2 Мәтінді оқыңыз және аударыңыз. Отбасы және ұлттық дәстүр

Қазақ – ұлттық дәстүрге ерекше мән берген халық. Ата-баба аруағын сыйлау, оған жүгіну – ежелгі салтымыз. Дәстүрге халықтың әдет-салты, күнделікті тіршілігінің ауқымы, адамдардың қалыптасып үйренген мінез-құлқы – бәрі де кіреді. Дәстүр әр халықтың өмірі мен сол қоғамның өзіндік ерекшеліктері негізінде қалыптасады. Кең байтақ даланы мекендеген халықта бір тіл, бір әдет-салт, бауырмалдық, қонақжайлылық қалыптасқан.

Қонақжайлылық – «қонағы айтпай қонатын, көршісі айтпай кіретін» халқымыздың қанына сіңген дәстүрлік әдебі. Қонаққа үйдің төрін, астың дәмдісін ұсынып, соған бір жасап қалу – ежелден келе жатқан ескі салтымыз. Қонақты ақжарқын көңілмен жақсылап күту – көргенділік, адамгершілік, азаматтық қана емес, тіпті міндет болған. Мысалы: құдайы қонақты қондырмай жіберген үй айып төлеген. Мұның бәрі қонақжайлылық, меймандостық дәстүрді берік орнықтыру, оны бұзуға жол бермеу мақсатынан туған.

Қазақ халқының суды қадірлемеу, қорламау жөнінде де неше түрлі аталы сөздерін естиміз. Талшыбықты ат қып мініп ойнап жүрген балаларға ата-анасы, үлкендер «суды сабама», «бұлақты лайлама», «суды сапырма» деп жасынан үйретеді. Ал мал суаты болған бұлақ бастарын таза ұстап, оның көзін жыл сайын балдыр-батпақтан тазалап, су көзінің бітеліп қалуынан, не құрып кетуінен сақтаған.

Ал бір ауылда той болып, не ас беріліп жатса, басқа ауылдар сол ауылға сусын үшін, саба-саба қымызын өздері ішпей, жиып тегін артып барады. Әрине, мұндай дәстүрлер біріншіден қасиетті ел берекесі болса, екіншіден суды, сусынды қадірлеу дәстүрі.

3 Оқыңыз, біліңіз, аударыңыз. Тілашар (дәстүр)

Тілашар тойына арнап шашу шашады. Әр отбасы баласы 7 жасқа толған соң мектепке оқуға береді. Бұл бала өміріндегі елеулі оқиға болып табылады. Осы күні балаға жаңа киім кигізіп, оқу-жабдықтарын дайындап, шағын той өткізеді. Мұны дәстүрлі «тілашар» тойы деп атайды. Үлкен-кішілер балаға тілек білдіріп, бата береді. Жаңа киіміне байғазы ұсынады. Бұл тәрбиеден бала өскендігін сезіп, оның оқуға деген құмарлығы артады.

4 Сөйлемдерді сәйкестендіріп, аударып, мағынасын айтыңыз.

1. Әке – асқар тау. 2. Ананың көңілі балада. 3. Ұлдың ұяты әкеге келеді. 4. Әке – тірегің. 5. Атасыз ұл жарымас.

1. Қыздың ұяты шешеге келеді. 2. Ана-жүрегің 3. Анасыз қыз жасауға жарымас. 4. Ана – мөлдір бұлақ. 5. Баланың көңілі далада.

5 Мәтінді оқып, ойды жалғастырыңыз.

Отбасы - әр адамның алтын ұясы. Отбасында белгілі дәстүрлер қалыптасуы керек. Ол отбасы үшін өте маңызды. Жақсы дәстүр отбасының мықты шаңыраққа айналуына тірек болады. Отбасылық дәстүрлерге отбасы мүшелерінің туған күндерін атап өту, саяхатқа шығу, қонаққа бару, қонақ шақыру, мерекелік дастархан жасау,

__________________________________________________________________

_________________________________________________________________

________________________________________________________________

Сіздің отбасыңызда қандай дәстүрлер қалыптасқан?

Отбасы бақытты болуы үшін отбасылық дәстүрлердің маңызы бар деп ойлайсыз ба?