылығы

Тектік

Ихтиоз (әртүрлі кератин және эпидермистің беткей қабатының түлеуіне қажетті ферменттердің түзілуіне жауапты тектердің мутациясы → теріде балық қабыршықтарын еске түсіретін қабыршықтардың түзілуі. Тұқым қуалау түрі: аутосомды-үстем, аутосомды-бәсеңкі, жыныспен байланысты бәсеңкі).

Нілдік ( пигменттік) ксеродерма (ДНК репарациясы тегінің тапшылығы)

Нейрофиброматоз (Реклингаузен ауруы) - 17 хромосоманың NF тегі бқлігінің жоғалуы.

Тектік емес

Ішкі ағзалар мен жүйелердің аурулары салдарынан пайда болатын тері аурулары:

• бүйрек аурулары ( уремия– буйрек жеткіліксіздігінің ақырғы сатысы кезіндегі дерматит)

• бауыр аурулары (сарғыштану кезіндегі тері түсінің өзгеруі, гиперпигментациялар)

• асқазан-ішек жолдарының аурулары

• эндокринопатиялар (қантты диабет кезіндегі фурункулез және тері қышынуы, микседема кезіндегі терінің шырышты ісінуі, бүйрек үсті безінің созылмалы жеткіліксіздігі кезіндегі (Аддисон ауруы) терінің қола түске боялуы, жыныс бездері қызметтерінің бұзылысы кезіндегі безеу)

• зат алмасу бұзылысы (холестерин алмасуы бұзылысы кезіндегі ксантомалар)

• гиповитаминоздар (құрқұлақ кезіндегі теріге қанқұйылулар, А витамині тапшылығы кезіндегі терінің артық мүйізденуі, құрғақтығы; В₂ витаминінің тапшылығы кезінде себореяның дамуы, терінің сыдырылуы, қызаруы; В₆, РР витаминінің тапшылығы кезіндегі дерматиттер)

• қанайналым бұзылысы (облитериацияланған эндартериит салдарынан терінің шіруі (гангрена))

• өспелер (қара акантоз)

• аутоиммундық үрдістер (жүйелі қызыл жиегі кезіндегі ұрт және мұрында көбелек тәрізді қызару; жүйелі склеродермия кезіндегі терінің семуі және тығыздануы, тығыз ісінудіңөтпелі сатысына тән терінің зақымдануы, коллагеноздар кезінде терінің басқа да өзгерістері)

• гемостаз жүйесінің дерті (теріге қан құйылулар)

Ішкі жайттар висцеро-терілік немесе висцеро-вегето-кортико-терілік байланыстық жолымен рефлекстік түрде, зат алмасу бұзылысы, уыттану әсерінен нәтижесінде ауыз қуысының шырышты қабаты және тері зақымдануын туындатады. Сонымен қатар ішкі ағзалардың дерттері организмнің аллергияляқ сезімталдығын көтереді, бұл көптеген дерматоздар патогенезінің негізінде жатады.