
- •Алматы , 2012
- •І тарау. Радиотехникалық сигналдар
- •1. 1. Радиотолқындардың таралуы және жіктелуі
- •1.2. Антенналар және фидерлік құрылғылар
- •Радиотаратқыштан таратқыш–антенналарға жоғары жиілікті ( тасымал-
- •Радиотехникада пайдаланылатын сигналдардың қасиеттері мен классификациясы
- •2.2. Сигналдарды динамикалық түрде көрсету
- •2.3. Периодты сигналдың спектральдық көрсетілуі
- •2.4 Периодты емес сигналдардың
- •2.6 Котельников теоремасы
- •Модуляцияланған сигналдар және олардың спектрі
- •3.1. Амплитудалық модуляциясы бар сигналдар
- •Сөйтіп (3.5) өрнектен табамыз
- •Біржолақты амплитудалық модуляция.
- •Амплитудалы модуляцияланған сигналдың энергетикалық сипаттамалары.
- •3.2. Жиілікті және фазалы модуляцияланған сигналдар және
- •3.3. Импульстік модуляция
- •3.4. Модуляторлар
- •Резонанстық қуат күшейткіші негізіндегі амплитудалық модулятор
- •3.5. Радиосигналдарды демодуляциялау (детектрлеу).
- •Интегралдық аналогтық көбейткіштегі жиіліктік модуляция детекторы.
- •Радиотаратқыш және радиоқабылдағыш құрылғылар
- •4.1. Радиотаратқыш құрылғылар
- •Теледидарлық радиотаратқыштар
- •4.2. Радиоқабылдағыш құрылғылары
- •Радиоэлектрондық байланыс құрылғылары
- •5.2.Теледидарлық құрылғылар
- •5.4. Қазіргі заманғы қозғалмалы (мобилді) радиобайланыс жүйелері
- •6.1.Тікелей көріністегі радиорелейлік байланыс жолдарын құрудың жалпы принциптері
- •6.2. Ррж станциясының көрсеткіштерін таңдау. Субрефракция және интерференция әсерінен тыну, Френель аймағы
- •6.3. Тікелей көріністегі радиорелейлік жол аппаратурасы
- •6.4. Тропосфералық радиорелейлік жолдар (тррж).
- •7.1. Жер серіктік байланыс жүйелері дамуы және құру принципі
- •Ғарыштық станциялардың сипаттамалары. Орбиталды ғарыш станциясы
- •7.3. Жерсеріктік және жер байланыс жүйесінің электромагниттік үйлесімділігі
- •7.5. Ғарыштық жерсеріктік байланыс жүйелері.
- •Iridium жерсеріктік жүйесі
- •Inmarsat жерсеріктік жүйесі.
- •Inmarsat жүйесінің құрамы.
- •7.7. Қолданыстағы ғарыштық радиобайланыс түрлері
- •Мысал 7.1. Жерсеріктік байланыс ының энергетикасы және электромагниттік үйлесімділігін есептеу
- •8.1. Сигналдарды таратудың оптикалық орталары
- •Оптикалық талшықтар құрылысы, олар арқылы сәулелердің таралуы.
- •8.2.Сәулелендіру көздері.
- •8.3. Талшықты- оптикалық байланыс жүйесі (тобж) классификациясы және тобж –ны құру ұстанымдары
- •8.4. Таратушы және қабылдаушы оптикалық модулдер.
Сөйтіп (3.5) өрнектен табамыз
uапм(t) = Um cos(0t + 0) + UmM/2 cos[(0 + )t + 0 +0] +
+ UmM/2 cos[(0 - )t + 0 -0] . (3.6)
(3.6) формуласы біргоналды АПМ – сигналдың спектралдық құрамын анықтайды.
Мұнда 0 –ды тасымалдаушы жиілік, осы жиілікте басқарушы сигналдың спектрін тасымалдау жүзеге асырылады. (0 + ) -ны жоғарғы бүйірлік жиілік , ал (0 - ) -ны төменгі бүйірлік жиілік деп атайды.
Формуладан көрініп тұр,жоғарғы және төменгі бүйірлік тербелістердің амплитудалары тең екендігі, осы спектралдық құрастырушылар тасымалдаушы жиілікке қарағанда симметриялы түрде орналасқан. Біртоналды амплитудалы модуляция спектрі 3.1, г – суретте көрсетілген.
Біржолақты амплитудалық модуляция.
Қазіргі
заманғы радиобайланыс жүйелерінде
көбінесе қуатты ғана үнемдемей, қажетті
жиіліктер жолағын да үнемдеуге тура
келеді. Осы мақсатпен бір бүйірлік
жолақты (ББЖ –немесе SSB- сигналдар –
ағылшын. single
sideband)
тербеліс алу үшін басып тасталған
жоғарғы(немесе төменгі) бүйірлік
жиіліктер жолағы бар АМП- сигналдарды
қалыптастырады. Жалпы жағдайда бір
бүйірлік жолағы бар сигналдар, немесе
бір жолақты модуляция (БМ) сигналдары
деп гармоникалық тасымалдаушы жиіліктің
модуляциясында алынған және олардың
спектрлері (оң жиіліктерде)
нүктесінен бір жақты (сол жақта немесе
оң жақта) орналасқан сигналдарды айтады.
Бір жолақты амплитудалық модуляциясы
бар сигналдар кәдімгі АМП – сигналға
қарағанда екі есе енсіз жиіліктер
жолағында орналасқан. Бұл жағдай
сигналдар жүйесін таңдағанда, арнаның
жиілігі жолағын үнемдеу шешуші фактор
болып табылатын кезде, ББЖ жүйелеріне
көп көңіл бөлумен байланысты.
Бір
бүйірлік жолағы бар сигналдар сыртқы
сипаттамалары бойынша әдеттегі АМП
–сигналдарды еске түсіреді. Басып
тасталған төменгі бүйірлік құрастырушысы
және тасымалдаушының
,
модуляциялайтын тербелістің
бастапқы фазалары бар біртоналды ББЖ
–сигналды мынадай түрде жазуға болады:
(3.7)
Т ригонометриялық түрлендірулер жүргізіп, аламыз
(3.8)
Осы теңдеудің соңғы мүшелерінің әрқайсысы екі функцияның көбейтіндісі болып табылады,олардың біреуі уақыт бойынша баяу өзгереді (модуляциялайтын сигналды бейнелейді), ал екіншісі жылдам өзгереді ( тасымалдаушы сигналды бейнелейді). «Жылдам» көбейткіштер квадратурада тұрғандықтан, ББЖ сигналдың баяу өзгеретін қамтушысын есептеп шығарайық:
.
(3.9)
M=1 болғандағы (3.9) формула бойынша есептелген ББЖ сигнал қамтушысы
(1-қисық) диаграммасы 3.3-суретте бейнеленген. Мұнда жәнесалыстыру үшін сондай модуляция коэффициенті бар әдеттегі біртоналды АМП-сигналдың қамтушысы келтірілген( 2-қисық).
3.3 – сурет. М=1 болғандағы бір тоналды модуляцияланған сигналдардың
қамтушылары: 1- әдеттегі АМП –сигналдікі; 2- ББЖ-сигналдікі
Басқа, энергетикалық көрсеткіштері жағынан қарағанда өте тиімбі АМПсигналдардың түрінің бірі басылған тасымалдаушысы бар бір жолақты амплитудалық модуляция (БТ-ББЖ):
Мұндай амплитудалық модуляция түрі, радиосигнал спектрі толығымен, жиіліктер өсі бойынша төменгі немесе жоғарғы бүйірлік жолақтың жоғары жиілікті аймағына жеткізілетін тасымалдаушы жиілікті түрлендірудің әдісі болып табылады.