Ғасыр сыйлығы

1-тапсырма. Мәтінді оқыңыз. Өз пікіріңізді білдіріңіз.

Қ азір әлем құрметтейтін, әлем адамы деп мойындағандықты дәлелдейтін құжат– Нобель сыйлығы, соның лауреаттарын марапаттау сәті. Әлемде осы жоғары сыйлыққа қолы жеткендер баршылық.. Сондай-ақ, оған бірде-бір өкілінің қолы жетпеген, тіпті оны армандамайтын ұлттар да жетіп жатыр. Олардың арасында қазақ ұлтының дарынды баласы Достай Романқұлов та бар. Осы мәртебелі сыйлыққа Қ.Сәтбаев атындағы ұлттық политехникалық университет түлегі Достайдың қолы қалай жетті, енді осы жағына да тоқталалық. Д.Романқұлов – бұрын Қазақстан Республикасы Атом энергетикасы жөніндегі Агенттігінде, кейінірек Қазақстанның АҚШ-тағы елшілігінде қызмет атқарған, қазір МАГАТЭ-нің жауапты қызметкері. Нобель сыйлығының Қазақ елінен шыққан бірінші лауреаты. Ең кереметі — берілген жалпы сомасы 1,3 миллион АҚШ долларын құрайтын сыйлықтың 50 пайызы әл-Барадейге тиесілі еді, бірақ ол қаражатты түгелімен Мысырдың жетім балалар үйлеріне, қалған 50 пайызын лауреаттар толығымен ісік ауруымен күреске аударыпты! Нобель сыйлығын алушылардың қатарына Романқұлов Достайдың қосылуы Қазақстан Республикасының қазіргі және келешектегі атом энергетикасы саласындағы алатын алдыңғы қатардағы орнының бір көрінісі деп те білуге болады.

МАГАТЭ-ге мүше елдердің саны — 131, оның ішінде тәуелсіз Қазақстан да бар. Совет Татамбаевтың мәліметтері бойынша 1999 жылы МАГАТЭ-нің штаттық кестесінде 2212 адам жұмыс істеген. Нобель сыйлығының лауреаттығына міне, осыншама қызметкерлер ішінен Достай сияқты 11 кәсіби маман ғана таңдап алынған.

Достай Романқұловтың Нобель сыйлығына ие болуына — оның халықаралық қауымдастық мойындаған, бірақ тиесілі жерлерде ғана жарияланатын еңбегімен бірге, тәуелсіз Отанының, оның Президентінің атом энергетикасы бойынша ашық жүргізіп отырған саясаты да тікелей әсер етті деуге болады.

Қазақ еліне Достай сияқты өз ісінің білімдар да, жоғары сапалы мамандары қажет. («Нобель сыйлығын алған тұңғыш қазақ. МАГАТЭ-нің маманы Достай Романқұлов туралы не білеміз?» Сәлімгерей Сұлтанғалиев. www.aorda.kz)

2-тапсырма. Берілген сөздермен сөйлем құрастырыңыз.

марапаттау – мадақтау, мақтау, дәріптеу;

көкейкесті – ойда жүрген, діттеген маңызды, басты;

өкіл – белгілі бір елдің ұйымның мүддесін білдіретін, оны жүзеге асыратын ресми адам;

ауқымы – бір нәрсенің көлемі, мөлшері;

білімдар – көп білетін, білгір, білімді.

3-тапсырма. Ойды жалғастырыңыз.

Әлем адамын мойындау ...

Соңғы мәліметтер бойынша...

Еліміздегі ядролық ...

4-тапсырма. Кесте бойынша ой бөлісіңіз.

Нобель иегері

Д остай Романқұлов игілікті істер

әлемдік жаңалықтар

5-тапсырма. Жоспар бойынша мәтіннің мазмұнын айтыңыз.

лайықты құрмет ғылым салалары

Нобель сыйлығы

өлмес мұра тамаша нәтижелер

6-тапсырма. Берілген сөз тіркестерінің мағынасын ашыңыз.

ең­бекке бас ию-

лайықты құрметке бөлеу-

ұлы парыз-

игі ықпал-

өлшеусіз жетістіктер-

озық ойлы тұл­ға­лар­-

теңдессіз жаңалықтар-

тәжірибелі тәлімгер-

7-тапсырма. Мына мақал-мәтелдердің мағынасын мәтін мазмұнымен байланыстра отырып ашыңыз.

• Білімді өлсе, қағазда аты өлер,

Ұста өлсе, істеген заты қалар.

• Еңбегі жоқ ғалым,

Ыстығы жоқ жалын.

• Ұстаздан шәкірт озар.

3– сабақ