44. Гаспадарчыя заняткі. Жывёлагадоўля.

Жывелагадоўля з’яўлялася адным з важнейшых заняткаў, якi забяспечваў сялянскую гаспадарку неабходнымi прадуктамi харчавання i тэхнiчнай сыравiнай для разнастайных промыслаў. Яна давала арганiчныя ўгнаеннi, без чаго было не магчыма прагрэсiўная сiстэма земляробства. Адначасова рабочая жывела (конi i валы) былi амаль адзiнай цяглавай сiлай у земляробчай гаспадарцы. Са старажытных часоў у насельнiцтва Беларусi, як i ўсiх славян, асноўнае месца ў жывелагадоўлi займала буйная рагатая жывела. Параўнаўча высокая ўдзельная вага жывелагадоўлi ў структуры сельскай гаспадаркi захоўвалася ў Беларусi на працягу ўсяго сярэднявечча, як i пасля далучэння яе да Расii. Роля жывелагадоўлi ў эканамiчным жыццi розных раенаў Беларусi была неаднолькавай. Яна адыгрывала асаблiва прыкметную ролю ў жыхароў Палесся. Распасюджаная ў Беларусi так званая лiтоўская парода кароў была больш рослай i пародзiстай (“зубровая парода”) у заходняй частцы, дзе яна выкарыстоўвалася не толькi ў якасцi прадукцыйнай, але i цяглавай жывелiны. У Падзвiннi i Падняпроўi было больш шырока развiта конегадоўля. У якасцi цяглавай сiлы ў сялянскай гаспадарцы былi валы. Яны выкарыстоўвалiся як на ворыве, так i ў якасцi транспартных жывел. Свiнагадоўля была шырока развiта па ўсей тэрыторыi Беларусi. Даволi важную ролю ў гаспадарцы беларуса адыгрывала i авечнагадоўля. Пэўнае месца, у прыватнасцi ў малазямельных сялян i мястачкоўцаў, мела развядзенне коз. Амаль у кожнай сялянскай гаспадарцы было да дзесятка курэй. Каля рэк i вадаемаў разводзiлi вадаплаваючую птушку - гусей i качак. Прыродна-клiматычныя ўмовы i эктэнсiўны характар гаспадаркi абумовiлi перавагу адгонна-пашавай сiстэмы са стойлавым утрыманнем жывелы ў зiмовы час. У парэформiны перыяд база жывелагадоўлi ўзмацнiлася за кошт кармавых траў.Жывелагадоўля арганiчна ўваходзiла ў традыцыйны аграрны каляндар, у сiстэму духоўнай культуры. З ею было цесна звязана мноства народных звычаяў, абрадаў, прыкмет, павер’яў. Асаблiва ўрачыста адзначаўся першы выган жывелы, якi прымяркоўваўся да Юр’я (23 красавiка старога стылю). Па старажытнай хрысцiянскай традыцыi Св. Юрый лiчыўся апякуном жывелы i гаспадаркi, успрыняўшы функцыi старажытнаславянскага Ярылы, культ якога доўгi час захоўваўся паралельна з хрысцiянскiм. Такiм чынам, асноўнымi гаспадарчымi заняткамi беларусаў былi земляробства ў спалучэннi з жывелагадоўляй. Важную ролю адыгрывалi здабыўныя промыслы - збiральнiцтва, пчалярства (бортнiцтва), паляўнiцтва, рыбалоства, якiя ў асноўным былi дапаўненнем да асноўных заняткаў. У некаторых месцах (на Палессi, напрыклад) роля здабыўных промыслаў (паляўнiцтва) узрастала, а, надварот, удзельная вага асноўнага занятку - земляробства, была нiзкай па прычыне балоцiстай мясцовасцi i не прыдатных умоў для яго занятку. Роля рыбалоўства была больш высокай у тых рэгiенах, дзе былi поблiзу вадаемы, рэкi i азеры.