Балалардың ас қорыту агзаларының афе-і

Ac қорыту ағзаларының кішкентай балаларда өзіндік ерекшеліктері бар. Олар ана көкірегінен сүтті сорып алуға және тек қана ана сүтін қорытуға бейімделген.

А у ы з қ у ы с ы н ы ң ерекшеліктері балаға ана көкірегін соруын жеңілдетеді: баланың еріндерінде көлденең сызықтар, қызыл иегінде төмпешіюгер, үртында майлы кесектер (Биша кесектері) бар. Тілі жалпақ, шайнау бұлшық еттері жақсы дамыған. Сонымен қатар ауыз қуысының шы- рышты кдбаты тез жараланғыш, өте нәзік, қан тамырларына бай болып келеді. Сілекей бездері 4 айға дейін жеткіліксіз жұмыс істейді.

Ө ң е ш — салыстырмалы түрде үзын (10-12 см), шырышты қабаты өте нәзік, қан тамырларына бай, бұлшық ет қабаты напіар дамыған.

Асқазан — 1 жасқа дейінгі балаларда көлденең орналасқан, бала жүре бастағаннан кейін барып ересектердікіндей тіке орналасады. Шырышты қабаты өте нәзік, қан тамырларына бай. Бұлшық ет қабаты әлсіз, асқазанның өңешпен жалғасқан бөлігіндегі сфинктер әлсіз, саңылау жартылай ашық тұрады, сондықтан кішкентай балалар жиі құсады (срыгивание). Мезгілі жетіп туылған балаларда асқазан сиымдылығы 30- 35 мл, 2 айлығында 90-100 мл, 1 жасында 250 мл болады. Асқазан сөлінің қүрамы ересектердікіндей, бірақ әлсіз, қышқылдар мен ферменттері аздау болады.

I ш е к — салыстырмалы түрде ұзын (өз бойынан 6 есе ұзын), ересектерде — бойьшан 4 есе үзын болады. Ішектің шырышты қабаты қан тамырларына және ас қорыту бездеріне бай, сондықтан ішектегі сіңірілу процесі жақсы жүреді. Бірақ бұлшық ет қабаты әлсіз және ішектің нерв талшықтары жақсы жетілмеген, сондықтан жас баланың іші жиі кебеді. Бала туылған сәтте ішегі стерильді, бірақ 1-ші күннен бастап-ақ әртүрлі микроорганизмдер еніп, өзіне тән микрофлора калыптасады. Табиғи тамақтанудағы ана сүтімен қорекгенетін балалардың ішек микрофлорасында пайдалы микроорганизм­дер — бифидум бактериялары — зиянды микроорганизмдерден басым болады. Қолдан тамақтандырылатын балаларда керісінше, зиянды микроорганизмдер көбірек болады да, олар жиірек ауырады. Осы себепті, баланы табиғи тамақтандырудың маңызы өте үлкен. Сонымен қатар, баланың жағдайы көтерсе, анасына мүмкіндігінше емізуге ерте берген жөн. Өйткені, балага анасының микрофлорасы өтеді, ал оған қарсы ана сүті арқылы иммунды денелер өтіп, бала көп ауырмайтын болады.

Б а у ы р — салыстырмалы түрде көлемі үлкен, қан та мырларына бай, бірақбауыр клеткалары — гепатоцитгер жақсь жетілмеген, бауыр бөліп шығаратын өт те аз мөлшерде және әлсіз. Аталған ерекшеліктермен байланысты 1 жасқа дейіні бала үшін ең сіңімді тамақ — ана сүті болып табылады. Асқа занда ана сүтінің қорытылу мерзімі 2-3 сағатқа, ішекге сіңірілу уақыты 4-18 сағатқа, ал сиыр сүтінің қорытылуы одан ұзағыраққа созылады. Баланың нәжісі де тамақтандыру түріме: байланысты болады. Жаңа туған баланың нәжісін доңғақ (меконий) деп атайды, ол қоңыр, қара қошқыл түсті, жабысқақ болады, 1-2 күнге дейін сақталып, кейіннен өзгереді. Бала өмірінің 2-4-ші күндері өтпелі нәжіс түрі байқалып (жасылдау түсті сұйық), 4-5 күндерден бастап қалыпты сарғыш түсті, қоймалжың нәжіске айналады. Табиғи тамақтандырылатын шаның нәжісі сарғыш түсті қоймалжың, ашытқы, қышқыл түсті, ал қолдан тамақтандырылатын баланікі — ақшылдау түсті, қою және жағымсыз иісті болады. Ересек балалардың нәжісі қоңыр- сарғыш түсті, қалыптасқан.