3.3.1.Trawienie składników pokarmowych w żołądku
Kiedy treść pokarmowa dostanie się z przełyku do żołądka zaczyna on wykonywać skurcze nazywane skurczami perystaltycznymi. Skurcze te powodują mieszanie się treści pokarmowej z sokiem żołądkowym. Zawarty w soku kwas solny powoduje wyjaławianie pokarmów oraz denaturację białek zawartych w pokarmie, co ułatwia ich trawienie. Ponadto HCl przekształca nieaktywny pepsynogen w pepsynę – aktywną formę enzymu. Pepsyna jest endopeptydazą, która rozkłada łańcuchy białka na krótsze polipeptydy i oligopeptydy. Proces trawienia białek jest w żołądku wspomagany przez chymozynę. Chymozyna (obecna głównie w organizmach dzieci) zamienia płynne białko – kazeinę w nierozpuszczalny kazeinian wapnia (sernik).
Lipaza żołądkowa rozkłada wyłącznie tłuszcze, które występują w formie emulsji (tłuszcze zawarte w mleku, jajach, oleju, śmietanie). Znaczenie tego enzymu jest niewielkie, ponieważ lipazy słabo działają w kwaśnym pH.
W
żołądku nie są trawione cukry, ponieważ amylazy nie działają.
w środowisku kwaśnym.
W żołądku są wchłaniane niektóre substancje chemiczne np.: alkohol, woda, salicylany.
3.4. Jelito cienkie
Jelito cienkie rozpoczyna się za odźwiernikiem żołądka, a kończy się ujściem do jelita grubego gdzie znajduje się zastawka krętniczo-kątnicza. Długość całego jelita cienkiego wynosi około 6 metrów. W jelicie cienkim wyróżnia się trzy części:
dwunastnicę;
jelito czcze;
jelito kręte.
Jelito czcze i jelito kręte tworzą właściwe jelito cienkie.
Dwunastnica ma kształt litery C. Jej długość wynosi około 25 centymetrów. W połowie jej długości występuje tzw. brodawka większa dwunastnicy. Jest to miejsce ujścia przewodu żółciowego wspólnego i przewodu trzustkowego do światła dwunastnicy. Przewodem żółciowym do jelita dostarczana jest wydzielina wątroby – żółć, a przewodem trzustkowym sok trzustkowy. Powyżej brodawki większej dwunastnicy występuje brodawka mniejsza dwunastnicy. Jest to miejsce, w którym do światła dwunastnicy uchodzi przewód trzustkowy dodatkowy.
Ściana jelita cienkiego jest zbudowana z błony surowiczej, błony mięśniowej i błony śluzowej z tkanką podśluzową. Błona śluzowa jelita cienkiego tworzy liczne fałdy okrężne. Powierzchnię tych fałd pokrywają wyrostki nazywane kosmkami jelitowymi. Do każdego kosmka jelitowego dochodzą włosowate naczynia krwionośne tętnicze i żylne oraz włosowate naczynie limfatyczne. Kosmki jelitowe pokrywa warstwa komórek nabłonka, których błony zostały przekształcone w tzw. mikrokosmki. Kosmki jelitowe biorą udział we wchłanianiu substancji pokarmowych. Obecność fałdów okrężnych, kosmków jelitowych oraz mikrokosmków znacznie zwiększa powierzchnię chłonną jelita cienkiego (rys, XX).
W błonie śluzowej jelita cienkiego znajdują się grudki chłonne w których dojrzewają limfocyty B.
Rys. XX. Schemat przedstawiający budowę ściany jelita cienkiego (A) oraz budowę kosmka jelitowego (B). 1 – fałd okrężny, 2 – kosmki jelitowe, 3 – grudka chłonna, 4 – błona śluzowa, 5 – błona mięśniowa, 6 – błona surowicza, 7 – komórki nabłonka, 8 – naczynie limfatyczne, 9 – naczynia włosowate tętnicze, 10 – naczynia włosowate żylne
W błonie śluzowej dwunastnicy znajdują się gruczoły dwunastnicze, które wydzielają śluz zabezpieczający błonę śluzową jelita przed silnie zakwaszonym pokarmem wychodzącym z żołądka. W dalszej części jelita cienkiego występują gruczoły jelitowe, które wydzielają do światła jelita sok jelitowy zawierający enzymy trawienne.