8 Сағаттық жұмыс күні бар рсс мамандары үшін ұсынылатын еңбек және дем алыстың рационалдық тәртібі

№ п/п	Үзіліс	Өткізілу уақыты		Жалғасушылығы		Үзілісті толықтыру
				1 топ	2 топ
1	2	3		4	5	6
Таңғы ауысым
1	Реттемеленген үзіліс	Жұмыс басталғаннан соң 2 сағаттан кейін		5 - 7 мин	7 - 10 мин	Қозғалыстың тездігіне, нақтылығына арналған физикалық жаттығулар комплексі
2	Түскі үзіліс	Жұмыс басталғаннан соң 4 сағаттан кейін		30 мин	60 мин	Асханада түскі ас ішу, дем алу
3	Реттемеленген үзіліс	Жұмыс басталғаннан соң 6 сағаттан кейін		5 - 7 мин	10 - 15 мин	Психологиялық дем алыс
4	Микропаузалар	Қажет болған кездері		20 - 40 с	40 с - 3 мин	Белсенді дем алыс микропаузалары
Кешкі ауысым
1	Реттемеленген үзіліс	Жұмыс басталғаннан соң 1,5-2 сағаттан кейін		5 - 7 мин	10 - 12 мин	Ортақ ықпалдық физикалық жаттығулар комплексі
2	Түскі үзіліс	Жұмыс басталғаннан соң 3,5 -4 сағаттан кейін		30 мин	60 мин	Асханада түскі ас ішу, дем алу
3	Реттемеленген үзіліс	Жұмыс басталғаннан соң 6 сағаттан кейін		5-7 мин	10 – 12 мин	Азайтылған интенсивті ортақ ықпалдың физикалық жаттығулар комплексі, көздерге арналған гимнастика
4	Микропаузалар	Қажет болған кездері		20 с – 2 мин	– 3 мин	1.дем алу жаттығулары. 2.эмоционалдық қысымдарды түсіруге арналған микропаузалар
Түңгі ауысым
1	Ас қабылдауға арналған үзіліс	2,00 – 2,30	30 мин		45 мин	Асханада ыстық тамақ қабылдау
2	Реттемеленген үзіліс. Дем алушыны басқа оператор келіп ауыстыруы арқылы кезек кезек дем алу.	Түннің терең сағаттары	45 мин		60 мин	Релаксацияға арналған физикалық жаттығулар комплексі Қысқа ұйқы, арнайы жабдықталған бөлмеде дем алу. Адаптогендер қабылдау (ыстық шай, кофе, оттектік коктейльдер) немесе физикалық жаттығулар комплексін орындау.
3	Микропаузалар	Қажет болған кездері	Жұмыстың 1,5 сағатынан соң		Жұмыстың әр сағатынан соң	Жеке функционалдық жүйелер мен бұлшық ет топтарына арғалған физикалық жаттығулар комплексі

12-сағаттық жұмыс ауысымдары барысында жұмысшылар үшін еңбектің қысымдылығының орта деңгейімен екі түскі астық үзіліс орнатқан дұрыс. Олардың ортақ жалғасушылығы 1,5 сағат болуы керек (1-ші үзіліс - 3,5—4,0 сағаттан соң, 2-ші үзіліс - 7,5—8,0 сағаттан соң). 12-сағаттық таңғы ауысымда жұмыс істеу барысында айысымға реттемеленген төрт үзіліс орнатқан дұрыс. Барлығы 10 минуттан, ортақ жалғасушылығы 40 минут (1-ші үзіліс - 1,5—2,0 сағаттан соң екінші үзіліс түскі үзілістен кейін 1 сағаттан соң, үшінші үзіліс 1,0—1,5 сағаттан соң, яғни екінші түскі үзілістен кейін, ал төртінші үзіліс – жұмыс уақытының аяқталуына 1 сағат қалғанда болуы тиіс). Алғашқы түскі үзілістен кейін 2,0—2,5 сағаттан соң жеке түнгі дем алыс өткізген дұрыс. Жалғасушылығы 45—60. Өндірістік жағдайларды ескере отырығанда жалғасушылығын 30 минутқа қысқартуға болады.

5. Реттемеленген үзілістер барысында ортақ ықпалы бар гимнастика жасаған жөн, ол мойынның, қолдардың, иықтың, аяқтардың бұлшық еттерінен қысымдарды түсіреді. Аталмыш іс шараларды тек жұмыс орындарында орындауға болады.

6. 12-сағаттық күндізгі ауысымдағы, және еңбегінің қысымының деңгейі жоғары жұмысшыларда (3 класс. 2 деңгей) 4 реттемеленген үзіліс орнатқан дұрыс. Олардың ортақ жалғасушылығы шамамен 40 мин (1-ші үзіліс – жұмыс уақытының басталуынан 1,5—2,0 сағаттан кейін, 2-ші үзіліс- 1 ші түскі үзілістен кейін 1,0—1,5 сағаттан соң, 3-ші үзіліс – 2-ші түскі үзілістен кейінгі 1,0—1,5 сағаттан соң, 4-ші үзіліс жұмыстың аяқталуына 1 сағат қалғанда). Бір реттемеленген үзілістің жалғасушылығы - 8—10 минут болуы керек.

7. Түңгі ауысымда жұмысшыларға реттемеленген үзілістерді жұмыс уақытында берген дұрыс, сағат сайын 5—8 минуттан. Бірінші және екінші түскі астық үзіліс уақыттары арасындағ яғни бірінші түскі астан кейін 1,5—2,0 сағаттан соң (түннің терең сағаттарында) дем алушыны ауыстыру арқылы 45—60 минутқа жеке дем алыс уақытын беру ұсынылады. (қысқа уақыттық ұйқы үшін және арнайы құрылғылармен қамтамасыз етілген жұмыс орындарына жақын жерлерде дем алыс үшін), және адаптогендерді қабылдау үшін (ыстық шай, кофе, оттектік коктейльдер, витаминдер).

8. Технологиялық үдерістің үзіліссіздігі кезінде және оны шетінен бақылау кезінде (операторлар, диспетчерлер және т.б.) соңғысы реттемеленген үзілістер беруі үшін (қысқа мерзімдік ұйқы үшін жеке дем алыс, шамамен 45—60 мин) жұмыстың түңгі сағаттарында (ауысымында) оны басқа адам ауыстыруы керек.