Ұлттық валюта

1-тапсырма. Сөздікпен жұмыс. Ұлттық валюта, жалған банкнот, айналымға ену, бейнеленген, күміс, жарлық, айғақ, нышан, өзгеріске ұшырады.

2-тапсырма.Сөздердің синонимін жазыңыз.

ақша жарату – ................... болашақ – ..................

ақша майдалау – .................... дос – ......................

3-тапсырма.Берілген мәтінді оқыңыз.

Теңге тарихы

Т еңге – Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы. Ұлттық валюта мемлекеттің тәуелсіздігі мен егемендігінің айғағы, нышаны болып табылады. Теңге – әлемдегі ең жақсы жасақталған, сақтық шарасы мықты валюталардың бірі. Банкноттың жалған банкнот жасауға қарсы 18 түрлі сақтық белгілері бар. 2007 жылы халықаралық валюта ассоциациясы 10000 мың теңгені әлемдегі ең үздік банкнот деп таныды.

«Теңге» сөзі орта ғасырлық түркі тайпаларының «денге», «таньга» сөздерінен шыққан. Бұлар түркілердің күмістен жасалған тиыны болған. Тіпті орыстың «деньги» сөзі де осы түркі сөзінен шыққан.

1993 жылы 12 қарашада ҚР Президенті Н.Назарбаевтың «ҚР Ұлттық валютасын енгізу туралы» жарлығы шықты. 15 қараша күні тәуелсіз еліміздің жаңа ұлттық валютасы айналымға енді. Теңгенің алғаш рет айналымға енген күні «Ұлттық валюта – теңге күні» болып жарияланды.

Теңгеміз 1993 жылдан бері талай өзгеріске ұшырады. Алғашқы кездегі банкноттарда (қағаз ақшаларда) қазақтың ұлы тұлғаларының бейнелері болатын. Мысалы, бір және екі жүз, бес жүз, мың теңгелерде әл-Фараби, үш теңгеде Сүйінбай Аронұлы, бес теңгеде Құрманғазы Сағырбайұлы, он теңгеде Шоқан Уәлиханов, жиырма теңгеде Абай Құнанбайұлы, елу теңгеде Әбілхайыр хан, жүз теңгеде Абылай хан бейнеленген.

2006 жылдан бастап қағаз ақша ретінде 200 теңгеден бастап, 10000 теңгеге дейін банкноттар қалды.

1995 жылы 19 мамырда Қазақстанда банкноттарды шығаратын фабрика ашылды. Оған дейін алғашқы банкноттар Англияда, тиындар Германияда жасалды.

Банкнот фабрикасының ашылуы еліміздегі маңызды оқиға деуге болады.

4-тапсырма. Мәтінді оқып, берілген сұрақтарды мәтіннің баяндалуы ретімен орналастырыңыз.

А) Теңге қашан айналымға түсті?

Ә) Елімізде ақша шығару, онының айналымын ұйымдастырумен қай банк айналысады?

Б) Ұлттық теңгеміз қайда дайындалды?

В) 1995 жылғы маңызды оқиға не?

Г) Ұлттық валюта нені дәлелдейді?

Ғ) Тәуелсіздіктің нышаны не?

Д) Алғашқы шығарылған теңгеде кімдер бейнеленген?

5-тапсырма. Сөйлемдерге үлгі бойынша сұрақ қойыңыз.

Үлгі: Ақша біздің өмірімізде ерекше рөл ойнайды. – Ақша біздің өмірімізде ерекше рөл ойнай ма?

1. Менің ақша тарихы туралы білгім келеді.

2. Ол достарына көп ақша шашады.

3. Ірі ақшаны азық-түлік дүкенінде ұсатуға болады.

4. Қазақстан енді валютасын өзі шығарады.

5. Айналымға жаңа банкноттар енеді.

6-тапсырма. Сөйлемдерді дұрыс құрастырыңыз.

1. Нұсқасы /шықты/ теңгенің/ жаңа/ ұлттық.

2. Арқылы/ арнайы/ дайындалды/ тапсырыс/ шетелде/теңге.

3. Шығаруды/ Қазақстан /ақшасын/ қолға /өз /алды.

4. Өндірісте/ өндіргісі / өндірушінің / өнім/ сапалы/ келеді.

7-тапсырма. Берілген сөйлемдерді қазақшаға аударыңыз.

А лматы по прежнему остается финансовым центром Казахстана, здесь находятся Национальный банк республики и его банкнотная фабрика, где печатается казахстанская валюта - купюры различного достойнства: 100, 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10 000 тенге. В Алматы расположены головные офисы более 40 банков второго уровня обслуживания – это свыше 60% всех банков, действующих в стране.

8- тапсырма. Төмендегі Мемлекеттердің валютасы қалай аталатынын айтып беріңіз.

Қырғызстан……………………

Өзбекстан………………………

Ресей……………………………

Қытай..........................................

Корея...........................................

Түркіменстан...............................

Әзірбайжан..................................

Франция....................................

3 –сабақ