Шетелдік валюталар

1-тапсырма. Оқыңыз өз ойыңызды айтыңыз.

1. Елдің ақша бірлігі, оның түрлері (алтын, күміс, қағаз).

2. Шетелдік мемлекеттер халықтарының есеп айырысуда пайдаланатын ақшалай белгісі (шетелдік валюта).

3. Валюталық бағам -- олардың өтімділік қабілеті және басқа да факторлар арқылы белгіленетін әр түрлі елдердің ақша бірліктері арасындағы ара-қатынас.

4. ЭКЮ дегеніміз -- Еуропалық экономикалық қауымдастыққа мүше елдердің валюталары жиынтығына негізделген еуропалық валюталық бірлік.

2-тапсырма. Төменде берілген валюта аттарын пайдаланып, сөйлем құрастырыңыздар.

АҚШ доллары

Француз франкі

Ағылшын фунт стерлингі

Швейцар франкі

Испан песеті

Дат кроны

Австрия шиллингі

Бельгия франкі

Голланд гульдені

Грек драхмасы

Португал эскудосы

Ирланд фунты

Неміс маркасы

Итальян лирі

3-тапсырма. Берілген мәтіндегі термин сөздердің қазақша түсіндірмесін айтыңыздар.

Монетаэто денежный знак, изготовленный из металла, имеющий установленные законом форму, внешний вид, весовое содержание.

В монете различаются: лицевая сторона –АВЕРС, оборотная сторона –РЕВЕРС, обрез –ГУРТ.

Если номинальная стоимость монеты соответствует стоимости содержащегося в ней металла(серебра, золота), то это полноценные деньги. Неполноценные деньги называются БИЛОНОВЫМИ. В истории монетного денежного обращения существовали такие понятия:

БИМЕТАЛЛИЗМ –когда роль всеобщего эквивалента выполняют два и более металла, т.е. в обращении находятся золотые и серебрянные монеты;

МОНОМЕТАЛЛИЗ –денежная система, при которой всеобщим эквивалентом служит один металл (золото,серебро или другой металл). Так, до н.э. в Риме существовал медный монометаллизм, в Росии с 1843 по1852 г.–серебряный монометаллизм. Золотой монометаллизм был впервые устанрвлен в Великобритании в 1816 г., в Германии – 1871-1873гг., во Франции – в 1876-1878гг., в США –в 1900 году, в Японии и России , а значит и в Казахстане, был введен в 1897 году при императоре Николае II, когда стали чеканить золотые монеты.

4-тапсырма. Мәтінді оқыңыз.

Д оллар атауы қашан шықты?

Бұл атау германдықтар күні бүгінге дейін қолданатын «ТЕЛЕР» деген диалектіден алынған, яғни, доллар неміс сөзінен бастау алған.

Сондай ақ, оны Чех республикасының солтүстік батысындағы әлдебір шағын қалашықтың қысқартылған атауы дейтін қисын бар. Қалай дегенде де «ТЕЛЕР» дейтін алғашқы ақша нұсқалары тұңғыш рет Қызыл таудың бөктеріне орналасқан сол аттас қаладағы күміс балқытатын зауытта аса көп мөлшерде (1520 – 1528жж.) құйылып шыққаны аян. Онан соң күллі Еуропаға тараған.

Алғашқы кездері бір «телердің» құны 100 центке пара–пар болған. 1786 жылдан бастап АҚШ–тың ақша номинациясы солай аталады. Қазір әлемдегі (18 ел) көптеген елдер өздерінің ұлттық валютасын «ДОЛЛАР» дейді.

5-тапсырма. Мәтін бойынша сөйлемді толықтырып, мазмұнын айтып беріңіздер.

1. «Телер» германдықтардың__________________________________ .

2. Чех республикасындағы шағын қалашық ______________ деп аталған.

3. Қалашықта ______________ балқытатын зауыт болған .

4. Ол күллі ___________ тараған.

5. Бір «телердің» ________________________ болған.

6. 1786 жылдан _________ ақшасы доллар деп аталды.

7. Қазір _________ ұлттық ______________________ осылай аталады.

6-тапсырма. Мәтіннің мазмұнын өз сөздеріңізбен қазақша әңгімелеп беріңіздер.

Денежная система сформировалась очень рано. Купцы использовали благородные металлы в качестве средства обращения, а жрецы занимались примитивной банковской деятельностью, ссужая деньги под процент. От древних жителей Месопотамии мы унаследовали понятия «гран» и «шекель», обозначавшие определенное количество золота или серебра; каждая денежная единица выражалась определенным весом металла в соответствии с общепринятым стандартом, основой которого являлся вес ячменного зерна.

Первые монеты, изготовленные из электрума, появились не ранее 700 года до н.э.; их чеканили в Лидии. К 500 году до н.э. серебрянные (и золотые) монеты получили хождение в Греции, возникло меняльное дело.

7-тапсырма. Төмендегі экономикалық термин сөздерді пайдалана отырып, сөйлем құрастырыңыздар.

ИНФЛЯЦИЯ – айналымдағы қағаз ақшаның шамадан тыс көбейіп кетуі салдарынан оның құнсыздануы. Инфляция – бағаның өсіп, валюта бағамының төмендеуінен болады.

ЛИЗИНГ – мүліктерді, техникаларды ұзақ мерзімге жалға беру.

САЛЬД – бухгалтерлік есептің дебеті мен кредиті арасындағы айырма, қалдық.

СИНДИКАТ – монополиялық бірлестіктердің бір түрі.

Құнды қағаздар – ценные бумаги

Делдал – брокер (посредник)

Делдалдық қызмет атқарушы – дилер

Инвестициялық қор – инвестиционный фонд

Кәсіпқой қатысушылар – профессиональные участники

Қор биржасы – фондовая биржа

Сарапшылар--эксперты

Нарықтық экономика--рыночная экономика

8-тапсырма. Берілген сөйлемдерді қазақшаға аударыңыздар.

Курс английского фунта сегодня несколько упал по сравнению с долларом.

Курс доллара выше, чем вчера.

В какой валюте будут осуществляться платежи?

Если вы располагаете наличными, то вы можете уплатить в кассу.

Нас вполне устраивает оплата в тенге.

Мы хотели бы пользоваться услугами вашего банка.

У нас уже есть счет в вашем банке.

Мы практикуем оплату в местной валюте.

13-апта

Модульдік тақырып: Банк қызметі

Тақырып мазмұны:

1. Еліміздегі банк жүйесі туралы не білеміз?

2. Банк қызмет көрсетулері

3. Төлем карталарын пайдалана аламыз ба?

Грамматикалық тақырып: Сұраулы сөйлем жасаудың жолдары.

Мақсаты: «Банк қызметі» тақырыбы бойынша жаңа сөздер мен сөз тіркестерін, клишелер мен грамматикалық тұлғаларды меңгерту, оларды күнделікті сөйлесім әрекетінде қолдана алуға төселдіру.

Айтылым бойынша: жаңа сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс айту,тақырып бойынша ауызша сұхбаттаса алуға үйрету.

Жазылым бойынша: жаңа сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс жазуға,тақырып бойынша жазбаша сұхбат, мәтін құрастыра алуға төселдіру.

Оқылым бойынша: тақырып бойынша өзіне керекті материалдарды оқып түсінуге машықтандыру.

Тыңдалым бойынша: тақырып бойынша берілген сұхбаттарды, сұрақтарды тыңдап түсінуге үйрету.

1–сабақ