1.3 Маркетинг ақпараттарының классификациясы

 Туризмді тиімді пайдалану үшін, туристік ұйымдарда туристік ақпарат жақсы жұмыс істеуі керек. Сондықтан туристік ақпаратты төмендегідей классификациялау қажет.

Маркетинг ақпараттарының классификациясы

Классификацияның түрі	Маркетинг ақпараттарының түрі
Уақыт түрі және оның мәлімдемесі	Тарихтың Күнделікті Болашақта
Маркетингтің шешімі және оның этапқа қатынасы	Шешім қабылдайтын маркетинг Түсініктеме беретін маркетинг

 

Маркетинг классификациясының жаңалығы мен құндылығы сонда, ол экомиканың негізгі құрамы: өндірісті, сауданы және адам тіршілігінің мұқтажын өзара ынталы әрі біртұтас қарым-қатынаста қарастыруға саяды.

Ал маркетингтің мақсаты: нарықтық экономикалық және шаруашылық коньюктураны зерттеу, тұтынушылардың нақты сұранысын анықтау мен оларды материалдық тұрғыдан ынталандыру, басқару саласына қатысты қабылданатын шешімдерімен қамтамасыз ету, кәсіпорындарындардың жұмыс бағдарламаларының дұрыстығын дәлелдеу. Қысқа айтқанда, маркетинг-тауарға деген мұқтаждықты тауар алмасу арқылы қанағаттандыруға бағытталған қызметтің өмірлік маңызды түрі. Маркетингтің әлеуметтік негізі-халықтың төлеу қабілетіне қарай сұранысын қтеу болғандықтан, оның қалайда адам мүддесіне қатысты екендігі байқалады.

Өндіріс пен тауар сатуды және ғылыми-техникалық жетістіктерді пайдалануды маркетингтің басқару әдісі өндірілген тауарды өндірудің тиімділігіне баса назар аударады. Олай болса, тауар өндірудің өзі жеке-дара кәсіп қана емес, тағы да ол өндіріс сауда тұтыну шеңберіндегі айналымға қызмет етуге арналған әрекет. Сонымен, тауар өндіру оны сату жағдайын алдын-алаойластыруға, ал сауда өз кезегінде- тауарға деген сұраныстың барлығына байланысты туындайды.

 Үздіксіз өзгеріс үстіндегі әрбір саланың (өндіріс, сауда жүйесі, сұраныс) өзіндік ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне және табиғи немесе материялдық жағдайларына қарай олардың даму деңгейлері біркелкі бола бермейді. Міне, сол себепті келешек тенденцияларға да стратегиялық болжаулар мен бағдарламалар жасау маркетинг қызметінің аса мәнді жағы болын табылады.

Техналогиялық жеделдету адам ой-санасы мен еңбек құралдарын үздіксіз жетілдірудің жемісі екені рас. Әйтсе де техналогия қарқынды күшке айналып, материялдық өндірісті жедел дамытуға айрықша атсалысып отырған шақта адамзат өз қолымен жасаған игіліктерден туындаған проблемалардыңқоршауында қалып отырғаны шындық. өйткені тауар өндірудің қарыштап өсуі жекеленген елдердің әкімшілік шеңберінен шығып, тіпті адам табиғатының биологиялық мүмкіндіктерінен де алға озып барады. Дәлірек айтсақ,техналогия мен биологиялық желілердің өзара сәйкессіздігі көрнеу көзге белгі беруде.

 

2 Туризмдегі маркетинг деңгейі мен координациясы

2.1 Ұлттық деңгейдегі туризм маркетингі

      Бүгінгі таңдағы туризм туристік өнім сервис және өндірісті ұйымдастыру сипаттамаларының бір қатар маңызды ерекшеліктермен айрықшаланады. Сонымен туризм индустриясының жүйесіне мамандандырылған мәселелер, ұйымидар мен қоғамдар енеді. Олардың барлығы маркетингпен айналысуға мәжбүр. Бұл жерже саяхаттар бюросы, ресторан мен транспорттық мекеме үшін маркетинг мақсаты мен мазмұны бірдей емес. Сонымен туристік фирма клиенттерінің мұқтаждығын қанағаттандыру есебінен өз кірісін арттыруға ұмтылады. Ұлттың аймақтық әкімшілік аймаққа туристерді көп тартқысы келеді. Қоамдық туристік ұйым өз мәнін көтеруді және өз кәсіби қызметінің пайдасын көрсетуді қалайды.

         Жоғарыда баяндағандай туризм саласында маркетингтің келесі деңгейін ерекшелеуге мүмкіндік береді: туристік мекемелердің маркетингі (туроператорлар мен турагенттердің);

 - туристік қызмет көрсетушілердің маркетингі;

 - қоғамдық туристік ұйымдар маркетингі;

 - территориялар мен аймақтар маркетингі;

Алғашқы екі деңгей коммерциялық маркетинг саласына жатады. Түрлі деңгейдегі институттардың маркетингтік қызметін бөлу шамамен төмендегідей болады.

      Мемлекеттік және жергілікті органдардың негізгі маркетингтегі мыналар болады:

 - Маркетингтік зерттеулер жүргізу;

 -Стратегиялық ұлттың, аймақтың және жергілікті маркетингтік концепциялар жасау;

 - Туристік инфрақұрылымды дамытуды қолдау;

 - Маркетингтік концепцияларды іске асыру мәселелері бойынша кеңес беру қызметі;

 - Елдің (аймақтың, турорталықтың) тамаша имиджін, образын жасау;

 - Жарнама саласында шаралар жүргізу.

Туристік мекемелер өз кезегінде келесі маркетингтік қызметтерді орындауға бағдарлануы тиіс:

 - Нарықтық мүмкіндіктерді сараптау;

 - Болашағы бар мақсатты нарықты таңдау;

 - Туристік өнім жасау;

 - Турөнімді тарату;

 - Турөнімді қозғау;

 - Туризмдегі маркетингі дамытудың ұлттық, аймақтық және жергілікті концепцияларын іске асыруға қатысу.

 Маркетингтің түрлі деңгейлерінің арасында тығыз байланыста болу керек. Халықаралық туризм нарығы түрлі елдер арасындағы қатаң бәсекелестіктің аренасы. Олардың көпшілігі үшін туризм – ұлттық экспорттың маңызы бар. Бәсекелестік күрес нәтижелері түрлі елде туристік саясат қалыптасуының нақты күшіне тікелей байланысты.

      Маркетингтің туристік саясаты – туризмнің экономикалық тиімділігінің артуына, туристік ресурстарды тиімді пайдалануды, туристік индустрияның дамуы үш жағдайды жасауды анықтайтын мемлекеттік іс – шаралардың жиынтығы.

      Туристік саясат мемелекеттің жалпы саясатына тән барлық белгіге ие. Алайда ол қалыптасатын бірқатар өзгеше факторлар да бар:

 - Елдің табиғи жағдайы (рельеф, климат, географиялық жағдай, флора, фауна және т.б.);

 - Туристік қызығушылық обьектілеріне жетуді анықтайтын транспорттық жағдай;

 - Туризмді дамытудың әлеуметтік, экономикалық және құқықтық жағдайы.

Туристік саясаттың мақсаты ел дамуының нақты экономикалық және тарихи жағдайлармен байланысты. Бұлардың ішіндегі ең маңыздысы ұлттық туристік өнім жасау және нарыққа шығару болып табылады. Бұл мақсатты іске асыру сәйкес маркетингтік шараларды іске асыруды қажет етеді.

Ұлттық деңгейдегі туризм маркетингінің стратегиясы мемлекеттің туристік имиджін қалыптастыруға және дамытуға бағытталған.

Бүкіл әлемдік туристік ұйымның анықтамасы бойынша, ел имииджі – бұл белгілі образ жасауға ықпал ететін тәжірибелердің эмоционалды және тиімді ұғымдарының жиынтығы.

Ел имджі бірнеше деңгейде тұрмыстық, әлеуметтік – экономикалық іскерлік болады. Ел имиджін айқындау үшін (тұрмыстық психология деңгейінде) бір қатар сипаттамалар;

Символдар, ұлт ментолитетінің, оның мәдениетінің ерекшеліктері пайдаланылады.

Елдің әлеуметтік – экономикалық имиджі оның тиімділігінің кешенді көрсеткішінің көмегімен бағаланады. Ол туризм үшін ерекше маңызды. Елдің іскерлік имиджі оның бәсекелестігіне қабілеттің ұғымымен түсіндіріледі.