Ғылым – инновациялық экономиканың негізі

1-тапсырма. Сөздікпен жұмыс

Ақиқат-шындық, дұрыстық;

индустриялы-техника жетістіктерімен жабдықталған фабрика, зауыт, өнеркәсіп;

жаһандану-бүкіл әлемдегі өзгерістерге сай келу;

ауқымды-үлкен, кең, көлемді;

үдеріс- қауырт, қозғалыс, қарбалас;

қарқынды- жедел, шұғыл, тез, жылдам;

жаңғырту-жаңару, өзгеру;

заманауи-осы заманға сай, қазіргі;

тұрпатты-тектес, пішіндес;

бастама-бір істің басы, алғашқы ұйытқысы;

мәлімдеу-болған оқиғаны хабарлау, айтып жеткізу;

тұтыну-пайдалану, қолдану, керегіне жарату;

тиімділік-пайдалы, көп табыс беретін;

шыны-кварц құмының ерітіндісінен жасалған мөлдір түсті жұқа зат;

2-тапсырма. Мәтінді оқыңыз, ой бөлісіңіз.

Ғылым – инновациялық экономиканың негізі

«Ғылым» деп – адамның білім алуын, жүйелеу және тексеру бағытындағы қызметінің түрін айтамыз. Білімнің бәрі ғылыми білімге жатпайды, олардың жақсы тексерілгендері мен негізделгендері ғана жатады. Ғылыми білім кәдімгі Білім дамудың жоғары деңгейіне жеткенде ғана ғылыми білімге айналады.

Ғылымның негізгі мақсаты ақиқатқа жету және табиғат, қоғам, ойлау заңдылықтарын ашу. Ғылым ежелгі заманда (Қытайда, Үндістанда, Грекияда) пайда болды. Ұзақ уақыт бойы ғылыми білім баяу дамыды. Тек XVI-XVII ғасырлардан бастап Батыс Еуропада ғылым қуатты күшке айналып, индустриялы қоғамның құрылуы мен дамуына септігін тигізді. Сол кезеңнен осы ұрпаққа дейінгі аралықта ғылым адамдардың практикалық қызметіне қатты әсер етті.

Ғылым біртұтас бола тұра жеке ғылымдар деп аталатын бірқатар білім салаларына жіктеледі. Табиғат туралы ғылымдар – жаратылыстану, қоғам туралы – қоғамтану (әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар); таным мен ойлау туралы – логика, геносеология, диалектика болып бөлінеді. Техникалық ғылымдар жеке бір саланы құрайды. Математика – өзі бір арнайы ғылым. Ғылым салаларының өздері жеке ғылымдарға бөлінеді. Жаратылыстану ғылымдарының кұрамына – механика, физика, химия, биология; қоғамтану ғылымдарына –  тарих, экономикалық ғылымдар, құқықтану, психология жатады. Аталған жеке ғылымдардың әрқайсысы бірқатар ғылыми пәндерді құрайды. Мысалы, физика – оптикаға, қатты денелер физикасына, ядролық физикаға жіктеледі. Өзінің пәніне орай философия барлық ғылымдармен байланыста болады. («Ғылым – ақиқатты білу әдісі» Уикипедия жобасынан)

Қазақстан Көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаев инновациялық экономика құруды жалпыұлттық өрлеу идеясы ретінде жариялады. Бұл - Тәуелсіз Қазақстанның ең ауқымды экономикалық жобасына айналғалы тұр. Шын мәнінде, жаһандану үдерістері үдей түскен қазіргі заманда инновациялық өрлеу - ұлттың бәсекеге қабілеттілігінің ең басты бір факторы ретінде айқындалуда. Сондықтан Қазақ елі өз өндірісін қарқынды жаңғырту жолына шықты.

Осыған қол жеткізу үшін мемлекет инновациялық өнімдерді шығару бойынша бірқатар жобаларды жүзеге асыруға кірісті. («Инновациялық экономика құру – жалпыұлттық өрлеу идеясы». Шәріпови Айхан Пішенбайұлы. Innovus.kz)

3-тапсырма. Берілген жоспар бойынша мәтінді әңгімелеңіз.

1. Ежелгі заманғы ғылым туралы түсінік

2. Ғылым – қуатты күш

А) Өнеркәсіп саласындағы ғылымның орны

Ә) Ауылшаруашылығын дамытудағы ғылымның рөлі

Б) Адам денсаулығын жақсартудағы ғылымның атқаратын қызметі

В) жаңа технологияларды дамытудағы ғылымның маңызы

3. Қазақстандағы қазіргі ғылымның даму деңгейі

4-тапсырма. «Ғылым» және «ғылымның дамып келе жатқан салалары» деген ұғымдарға түсініктеме бере отырып, мәтіннің мазмұнын толықтырыңыз.

Мысалы, валеология, өзін-өзі тану, салауатты өмір салты...

Жағдаяттық тапсырмалар!

1. Егер сіз білім министрі болсаңыз, білім саласына жаңа реформа енгізер ме едіңіз ...

2. Сіз өз салаңыз бойынша белгілі ғалым болсаңыз, еліміздің көркеюіне қандай үлес қосар едіңіз ...

5-тапсырма. Ш.Құдайбердіұлының ғылым туралы ой-толғауларын пайдаланып, ғылымының пайдасы туралы әңгімелеңіз.

Ғылымсыз адам – айуан

Ғылымсыз адам – айуан

Не қылсаң да ғылым біл

Ғылымға да керек жан

Ақылсыз болса, ғылым тұл

Мініңді тапса кім сынап,

Аяғына бар, жығыл.

Қап бәлем деп кекті ұнап,

Сақтай көрме ойға зіл.

Бақ-дәулетке сыйынып,

Болма боран жел-дауыл.

Аса сәнді киініп,

Қуыршақ болма, сән қуып.

Адамның ең асылы –

Қиянатсыз, ақ пейіл.

Ең зиянкес жасығы, –

Тайғақ мінез, екі тіл.

Дұспанға да бол әділ,

Түсірме ойға тап пен ніл,

Ұмытпа, болсаң біздің ұл,

Осы өлеңді құлаққа іл.

6-тапсырма. Абайдың 17-қара сөзін оқи отырып, Шәкәрім өлеңі арасындағы ұқсастықты айқыңдаңыз, ғылымның орнын анықтай түсіңіз.

Қайрат, ақыл, жүрек үшеуі өнерлерін айтысып, таласып келіп ғылымға жүгініпті.

Қайрат айтыпты: «Ей, ғылым, өзің де білесің ғой, дүниеде ешнәрсе менсіз кәмілетке жетпейді. Әуелі өзіңді білуге, ерінбей, жалықпай үйрену керек. Ол менің ісім. Адасқан жолда бара жатқан бойды, қайта жиғызып алатұғын мен емес пе? Осы екеуі маған қалай таласады?».

Ақыл айтыпты: «Не дүниеге, не ақыретке, не пайдалы болса, не залалы болса, білетұғын мен, сенің сөзінді ұғатұғын – мен. Менсіз өздері неге жарайды?».

Жүрек айтыпты: «Мен – адам денесінің патшасымын, қан менен тарайды. Мен таза болсам, адам баласын алаламаймын. Жақсылыққа елжіреп, еритұғын, жаманшылықтан жиреніп тулайтын – мен. Осы екеуі қалай маған таласады?».

Сонда ғылым бұл үшеуінің сөзін тыңдап болып, былай депті:

• Ей, қайрат! Сенің айтқанының бәрі рас, қаттылығын да мол, пайдаң да мол, бірақ залалын да мол. Кейде жақсылықта берік ұстап, кейде жамандықты берік ұстап кетесің, соның жаман.

• Ей, ақыл! Сенсіз еншәрсе табылмайтыны рас, бірақ амал да, айла да сенен шығады. Жақсының, жаманның сенгені, сүйенгені – сен, соның жаман, - депті.

• Сенің үшеуіңнің басынды қосатын – мен. Бірақ соны билеуші, әмірші жүрек болса жарайды. Ақыл, сенің қырың көп, жүрек сенің ол көп қырына жүрмейді. Қайрат, сенің қаруың көп, күшің мол. Сенің де еркіне жібермейді. Осы үшеуін басыңджы қос, бәрін де жүрекке билет, – деп ұқтырып, айтушының аты ғылым екен.

9-апта

Модульдік тақырып: Жұмыс іздеу

Тақырып мазмұны:

1. Жұмыс іздеу.

2. Жұмысқа орналасу.

3. Менің жұмыс орным.

9-тақырып. Грамматикалық тақырып: Сөйлемдер арасындағы объектілік, анықтауыштық қатынастар.

Мақсаты: «Жұмыс іздеу тақырыбы бойынша жаңа сөздерді, сөз тіркестерін меңгерту, грамматикалық тұлғаларды игерту, тақырып бойынша сөйлесім әрекетін дамыту.

Айтылым бойынша: жаңа сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс айтуға, тақырып бойынша сұрақ қоя алуға, қойылған сұрақтарға жауап бере алуға, ойын ауызша жеткізе алуға, мәтіннің мазмұнын айта алуға үйрету.

Жазылым бойынша: жазбаша ойын жеткізе алу, сұхбат, шағын мәтіндер құрастыра алуға төселдіру.

Оқылым бойынша: тақырыпқа қатысты материалдарды оқып түсінуге, қойылған сұрақтарды түсініп, оларға жауап бере алуға машықтандыру.

Тыңдалым бойынша: тақырыпқа қатысты естіген монолог, сұхбаттарды түсінуге, қойылған сұрақтарды түсініп, оларға жауап бере алуға үйрету.

1 – сабақ