Қазақстан мен Америка арасындағы қарым-қатынастар

Қазақстанның сыртқы саясатында АҚШ-пен қарым-қатынасының маңызы өте зор. Бұл қарым-қатынас Америка Құрама Штаттары Қазақстан Республикасын мемлекет ретінде тануынан 1991 жылы 25 желтоқсаннан басталды. Келесі күні, яғни 26 желтоқсанда мемлекеттер арасында елші дәрежесіндегі толыққанды дипломатиялық қатынастар орнады. Осылайша, ұлы мемлекеттердің ішінде Қазақстанды алғашқылардың бірі болып таныған АҚШ ҚР-ның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуына өзінің мүдделі екенін көрсетті.

Екі мемлекет арасында қарым-қатынастық байланыстар орнатылған алғашқы күндерден бастап,ол жоғары деңгейлерде үнемі қолдау тауып келеді.

1991 жылдың желтоқсанында Мемлекеттік хатшы Дж.Бейкер Алматыға келіп, Н.Ә.Назарбаев және басқа да ресми адамдармен келіссөздер жүргізді. 1992 жылдың көкек айында Қазақстанға Еуропадағы қаупсіздік және қарым-қатынастар жөніндегі АҚШ конгресі комиссиясының делегациясы келді. Сол жылғы мамырда Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Америка Құрама Штаттарына алғашқы жұмыс сапарымен барды. Осы сапардың барасында «Сауда қатынастары жөніндегі келісім», «Қаржы салымдарын өзара қорғау жөніндегі шарт», «Қазақстан Республикасы және АҚШ өкіметтері арасындағы өзара түсіністік жөніндегі меморандумға» қол қойылды. Сөйтіп, екі жақты қарым-қатынастардың шарттық-құқылық негіздері қаланды.

Келіссөз барасында мемлекеттер басшылары екі жақты қатынастардың және АҚШ пен Қазақстан арасындағы экономикалық ынтымактастықты дамыту келешегінін мәселелерін талқылады. Олардың арасында мұнай-газ саласындағы ынтымақтастық та бар. Өзара мүдделі болып отырған және халықаралық сипаттағы мәселелер бойынша пікір алысты.

Сөздікпен жұмыс:

саясат - политика

келіссөз - переговор

дәреже - степень

ресми - официальный

жұмыс сапары – рабочая поездка

келісім - соглашение

салымдар - вклады

ынтымақтастық - сотруднечество

келешек - будущее

қауіпсіздік - безопасность

барысында – в ходе

талқылау – рассматривать, обсуждать

Оқытушының басшылығымен жүргізілетін студенттердің

өздік жұмысы (ОСӨЖ)

Оқимыз. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз.

Қазақстан мен Құрама Штаттар әріптестер.

Қазақстан мен Құрама Штаттар арасындағы экономика мен сыртқы саясат саласындағы ынтымақтастықты тереңдете түсуге бағытталған, бірқатар екі жақты құжаттарға қол қойды. Оларға энергетика, сауда және инвестициялар, ғылым мен жаңа технология мәселелері, жаппай қырып – жоятын қоруды тараптау және айналадағы ортаны қорғау мәселелері де кіреді.

Қазақстан өзінің экономикалық мәселелерін шешуде, әсіресе, Америка Құрама Штаттарымен қарым-қатынасқа ерекше көніл бөледі.

Бұл бағыттағы алғашқы байсалды қадам американдық «Шеврон» компаниясы мен Теңіз мұнай көздерін бірлесіп игеру жөніңдегі ірі шартқа қол қойылуы еді. Бұл келісім – американ капиталының Қазақстан экономикасына ірі көлемде тартылуының бастамасы болды. Бірлескен кәсіпорын жұмысына қатыса отырып, «Шеврон» сонымен бірге Қазақстанның аймақтық инфрақұрылымын жетілдіруге, мәселен, аурухана, мектеп, жол құрылыстарын салуға көмектесіп, әлеуметтік-экономикалық бағдарламаларға да қатысты. Осы бағытта соңғы жылдары республикада бірнеше американ компаниялары мен банктерінің өкілдері және 117 бірлескен кәсіпорындар құрылып, жұмыс істейді.