7. Тәжірибе жасау тәртібі мен эксперименттік мағлұматтарды өндеу
Сындық стендімен танысқаннан кейін тәжірибе келесі тәртіппен жасалады:
Қоңдырғыдағы бүкіл вентильдерді жабу.
В12 вентилін ашу және МБ өлшегіш күбішеден сұйықтық жіберу , одан соң В12 вентилін жабу.
В6 вентилін ашу және қоңдырғыны жұмыс сұйықтығымен толтыру (13, 14 пьезометрлеріндегі деңгей бірдей болу керек).
В7 вентилін бірқалыпты ашу барысында құбырда қалыптасқан қозғалыс ағуын қадағалау. Бірдей өлшегіш күбішенің онда көрсетілген белгіге толу уақытын өлшеу (14 пьезометрінде сұйықтық деңгейі 70...90 см диапазон аралығында болу керек).
Толған соң 14 және 13 пьезометрлер көрсеткіштерін алып, кестедегі Р14/γ мен Р13/ γ сәйкес толтыру.
Өлшегіш күбішедегі сұйықтық деңгейі белгіге жеткен соң В7 вентилін жабу және уақытты өлшеп, кестеге толтыру.
Кесте 1- Өлшеу және есептеу мағлұматтары
№ |
Аталуы |
Белгіленуі |
Өлшем бірлігі |
Тәжірибелер |
||
1 |
2 |
3 |
||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
1 |
Құбырдың үлкен қимасының ауданы |
D |
м |
|
|
|
2 |
Құбырдың кіші қимасының ауданы |
d |
м |
|
|
|
3 |
П13 пьезометрінің көрсеткіші |
|
м |
|
|
|
4 |
П14 пьезометрінің көрсеткіші |
|
м |
|
|
|
5 |
Пьезометр көрсеткіштерінің айырымы |
∆h |
м |
|
|
|
6 |
Өлшегіш күбішедегі сұйықтық көлемі |
W |
m3 |
|
|
|
7 |
Өлшегіш күбішенің толу уақыты |
t |
с |
|
|
|
8 |
Тәжірибелік жолмен алынған сұйықтық шығыны |
Qтәж |
м3/с |
|
|
|
9 |
Теориялық жолмен алынған сұйықтық шығыны |
Qтео |
м3/с |
|
|
|
10 |
Қателік % |
|
|
|
|
|
Осы өлшеулер мен тексерулерден анықтайтынымыз:
а)тәжірибелік жолмен алынған сұйықтық шығыны
W- өлшегіш күбішенің ауданы (W=24×20×20см3);
б)есептеу арқылы алынған сұйықтық шығыны
в) тәжірибелік және теориялық жолмен алынған шығындарды салыстыру. Вентури шығын өлшегішінің % қателігін анықтау. Тәжірибені 2...3 рет қайталау. Өлшеп және есептегендерді 5.1 кестеге толтыру.
9.Бақылау сұрақтары
1. Вентури шығын өлшегішін қолданып құбырдың сұйықтық теориялық шығының анықтаудын теңдеуін қорыт.
2. Бернулли тендеуінің техникада қолдану мысалдары.
3. Құбырдағы әртүрлі қималардың мөлшері сұйықтық қозғалысының орташа жылдамдығына қалай тәуелді ?
4. Ағындық сорғының жұмыс істеу принципі.
5. Сұйықтық шығынын тәжірибелік және теориялық анықтаудың айырмашылығы неде ?
Сурет 5 - Зертхана стендінің схемасы
№ 6 зертханалық жұмыс.