Учреждение образования

«Белорусский государственный

технологический университет»

В. И. Куликович Технология редакционно-издательского дела. Практикум

учебно-методическое пособие для студентов спецыальнасти 1-47 01 01 «издательское дело»

Минск 2014

УДК

ББК

Рецензенты

Куликович В.И. Технология редакционно-издательского дела. Практикум: учебно-методическое пособие для студентов специальнасти 1-47 01 01 «издательское дело»

В пособии представлены творческие материалы на белорусском и русском языках для организации практических занятий со студентами специальности 1-47 01 01 «издательское дело». В соответствии с учебной программой курса «Технология редакционно-издательского дела» теоретические вопросы и практические задания позволяют усвоить современную систему редакционно-издательского процесса, ощутить себя организатором и исполнителем отдельных его этапов.

Прадмова

“Тэхналогія рэдакцыйна-выдавецкай справы” — курс, які завяршае праграму прафесійнага навучання студэнтаў спецыяльнасці 1 – 47 01 01 “Выдавецкая справа”‘ і арыентуе будучых спецыялістаў на канкрэтную выканаўчую дзейнасць у галіне кнігавыдання.

Падрыхтаваны практыкум з’яўляецца другой часткай вучэбна-метадычнага комплексу па гэтай дысцыпліне. Хрэстаматыя «Теория и практика издательского дела» з грыфам Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь пабачыла свет у 2012 г.

Мэта дапаможніка — даць магчымасць студэнтам падчас выканання практычных заданняў і пошуку адказаў на тэарэтычныя пытанні адчуць важнасць, запатрабаванасць працы рэдактара, навучыцца ствараць кнігу з улікам актальнасці тэмы, чытацкага адрасу, існаваных моўных нормаў і тэхнічных нарматываў.

Складаецца выданне з сямі раздзелаў (тэм), назвы якіх адлюстроўваюць асноўныя этапы працы рэдактара над стварэннем кніжнай прадукцыі: арганізацыйны (пачатковы), рэдакцыйны, вытворчы, заключны. Кожная тэма ў залежнасці ад аб’ёму падзяляецца на часткі (параграфы), дзе прадугледжаны пытанні для абмеркавання і заданні, зарыентаваныя на творчы пошук з боку студэнта, удасканаленне навыкаў тэхнічнага і літаратурнага рэдагавання. Асобныя з іх садзейнічаюць развіццю навыкаў навукова-даследчай працы, вучаць шукаць, параўноўваць, назіраць, мысліць; дазваляюць атрымаць неабходную сістэму тэарэтычных ведаў па арга-нізацыі рэдакцыйна-выдавецкай справы ў Беларусі і за яе межамі; знаёмяць з эфектыўнымі методыкамі і тэхналогіямі працы рэдактара з аўтарам, аўтарскім і выдавецкім арыгіналамі; сістэматызуюць веды аб дзейнасці рэдактара як арганізатара, кіраўніка рэдакцыйна-выдавецкага працэсу, непасрэднага ўдзельніка і выканаўцы рэдагавання і фарміравання праекта выдання; дапамагаюць набыць першасныя навыкі практычнай работы рэдактара з аўтарскім арыгіналам, працы над удасканаленнем зместу і формы будучай кнігі, арганізацыі мерапрыемстваў па продажы і прэзентацыі выдання. Мы імкнуліся, каб аб’ём тэарэтычнага і практычнага матэрыялу кожнага параграфа адпавядаў дзвюм гадзінам працы ў аўдыторыі.

У заключнай частцы дапаможніка прадстаўлены тры варыянты тэстаў, якія выкладчык можа выкарыстаць падчас заліковай сесіі або з мэтай праверкі самастойнай працы студэнта, пералік пытанняў для правядзення экзамену, а таксама спіс асноўнай і дадатковай літаратуры.

ЗМЕСТ

Прадмова………………………………………………………………….

Тэма 1. Арганізацыйна-метадычныя асновы рэдакцыйна-выдавецкага працэсу (РВП) і яго асноўныя складнікі…

1.1 Сучасны рэдактар: прафесійныя і службовыя характарыстыкі

1.2 Змест і патрабавані сучасных стандартаў і заканадаўчых актаў у выдавецкай справе………………………………………………………

Тэма 2. Арганізацыйны (падрыхтоўчы) этап выдавецкага працэсу………………………………………………………….

2.1 Работа рэдактара па фарміраванні попыту на кнігу і кніжны рэпертуар………………………………………………………………….

2.2 Формы і метады работы рэдактара з аўтарам на падрыхтоўчым этапе выдавецкага працэсу. Аўтарскія правы………....

2.3 Падрыхтоўка і выпуск анатаваных тэматычных планаў і іншая рэкламная работа рэдактара…………………..

Тэма 3. Тэхналогія працы з аўтарскім арыгіналам……

3.1 Аўтарскі арыгінал: тэрмін і паняцце…………………………..

3.2 Мэта і складнікі рэдактарсага аналізу, сувязь з другімі метадамі…………………………………………………

3.3 Рэдакцыйнае заключэнне…………………………….

3.4 Рэцэнзаванне аўтарскага арфгінала ………………….

Тэма 4. Рэдакцыйна-тэхнічная апрацоўка аўтарскага арыгінала твора………………………………………………………………………

4.1. Рэдакцыйна-тэхнічная апрацоўка: мэта, задачы, арганізацыя і паслядоўнасць…………………………..

4.2. Работа рэдактара над фактычным матэрыялам…..

4.3.Лагічны аспект рэдагавання тэксту………………………….

4.4. Методыка і навыкі рэдактарскага аналізу кампазіцыі………..

4.5. Спосабы выкладу матэрыялу і віды тэкстаў. Рэдагаванне апавядання і паведамлення………………………………….

4.6. Рэдагаванне апісання і разважання………………….

4.7. Арфаграфічныя і графічныя памылкі ў беларускамоўных і рускамоўных тэкстах……………….

4.8. Лексічныя і фразеалагічныя памылкі ў беларускамоўных і рускамоўных тэкстах……………

4.9. Граматычныя памылкі ў беларускамоўных і рускамоўных тэкстах ……………

4.10. Стылістычныя памылкі ў беларускамоўных і рускамоўных тэкстах……………………………………………………….

4.11. Тэхналогія рэдагавання нятэкставых элементаў твора (табліц, формул, ілюстрацый)

Тэма 5. Рэдактарская падрыхтоўка апарата выдання………….

5.1 Выхадныя звесткі. Змест……………………………….

5.2 Указальнікі. Калонтытулы. Даведачна-паясняльны апарат

5.3 Каментарыі. Заўвагі. Бібліяграфічны апарат выдання

Тэма 6. Вытворчы этап рэдакцыйна-выдавецкага працэсу. Падрыхтоўка выдавецкага арыгінала……………..

6.1. Афармленне, камплектацыя, разметка выдавецкага арыгінала.

6.2. Задачы рэдактара на стадыі тэхнічнага рэдагавання тэксту.

6.3. Мерапрыемствы па ацэнцы якасці арыгінала-макета.

Тэма 7. Аналіз вынікаў работы рэдактара. Прасоўванне кнігі на рынак……………………………………………………………………..

7.1. Удзел рэдактара ў мерапрыемствах, накіраваных на рэалізацыю кнігі………………………………………………………….

7.2. Аналіз і ацэнка рэнтабельнасці і эфектыўнасці праекта…….

Заліковыя тэсты…………………………………………………………..

Варыянт 1……………………………………………

Варыянт 2…………………………………………..

Варыянт 3…………………………………………..

Пытанні для правядзення экзамена……………………………………..

Спіс літаратуры…………………………………………………………..

Тэма 1

Арганізацыйна-метадычныя асновы

рэдакцыйна-выдавецкага працэсу (РВП)

і яго асноўныя складнікі

1.1 Сучасны рэдактар:

прафесійныя і службовыя характарыстыкі

Пытанні

1. Ахарактарызуйце тэрмін «тэхналогія». Чаму традыцыйнае астаясамленне вырабу тавара з тэхналогіяй памылковае?

2. Што такое рэдакцыйна-выдавецкі працэс? Назавіце істотныя складнікі рэдакцыйна-выдавецкага працэсу.

3. Як выглядае агульная тэхналагічная схема сучаснага РВП выдання кнігі?

4. Што такое лакальныя і глабальныя інфармацыйныя сеткі, базы і банкі дадзеных выдавецтваў і кнігагандлёвых арганізацый?

5. Прыгадайце прафесійныя і службовыя характарыстыкі сучаснага рэдактара часопіса (газеты, выдавецтва).

Заданні

№1. Укажыце адпаведныя тэрміны.

1) Як называецца рэдактар, які кіруе калектывам удзельнікаў падрыхтоўкі і стварэння твораў друку?

2) Які рэдактар ацэньвае навуковую значнасць аўтарскага твора?

3) Які рэдактар займаецца ўдасканаленнем зместу і літаратурнай формы, кантролем карэктуры?

4) Як называюць журналіста або рэдактара, якія распавядаюць пра складаныя навукова-тэхнічныя праблемы даступнай масаваму чытачу мовай?

5) Якія тэрміны выкарыстоўваюцца для назвы чалавека, які адказвае за падбор ілюстрацый, іх адпаведнасць зместу публікацый і якасць выканання?

№2. Апішыце структуру і змест базы (банка) дадзеных выдавецтва ці кнігагандлёвай арганізацыі (на выбар). Аб’ём работы — да 3000 знакаў.

№3. Раскрыйце значэнні наступных тэрмінаў: камунікатыўныя функцыі рэдагавання; тэзаўрус чытача; кампілятар; псеўданім; плагіят; аўтарэдагаванне.

№4. Прачытайце артыкул і выканайце заданні пасля гэтага артыкула: Далада Е. В. К вопросу об обосновании информационной, аналитической и технологической работы редакторы // Теория и практика издательского дела. Хрестоматия: учеб. пособие для студентов специальности «Издательское дело» / авт.-сост.: В.И. Куликович, В. В. Орлова, О. И. Пригожая. – Минск: БГТУ, 2012. – С.68–76.

№5. Да іншамоўных слоў падбярыце беларускія сінонімы. Запішыце.

Ахраматычны, ідэальны, экспазіцыя, прынтар, інтэрліньяж, ліцэнзія, тыраж, дэманстрацыя.

№7. Знайдзіце палажэнне аб рэдакцыйна-выдавецкім аддзеле беларускай ВНУ (на выбар). Параўнайце гэтае палажэнне з прапанаваным дакументам Пермскага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта (ПГПУ). Падрыхтуйце паведамленне на тэму “Агульнае і адрознае ў палажэннях” (пісьмова да 3000 знакаў).