Валюта қолдану саласы мен тәртібіне қарай былай бөлінеді:
еркін конверсияланатын (толық қайтарымды) және ол кез- келген шетел валютасына белгілі баламен шексіз айырбасталады. Оларға: АҚШ доллары, ағылшын фунт стерлингі, швейцария франкісі және жапон иені жатады.
барлық валюталық операция бойынша ішінара (ішінара қайтарымды) конверсияланатын немесе конверсияланбайтын- тек бір елдің шеңберінде айналымда болатын валюта;
басқа шетел валютасына айырбасталмайтын валюта.
Валютаны конверсияландыру дегеніміз- экономиканың әлемдік нарықта бәсекелестік қабілеттілігін жасау және валюта- несие қатынастарын халықаралық стандартқа сай қайта құру.
Валюта курсы дегеніміз- ұлттық валютаның басқа елдің ақша бірлігіндегі бағасы.
Ақша айналымын немесе валютаны тұрақтандырудың тәсілдері:
нөлдендіру- мемлекет құнсызданған ақшаны жарамсыз деп жариялап, оның орнына жаңа ақша белгісін енгізуі;
деволвация-қағаз ақша құнының өзінің тұрақты қалпына түсуі;
револвация- бұл ұлттық валюта курсының шетел валютасы қатынасына қарай көтерілуі, егер инфляция басқа елдерге қарағанда қарқынмен дамитын болса.
деноминация- ақшаның құны күрт төмендеп кеткен кезде оның айналысын реттеп, есептеуді жеңілдету мақсатымен ақшаның белгіленген көрсеткішін кеміту арқылы оған өзгеріс жасау.
Әдебиеттер:
Негізгі:
Назарбаев Н.Ә. Қазақстан- 2030. Қазақстан халқына Президенттің Жолдауы. Астана, 1997
Назарбаев Н.Ә.Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге қабілетті халық үшін. Президенттің Қазақстан халқына Жолдауы// Егемен Қазақстан, 19 наурыз 2004 ж.
Назарбаев Н.Ә. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында. Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы // Егемен Қазақстан, 18 ақпан 2005 ж.
Назарбаев Н.Ә. Қазақстанның Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан кәсіпкерлерінің конгресінде сөйлеген сөзі // Егемен Қазақстан, 26 наурыз 2005 ж.
Әкімбеков С, Баймұхаметова А.С., Жанайдаров У.А. Экономикалық теория.
Оқу құралы.- Астана, 2002.- 464 бет.
Крымова В.Ж. Экономикалық теория . Алматы,2002. – 118 бет.
Аубакиров Я.А. Экономикалық теория негіздері. Алматы,1998
Экономическая теория: Учебник / Под редакцией В.И. Видяпина, А.И. Добрынина, Г.П. Журавлевой, Л.С.Тарасевича.- С-П.-2004.- с. 662.
Экономическая теория: Учебник / Под редакцией А.И. Добрынина, Л.С.Тарасевича.- С-П.-2001.- с. 542
Курс экономической теории / Под общей ред. Чепурина М.Н. и Киселевой Е. А.- М-2004.-С.832.
Аубакиров Я.А. Экономическая теория в условиях рыночных преобразований: Учебное пособие.- Алматы.- 2003.- 200 с.
Қосымша:
Борисов Е.Ф., Волков Ф.М. Основы экономической теории (в Ж. «Эконом. Науки»).
Войтов А.Г. Экономика. Жалпы курс. М.,1995
Казаков А.П., Минаева Н.В. Экономика, курс лекций. М., 1998
Мамедов О.Ю. Основы экономической теории.
Моканелл К., Брю С. Экономикс М., ТТ 1.2. 2000.
Куликов Л.М. Экономикалық білім негіздері. М. «Қаржы және статистика».
Котлер Ф. Маркетинг негіздері. М.,1999.
Казаков А.П., Минаева Н.В. «Экономика». Дәрістер курсы. Жаттығулар. Тесттер. М., ЦИПКК баспасы. 1998.
Экономикалық теория курсы. Проф.Чепурина М.Н.,проф. Киселева Е.А. редакциясымен М., «АСА» Баспасы, «Экономика» бөлімі.2000,2001