
- •«Акпараттық технологиялар» кафедрасы
- •«Ақпараттық жүйелер негіздері» пәні бойынша
- •Алматы, 2013
- •2013-2014 Оқу жылына арналған
- •«Ақпараттық жүйелер негіздері» пәні бойынша жұмыс бағдарламасы
- •Жұмыс бағдарламасының жалпы сипаттамасы(силлабус) түсініктеме жазба
- •Жұмыс бағдарламасы бойынша жалпы мәліметтер
- •1.1. Пәнді оқытудың мақсаттары:
- •1.2. Пәнді оқытудың міндеттері:
- •Пәннің аяқталуына байланысты студенттің білуі тиіс:
- •Пән тақырыптарын сабақтың жүргізілуі бойынша бөліп орналастыру
- •Сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
- •Дәріс сабақтарының тақырыптары
- •Тәжірибелік сабақ тақырыптары
- •Соөж тапсыру графигі
- •Сөж өткізу графигі және кеңес беру уақыты
- •Негізгі әдебиеттер:
- •«Ақпараттық технологиялар» кафедрасы «ақпараттық жүйелер негіздері» пәні бойынша силлабус
- •Жұмыс бағдарламасының жалпы сипаттамасы(силлабус) түсініктеме жазба
- •Жұмыс бағдарламасы бойынша жалпы мәліметтер
- •1.1. Пәнді оқытудың мақсаттары:
- •1.2. Пәнді оқытудың міндеттері:
- •Пәннің аяқталуына байланысты студенттің білуі тиіс:
- •2. Оқыту - әдістемелік қамтамасыздандыру ұсынылатын әдебиеттер тізімі
- •Пән тақырыптарын сабақтың жүргізілуі бойынша бөліп орналастыру
- •Тақырыптар және оқылуы бойынша жіктелімі
- •Дәріс сабақтарының тақырыптары
- •Тәжірибелік сабақ тақырыптары
- •Соөж тапсыру графигі
- •Сөж өткізу графигі және кеңес беру уақыты
- •Бақылауға арналған сұрақтар
- •Білімді бағалау жайлы ақпарат
- •Қорытынды баға
- •Білімгердің білімін бағалау критериі (жалпыланған)
- •Вск бойынша қорытындыны анықтау
- •Саясаты мен талаптары
- •Пән бойынша тапсырманы орындау мен өткізу графигі
- •Соөж өткізу графигі
- •2.Сөж өткізу графигі және кеңес беру уақыты
- •5.2 Қатынастардың қасиеттері
- •5.3 Қатынастармен орындалатын операциялар
- •6.3 Нормалды формалар
- •6.4 Екінші нормалоды форма (2нф)
- •6.5 Үшінші нормалды форма(3нф)
- •7.1 Реляциялы берілгендер қорына қол жеткізу.
- •Тәжірибелік сабақ жоспары тәжірибелік сабақ тақырыптары
- •Пәннің меңгерілуі бойынша әдістемелік ұсыныстар «Ақпараттық жүйелер негізі» (оқу -әдістемелік кешен бойынша)
- •Студенттің жазбаша жұмыстар (реферат, эссе, терминдермен, ұғымдармен жұмыстар жүргізу, курстық жұмыс) жазуына арналған әдістемелік нұсқаулар.
- •Білімгердің оқу жетістігін бағалау және бақылау бойынша материалдары
- •Оқытылатын пәнді бағдарламалық және мультимедиялық сүйемелдеу
- •Мамандандырылған аудиториялар, кабинеттер және зертханалар тізімі
- •Пәннің оқу және оқу –әдістемелік әдебиеттермен қамтылу картасы
Білімгердің оқу жетістігін бағалау және бақылау бойынша материалдары
[q]3:1:Ақпарат қандай сүзгілерден өтеді:
[a] Ақпарат қабылданды – бағаланды деген сүзгілерден өтеді.
[a] Ақпарат, оны алушы кісіге дейін қабылдау механизмінің түсінікті – бағаланды деген екі сүзгіден өтеді.
[a] Ақпарат оны алушы кісіге дейін қабылданды – өңделді – пайдаланды деген үш сүзгісінен өтеді.
[a] Ақпарат оны алушы кісіге дейін қабылдау механизмінің қабылданды – жіктелді – бағаланды деген үш сүзгісінен өтеді.
[a] [+] Ақпарат оны алушы кісіге дейін қабылдау механизмінің қабылданды – түсінікті – бағаланды деген үш сүзгісінен өтеді.
[q]3:1:Бір жүйенің қасиеті басқа жүйелердің қасиеті арқылы көрініп бейнелену мүмкіндігі қандай қасиетті сипаттайды?:
[a] Сәйкестілік қасиетті.
[a] Тұтастық қасиетті.
[a] Дербестілік қасиетті.
[a] [+] Изофоризмділік қасиетті.
[a] Тәуелсіздік қасиетті.
[q]3:1:Абстрактілі жүйелер класы қандай құралға жатады?:
[a] Шынайы материалдық жүйелерді ойша бейнелеу құралына жатады.
[a] Жүйелерді, кезеңдерді үлгілеу құралына жатады.
[a] [+] Шынайы материалдық жүйелерді, кезеңдерді, құбылыстар мен заңдылықтарды изоморфты көшірме ретінде қарастыратын зерттеу құралына жатады.
[a] Ақпараттық жүйелерді, кезеңдерді, құбылыстар мен заңдылықтарды изоморфты көшірме ретінде қарастыратын бағдарламалық құралға жатады.
[a] Шынайы материалдық жүйелерді, кезеңдерді, құбылыстар мен заңдылықтарды изоморфты түрге көшірмей қарастыратын зерттеу құралына жатады.
[q]3:1:Жүйенің қай күйі тұрақтылық деп аталады?:
[a] Жүйенің өңдеу әрекетінен соң, жүйенің бастапқы күйге оралу қабілеті – тұрақтылық деп қарастырылады.
[a] [+] Сыртқы әсерлер әрекетінен соң, жүйенің теңбе – теңдік күйге оралу қабілеті – тұрақтылық деп қарастырылады.
[a] Жүйенің айнымалы қасиеті жойылса, ол – тұрақтылық деп қарастырылады.
[a] Сыртқы әсерлер әрекетінен соң, жүйенің бөлшектелінуі - тұрақтылық деп қарастырылады.
[a] Жүйе элементтерінің өзгермеуі - тұрақтылық деп қарастырылады.
[q]3:1:Қандай объект нақты функцияны орындап және берілген есеп көлемі бойынша әрі қарай бөлшектенбейді?:
[a] [+] Жүйе элементі.
[a] Ақпарат элементі.
[a] Абстрактілі үлгі.
[a] Ақпарат жүйесінің элементі.
[a] АЖО.
[q]3:1:Төмендегі қандай тұжырым дұрыс емес?
[a] Массив АЖ-ның ең кіші өлшем бірлігі.
[a] Прагматика -- ақпаратты зертеу әдісі.
[a] Кибернетика пәніне жүйені басқарудағы ақпараттық үрдіс жатады.
[a] [+] Компьютер – АЖ-ның өлшемдік бірлігі.
[a] Күрделі АЖ иерархиялық құрылымдағы объекті функциясын басқаруда қолданылады.
[q]3:1: «Соңына дейін жүріп өту» принципі мәліметтердің қандай үлгісіне қолданылады?
[a] Реляциялық.
[a] Желістік.
[a] Аралас.
[a] Имитациялық.
[a] [+] Иерархиялық.
[q]3:1:Күрделі АЖ қандай жерде қолданылады?
[a] Оқу үрдісінде.
[a] Теориялық материалдарда.
[a] Департаментте.
[a] [+] Иерархиялық құрылымдағы объекті функциясын басқаруда.
[a] Иерархиялық құрылымды емес объекті функциясын басқаруда.
[q]3:1:Кибернетика пәніне не жатады?
[a] АЖ-ны жобалау.
[a] Ақпаратты интеграциялау.
[a] [+] Жүйені басқарудағы ақпараттық үрдіс.
[a] Агрегат.
[a] Математикалық үлгі.
[q]3:1:Жүйенің қандай қасиетін жүйенің кейбір элементтері өзгермесе де, оның бір элементіндегі өзгеріс бүкіл жүйенің өзгеруіне алып келуін айтады?
[a] [+] Қосындалық қасиеті.
[a] Сәйкестілік қасиеті.
[a] Тұрақтылық қасиеті.
[a] Бүтінділік қасиеті.
[a] Икемділік қасиеті.
[q]3:1:Төмендегі қандай тұжырым дұрыс?
[a] Компьютер – АЖ-ның өлшемдік бірлігі.
[a] АЖ объектінің қызметін баяулатады.
[a] [+] Массив АЖ-ның ең кіші өлшем бірлігі.
[a] АЖ объектіні басқарудағы ақпараттық үрдістің бірігуін береді.
[a] АЖ объектіні басқарудағы ақпараттық үрдістің қиылысуын береді.
[q]3:1:Қандай үлгі граф түрінде бейнеленіп, оның жоғарғы ұшына – АҚБ, ал доғаларына – АҚБ арасындағы байланыс сәйкес келуі мүмкін.
[a] Мәліметтік үлгі.
[a] Ақпараттық үлгі.
[a] [+] Желістік үлгі.
[a] Қалыптамалық үлгі.
[a] Математикалық үлгі.
[q]3:1:АҚБ-ны сипаттаушы элементтерге нелер жатады?
[a] Құрылымы, өлшемі, мәні.
[a] Аты, мазмұны, мәні.
[a] [+] Аты, құрылымы, мәні.
[a] Функциясы, құрылымы.
[a] Аты, қасиеті, құрылымы және мәні.
[q]3:1:Ақпараттың ең кіші және ең үлкен өлшем бірліктері қандай?
[a] Реквизит, көрсеткіш.
[a] Реквизит, ақпарат жүйесі.
[a] Реквизит, массив.
[a] [+] Массив, ақпарат жүйесі.
[a] Бит, Гбайт.
[q]3:1:Қандай қатынас үшінші қалыпты түрде (ҚТ) болады?
[a] Егер қандай да бір қатынас 2ҚТ-да болып, ондағы кілттік емес атрибуттарда транзитивті тәуелділік болмаса, ол қатынас үшінші қалыпты түрде (3ҚТ) болады.
[a] [+] Егер қандай да бір қатынас 4ҚТ-да болып, ондағы кілттік емес атрибуттарда транзитивті тәуелділік болмаса, ол қатынас үшінші қалыпты түрде (3ҚТ) болады.
[a] Егер қандай да бір қатынас 1ҚТ-да болып, ондағы тек кілттік атрибуттарда транзитивті тәуелділік болмаса, ол қатынас үшінші қалыпты түрде (3ҚТ) болады.
[a] Егер қандай да бір қатынас 2ҚТ-да болып, ондағы атрибуттарда транзитивті тәуелділік болса, ол қатынас үшінші қалыпты түрде (3ҚТ) болады.
[a] Егер қандай да бір қатынас 5ҚТ-да болып, ондағы кілттік емес атрибуттарда транзитивті тәуелділік болмаса, ол қатынас үшінші қалыпты түрде (3ҚТ) болады.
[q]3:1:АҚБ-ға қатысты амалдарға не жатады?
[a] Қалыпқа келтіру, зерттеу, талдау, дараландыру.
[a] Қалыпқа келтіру, кері қалыпқа келтіру, жобалау, біріктіру, іріктеу, жөндеу.
[a] [+] Жою, кері қалыпқа келтіру, біріктіру, іріктеу, жөндеу.
[a] Қалыпқа келтіру, кері қалыпқа келтіру, дараландыру, біріктіру, іріктеу, жөндеу
[a] Топтау, жаңарту, дараландыру, біріктіру, іріктеу, жөндеу
[q]3:1:Атрибуттың барлық мүмкін болатын мәндері жиын ретінде біріктірілсе, ол осы атрибуттың несі деп аталады?
[a] Аты.
[a] Мәні.
[a] Домені.
[a] Анықтау облысы.
[a] Сипаты.
[q]3:1:Қандай жүйелер объектінің күйі мен жұмыс тәртібі туралы ақпаратты беріп, нақты жағдай үшін қажетті ұсыныстар мен пікірлер ұсынады?
[a] Үлкен жүйелер.
[a] Ақпараттық-кеңес беретін жүйелер.
[a] [+] Ақпараттық-статистикалық жүйелер.
[a] Мәліметтер қоймасының жүйелері.
[a] Ішкі жүйелер.
[q]3:1:Прагматика -- . . .
[a] [+] Ақпаратты зертеу әдісі.
[a] Ақпарат бірлігі.
[a] Ақпарат жүйесінің модулі.
[a] Семантикалық деңгейден төменгі деңгей.
[a] Ақпаратты зерттеудің нақтарақ деңгейі.
[q]3:1:Жүйелер тұрғызу барысында олардың қандай қасиеттері ескеріледі?
[a] Тұтастық, бөлекшелік, ерекшелік, дербестік, қосындылық және т.б.
[a] Гомеостатикалық, тұтастық, үзілістік, бөлекшелік, дербестік, қосындылық, көптілік және т.б.
[a] Гомеостатикалық, тұтастық, бөлекшелік, дербестік, қосындалық,бейімділік, көптілік және т.б.
[a] [+] Гомеостатикалық, тұтастық, бөлекшелік, дербестік, қосындылық, бөлінгіштік, көптілік, бейімділік, изоморфизм, сәйкестілік және т.б.
[a] Гомеостатикалық, тұтастық, бөлекшелік, дербестік, қосындылық,жоюшылық және т.б.
[q]3:1:Автоматика ұғымындағы жүйенің анықтамасы қандай?
[a] S=(X,D).
[a] S=(X,Y,Z,H).
[a] [+] S=(X,Y,Z,H,D).
[a] S=(H,D).
[a] S=(X,Y).
[q]3:1:. . . – оның даму барысындағы құбылыс мезетін білдіреді. Оны көбінесе жүйеге енуші әсерлер мен шығушы нәтижелер арқылы анықтауға болады.
[a] Жүйенің тұрғызылуы.
[a] [+] Жүйенің күйі.
[a] Жүйенің мақсаты.
[a] Жүйе үрдісі.
[a] Жүйе табиғаты.
[q]3:1:Жүйелер теориясының негізгі салушылары кімдер?
[a] [+] Людвиг фон Берталанфи, У. Росс Эшби, А. Холл, А.И. Уемова, Ю.А. Урманцев.
[a] У. Росс Эшби, А. Холл, Ю.А. Урманцев, К. Доугерти.
[a] Людвиг фон Берталанфи, У. Росс Эшби, А. Холл, С.М.Диго.
[a] Людвиг фон Берталанфи,С. Фокин.
[a] Людвиг фон Берталанфи, Ю.М. Орлов.
[q]3:1:Жалпы жүйелер қалай топталады?
[a] Қарапайым, күрделі.
[a] Өте қарапайым, өте күрделі.
[a] Қарапайым,қарапайым емес, күрделі, күрделі емес.
[a] [+] Қарапайым, өте қарапайым, күрделі, өте күрделі.
[a] Қарапайым, өте қарапайым.
[q]3:1:Бағдарламалық жабдықтауды ақпаратты өңдеу шаралары не арқылы жасалады?
[a] [+] Бағдарламалық тіл жабдығы арқылы.
[a] Құжат арқылы.
[a] Компьютер арқылы.
[a] Қағаз арқылы.
[a] Электр желісі арқылы.
[q]3:1:Желістік үлгілер негізіндегі мәліметтер қоймасына қатысты графтың басты ұшына жазба деп аталатын АҚБ сәйкес келеді де, жазбаның даналары нені құрайды?
[a] [+] Файлды құрайды.
[a] Массивті құрайды.
[a] Көрсеткішті құрайды.
[a] Сөйлемді құрайды.
[a] Реквизитті құрайды.
[q]3:1:Ақпаратты өңдеу үшін қажетті шикізатқа не жатады?
[a] Элемент.
[a] Қаламсап.
[a] [+] Мәліметтер.
[a] Мәтін.
[a] Жүйе.
[q]3:1:Қандай ұғымдар жүйеге қатысты?
[a] Жол, элемент.
[a] [+] Орта, объект, өзара байланыс.
[a] Теория, практика.
[a] Ыдырау, бірігу, біркелкілік.
[a] Мысал, есеп, құрылым.
[q]3:1:Семантикалық ақпарат жүйесінің қандай жазық құрылымдары бар?
[a] Төртбұрышты.
[a] Дуальді, үшбұрышты, параллель, сақиналы.
[a] [+] Дуальді, үшбұрышты, тізбектелген, сақиналы, иерархиялы, тармақтармен шоғырланбаған.
[a] Сегізбұрышты, тізбектелген, спираль тәрізді.
[a] Куб тәрізді, сақиналы, дуальді.
[q]3:1:Айыру операциясы дегеніміз –
[a] R1 қатынасындағы жол R2 қатынасындағы жолға сәйкес келсе және егер (p) шарты орындалса онда жолдар қосылады.
[a] R1 немесе R2 қатынастарында кездесетін жолдар. T нәтижесіндегі қатынас операциясын айтады.
[a] [+] R1 қатынасыдағы жолдардың R2 қатынасындағы жолдардан айырмасын айтады.
[a] R1 және R2 қатынастарында бір мезгілде кездесетін жолдарды айтады.
[a] Дұрыс жауап жоқ.
[q]3:1:Қосу операциясы дегеніміз – …
[a] [+] R1 қатынасындағы жол R2 қатынасындағы жолға сәйкес келсе және егер (p) шарты орындалса онда жолдар қосылады.
[a] R1 немесе R2 қатынастарында кездесетін жолдар.
[a] Дұрыс жауап жоқ.
[a] R1 және R2 қатынастарында бір мезгілде кездесетін жолдарды айтады.
[a] R1 қатынасыдағы жолдардың R2 қатынасындағы.
[q]3:1:Қандай арналар екінші текті байланысқа жатады?
[a] Белгіні, таңбаны сипаттайтын арналар.
[a] Ақпарат мәнін өткізіп беретін арналар.
[a] Математикалық үлгі.
[a] Уақыт векторы.
[a] [+] Соңғы күй векторының элементтерін өткізіп беретін арналар.
[q]3:1:Қандай технология басты практикалық құрал және жүйені өңдеудегі тиімді кибернетикалық шешімдерді ұзақ мерзімді ғылыми іздеу нәтижесі болып табылады?
[a] CASE – технология.
[a] Компьютерлік технология.
[a] [+] Ақпараттық технология.
[a] Жаңа технология.
[a] Желістік технология.
[q]3:1:Кибернетика мақсатына не жатады?
[a] [+] АЖ-ны тұрғызу.
[a] Бұйрықтарды орындау.
[a] Жоспар құру.
[a] Ақпаратты жинау.
[a] Ақпаратты сақтау.
[q]3:1:Жүйелік талдау сатысының (II саты) қорытынды өніміне не саналады?
[a] Жаңа ақпараттық жүйенің қалыптасуы.
[a] Ақпараттық жүйенің жабдықтау бөлімдерінің қалыптасуы.
[a] Техникалық тапсырманың қалыптасуы.
[a] [+] Жүйенің жобалануы.
[a] Басқару жоспары.
[q]3:1:Ақпарат жүйесінің жабдықтаушы бөліміндегі ішкі жүйелер не үшін қажет?
[a] АЖ-ны талдау үшін қажет.
[a] Атқарымдық бөлімді біріктіру үшін қажет.
[a] Мәліметтер қоймасымен жұмыс жасау үшін қажет.
[a] Басқару жоспарын жасау үшін.
[a] [+] Атқарымдық бөлімнің әрекет етуі үшін қажет.
[q]3:1:Ақпараттық үлгінің дұрыстылығын қандай әдіспен тексеру тиімді?
[a] [+] Жиындар теориясымен.
[a] Алгебра теориясымен.
[a] Графтар теориясымен.
[a] Ақпараттық теориямен.
[a] Математикалық дәлелдеумен.
[q]3:1:Қандай үлгі концептуальді үлгінің нақты бөлігін қандай да бір шартпен бөліп алу арқылы қалыптасады?
[a] Бастапқы үлгі.
[a] [+] Бағдарламалық үлгі.
[a] Ақпараттық үлгі.
[a] Математикалық үлгі.
[a] Логикалық үлгі.
[q]3:1:Ақпарат жүйесінің теориясы деп қандай ғылымды айтуға болады?
[a] [+] Ақпаратты алуға, өткізуге, өңдеуге және сақтауға байланысты сандық заңдылықтарды меңгеретін ғылымды айтуға болады.
[a] Ақпаратты бағдарламалық жабдықтаумен айналысатын ғылымдарды айтуға болады.
[a] Ақпаратты алуға байланысты сапалық заңдылықтарды меңгеретін ғылымды айтуға болады.
[a] Ақпаратты жіктеуге, шартты белгілеуге байланысты сандық заңдылықтарды зерттейтін ғылымды айтуға болады.
[a] Ақпаратты жіктеуге, шартты белгілеуге байланысты сапалық заңдылықтарды зерттейтін ғылымды айтуға болады.
[q]3:1:Объектіге қатысты, неге үлкен жүйелерге декомпозициялау әдісі қолданылады?
[a] Объекті ықшамдату үшін.
[a] Объектінің өндіріс барысын автоматтандыру үшін.
[a] [+] Объект кіші көлемде болғандықтан.
[a] Объектінің өндіріс барысы аз бөлімдерден тұратындықтан.
[a] Объектінің өндіріс барысы бірнеше бөлімдерден тұратындықтан.
[q]3:1:. . . – жалпы түрде сигналдармен алмасатын дискретті миханизмі бар динамикалық жүйені бейнелейді.
[a] АЖ.
[a] Автоматтандырылған жұмыс орны.
[a] Клавиатура.
[a] [+] Агрегат.
[a] Жады.
[q]3:1:Тұңғыш рет жүйелердің жалпы теория концепциясы қашан тұжырымдалды?
[a] 1950 жылдары.
[a] 1970 жылдары.
[a] 1920 жылдары.
[a] [+] 1930 жылдары.
[a] 1910 жылдары.
[q]3:1:Қилысу операциясы дегеніміз –
[a] R1 қатынасыдағы жолдардың R2 қатынасындағы жолдардан айырмасын айтады.
[a] Дұрыс жауап жоқ.
[a] R1 немесе R2 қатынастарында кездесетін жолдар. T нәтижесіндегі қатынас операциясын айтады.
[a] R1 қатынасындағы жол R2 қатынасындағы жолға сәйкес келсе және егер (p) шарты орындалса онда жолдар қосылады.
[a] [+] R1 және R2 қатынастарында бір мезгілде кездесетін жолдарды айтады.
[q]3:1:Семантикалық ақпарат жүйесінің қандай жазық құрылымдары бар?
[a] Төртбұрышты.
[a] Дуальді, үшбұрышты, параллель, сақиналы.
[a] Дуальді, үшбұрышты, тізбектелген, сақиналы, иерархиялы, тармақтармен шоғырланбаған.
[a] Сегізбұрышты, тізбектелген, спираль тәрізді.
[a] Куб тәрізді, сақиналы, дуальді.
[q]3:1:Мәліметтердің реляциялық үлгісінің қандай артықшылықтары бар?
[a] Көркемділігі, мәліметтердің тәуелділігі, әдістемелік негізінің бар болуы.
[a] [+] Қарапайымдылығы, мәліметтердің тәуелсіздігі, теориялық негіздегі әдістерінің болуы.
[a] Қарапайымдылығы, мәліметтердің аздығы, практикалық әдістерінің болуы.
[a] Маңыздылығы, мәліметтердің аз қаталануы.
[a] Күрделілігі, мәліметтердің тәуекелсіздігі.
[q]3:1:Желістік үлгілер негізіндегі мәліметтер қоймасына қатысты графтың басты ұшына жазба деп аталатын АҚБ сәйкес келеді де, жазбаның даналары нені құрайды?
[a] [+] Файлды құрайды.
[a] Массивті құрайды.
[a] Көрсеткішті құрайды.
[a] Сөйлемді құрайды.
[a] Реквизитті құрайды.
[q]3:1:Қатынастарға қандай амалдар қолданылады?
[a] Бірігу, қилысу, бөлу, айырмашылық, проекция, қосылу, таңдау, дәрежелеу.
[a] Декарттық көбейту, ығыстыру, бірігу, қилысу, бөлу, айырмашылық, проекция, қосылу, таңдау.
[a] Декарттық көбейту, ығыстыру, таңдау.
[a] Декарттық көбейту, қилысу, бөлу, айырмашылық.
[a] [+] Декарттық көбейту, бірігу, проекция, қосылу, таңдау
[q]3:1:Мәліметтер қоймасында мәліметтерді бейнелеп сипаттаудың қандай түрлері, деңгейлері бар?
[a] Жобалық үлгі, мәліметтердің физикалық үлгісі.
[a] Ақпараттық үлгі, көлемдік үлгісі.
[a] Абстрактілі үлгі, математикалық үлгі.
[a] Ақпараттық үлгі, мәліметтердің физикалық үлгісі.
[a] Атрибуттардың құрылымын айтамыз.
[q]3:1:Ақпараттың құрамды бірлігі (АҚБ) деп нені айтамыз?
[a] Атрибуттардың мәнін айтамыз.
[a] Ақпараттың жиынтығын айтамыз.
[a] [+] Атрибуттардың жиынтығын айтамыз.
[a] Атрибуттардың доменін айтамыз.
[a] Атрибуттардың құрылымын айтамыз.
[q]3:1:Мәліметтердің иерархиялық үлгісінің құрамындағы қандай қатынастар үшін мынадай сандылық бар: егер тармақтармен шоғырланған қатынас бар болса, онда тәуелді қатынас кілті негізгі қатынас кілтін атқарымды анықтайды?
[a] Байланысты қатынастар.
[a] Объектілік қатынастар.
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Екі деңгейлі қатынастар.
[a] [+] Тармақтармен шоғырланған қатынастар.
[q]3:1:Ақпараттық бірліктерге не жатады?
[a] Реквизиттер, құжаттар, метр, ақпарат ағыны және ақпарат жүйесі.
[a] [+] Реквизиттер, көрсеткіштер, құжат, массив, ақпарат ағыны және ақпарат жүйесі.
[a] Байт, бит, құжат, массив, ақпарат ағыны және ақпарат жүйесі.
[a] Реквизиттер, бет, парақ, құжат, массив, ақпарат ағыны және ақпарат жүйесі.
[a] Ұзындық, көлемділік, көрсеткіштер.
[q]3:1:Ақпарат жүйесінде элементтер арасындағы байланыс не арқылы жүзеге асады?
[a] [+] Ақпарат.
[a] Жүйе.
[a] Мәліметтер қоймасын басқару жүйесі.
[a] Электр қуаты.
[a] Уақыт.
[q]3:1:Семантикалық үшбұрышқа не жатады?
[a] Сөз, ой, құжат.
[a] Түсінік, тіл, сөз.
[a] Семантика, прагматика, синтаксис.
[a] Тіл, бағдарлама, сөз.
[a] [+] Сөз, объект, түсінік.
[q]3:1:Жүйедегі бір элементтің өзгерісі барлық қалғандардың өзгерісіне алып келетін элементтердің өзара байланысы қандай қасиетті береді?
[a] Қосындылық қасиеті.
[a] Сәйкестілік қасиеті.
[a] Дербестілік қасиеті.
[a] Тұтастық қасиеті.
[a] Тұйықтылық қасиеті.
[q]3:1:Жүйенің даму аралығы қандай сатыларды қамтиды?
[a] Жобалау мен пайдалануға беру және сүйемелдеу сатыларын қамтиды.
[a] Зерттеу, жобалау мен пайдалануға беру және сүйемелдеу сатыларын қамтиды.
[a] [+] Зерттеу, талдай, жобалау мен пайдалануға беру және сүйемелдеу сатыларын қамтиды.
[a] Зерттеу мен жобалау.
[a] Талдау мен жоспарлау.
[q]3:1:Жүйенің қандай қасиеті теңбе-теңдік деп аталады?
[a] Қарастырылған кездегі жүйенің өз күйін өзгеріссіз сақтап қалу қабілеті.
[a] [+] Сыртқы әсерлер әрекеті қарастырылмаған кездегі жүйенің өз күйін өзгеріссіз сақтап қалу қабілеті.
[a] Ішкі әсерлер әрекеті қарастырылмаған кездегі жүйенің өз күйін өзгеріссіз сақтап қалу қабілеті.
[a] Жүйенің өз күйін өзгеріссіз сақтап қалу қабілеті.
[a] Жүйенің өсіп, қайта кішірею қабілеті.
[q]3:1:Л.Берталанфи тұңғыш рет жүйелердің жалпы теориясы концепциясын қай жылдары тұжырымдады?
[a] [+] 190 жылдары.
[a] 1950 жылдары.
[a] 1970 жылдары.
[a] 1920 жылдары.
[a] 1910 жылдары.
[q]3:1:Мәліметтердің иерархиялық үлгісінің құрамындағы қандай қатынастар үшін мынадай сандылық бар: егер тармақтармен шоғырланған қатынас бар болса, онда тәуелді қатынас кілті негізгі қатынас кілтін атқарымды анықтайды?
[a] Байланысты қатынастар.
[a] Объектілік қатынастар.
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Екі деңгейлі қатынастар.
[a] [+] Тармақтармен шоғырланған қатынастар.
[q]3:1:Имитациялық үлгіні автоматтандыру негізіне қандай схема жатады?
[a] Логикалық схема.
[a] Математикалық схема.
[a] АЖ схемасы.
[a] [+] Агрегаттық схема.
[a] Құрылымдық схема.
[q]3:1:Объект қызметін автоматты түрде басқарудағы негізгі құралға не жатады?
[a] Бұйрықтар.
[a] Электр желісі.
[a] [+] Ақпараттық үлгі.
[a] Жоспар.
[a] Дискеттегі мәліметтер.
[q]3:1:Ақпаратты интеграциялау принципі күрделі АЖ кешенін тұрғызуда, онымен жұмыс жасауда жеңілдету үшін қандай жол қолданылады?
[a] Синтездеу.
[a] Декомпозиция жолы.
[a] Ықшамдату жолы.
[a] Бағдарламалар өңдеу.
[a] Мәліметтер қоймасын тұрғызу.
[q]3:1:Қандай ақпарат алғашқы семантикалық ақпараттың аналитикалық-синтетикалық және логикалық түрде түрлендірілген нәтижелерін берілген түрде қарастыру үшін белгілермен сипаттайды?
[a] [+] Туынды семантикалық ақпарат.
[a] Екінші семантикалық ақпарат.
[a] Аралық семантикалық ақпарат.
[a] Туынды синтаксистік ақпарат.
[a] Туынды прагматикалық ақпарат.
[q]3:1:Жүйенің даму барысы қандай сатылардан тұрады?
[a] Реттеу, талдау, өңдеу, қолдануға ендіру және қолдау.
[a] Жоспарлау, талдау, жобалау, қолдануға ендіру және қолдау.
[a] Зерттеу, талдау, жобалау, үлгілеу.
[a] Жөндеу, талдау, өңдеу, қолдануға ендіру және қолдау.
[a] [+] Зерттеу, талдау, жобалау, қолдануға ендіру және қолдау.
[q]3:1:АЖ-дағы техникалық жабдықтау – ақпарат жүйесінің атқарымдық және жабдықтаушы бөлімдеріндегі ішкі жүйелерін қамти отырып, оларды жұмыс істетумен қамтамасыз етуде нені құрайды?
[a] Автоматтандырылған АЖ-ны.
[a] Компьютерді.
[a] Технологиялық жабдықтауды.
[a] [+] Техникалық жабдықтар жиынтығын.
[a] Техникалық құжатты.
[q]3:1:Шешім қабылдау үрдісіндегі ақпараттық сатыда қандай шаралар атқарылады?
[a] Шешім қабылдауға қажетті мәліметтер жиналады.
[a] Шешім қабылдауға қажет ететін мәселе үшін бағдарлама өңделеді.
[a] [+] Шешім қабылдауға қажет ететін орта зерттеліп, құбылыстар мен шарттар анықталады.
[a] Тиімділік қағидасы қалыптасады.
[a] Шешім қабылдауға қажет ақпараттық талдау жүргізіледі.
[q]3:1:Ақпарат жүйесі үлгісінің деңгейлерге бөлінуі неге мүмкіндік береді?
[a] Есептің жылдам шығарылуына.
[a] [+] Пәндік саланы бағдарлама арқылы бейнелеудің күрделі үрдісін бірнеше итерактивті қарапайым түрдегі бейнелеулерге бөлшектеуіне мүмкіндік береді.
[a] Күрделі үрдісті тұрғызуға мүмкіндік береді.
[a] Математикалық үлгі арқылы бейнелеудің күрделі үрдісін жасауға мүмкіндік береді.
[a] Бағдарлама арқылы бейнелеудің күрделі үрдісін жасауға мүмкіндік береді.
[q]3:1:Бағыттаушы жүйе есептерінің қызмет ету мақсаты мен қағидасы немен сәйкес келуі тиіс?
[a] [+] Басқарудағы бастапқы жалпы есеппен сәйкес келуі тиіс.
[a] Жоспармен сәйкес келуі тиіс.
[a] Мақсаттармен сәйкес келуі тиіс.
[a] Басқарудағы тапсырмалармен сәйкес келуі тиіс.
[a] Басқару қағидасымен сәйкес келуі тиіс.
[q]3:1:Қандай үлгілеу барысы жүйелік (үлгілік) уақыт ағымын қадағалап отыратын және қажет уақыт мезетінде үлгіде болатын өзгерістерді жүзеге асырушы алгоритмге айналатын басқарушы, ұйымдастырушы алгоритм көмегімен атқарылады?
[a] Динамикалық үлгілеу.
[a] Математикалық үлгілеу.
[a] Стохастикалық үлгілеу.
[a] Экономикалық үлгілеу.
[a] [+] Имитациялық үлгілеу.
[q]3:1:Агрегаттың ену сигналының келіп түскен немесе шығу сигналдарын беру мезетіндегі күйі қандай күй деп аталады?
[a] Бастапқы күй.
[a] Әлсіз күй.
[a] Нәтижелі күй.
[a] Ерекше күй.
[a] Туынды күй.
[q]3:1:Объектінің берілген жақтарын қандай да бір белгілермен өрнектейтін мағлұматтарды қандай ақпарат деп айтуға болады?
[a] Статистикалық ақпарат.
[a] Синтаксистік ақпарат.
[a] [+] Семантикалық ақпарат.
[a] Прагматикалық ақпарат.
[a] Айнымалы ақпарат.
[q]3:1:Егер У графының екі шыңында бір ғана жол болса, ондай желістік мәліметтер қоймасы қалай деп аталады?
[a] Спиральді.
[a] [+] Ациклді.
[a] Тұйықталған.
[a] Үзілісті.
[a] Айнымалы.
[q]3:1:Қойылған шартты қанағаттандыратын қатынас жолдарының ауысу нәтижесін орындайтын операция ..... деп аталады.
[a] [+] Таңдау.
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Ерекше күй.
[a] Анықталу облысы.
[a] Декомпозиция жолы.
[q]3:1:Мәліметтер үлгісін жобалауда таңдалатын кілтке қандай талаптар қойылуы қажет?
[a] [+] Таңдалатын кілт ең алдымен бір мәнді белгілеу шартын атқарып, әрі өз құрамына барынша аз атрибуттар санын қамтуы тиіс.
[a] Таңдалатын кілт ең алдымен бір мәнді белгілеу шартын атқарып, әрі өз құрамына барынша көп атрибуттар санын қамтуы тиіс.
[a] Таңдалатын кілт шартты белгіні иемденуі тиіс.
[a] Таңдалатын кілт өз құрамына тек логикалық таңбаларды ендіруі қажет.
[a] Таңдалатын кілт өз құрамына бірде-бір атрибутты қамтымауы тиіс.
[q]3:1:Реляциялық МҚ-ның нобайы қандай құрамаларды қамтиды?
[a] S(rel)=<&, R, Dom, Rel, V(s)>.
[a] S(rel)=<A, Dom, Rel, V(s), #>.
[a] S(rel)=<A, *, R, Dom, Rel, V(s)>.
[a] S(rel)=<A, R, Dom, Rel, Ǿ>.
[a] [+] S(rel)=<A, R, Dom, Rel, V(s)>.
[q]3:1:Белгілі бір ақпараттың формальдік түрін бейнелейтін және олардың қасиеттері мен өзара қарым қатынасын айқындайтын белгілі - бір аймақтағы іс-әрекеті қалай аталады?
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Анықталу облысы.
[a] Имитациялық үлгілеу деп аталады.
[a] [+] Деректер деп аталады.
[a] Сыртқы қоршаған ортадан қабылданатын және сыртқы ортаға таратылатын деректер жиынтығы аталады.
[q]3:1:. . . – бір реквизит негізден және экономикалық құжатты тұрғызуға жеткілікті, әрі мағыналық шаманы білдіретін бірнеше (оған қатысты) реквизит белгілерден тұратын ақпараттың жиынтығы.
[a] Реквизит.
[a] Массив.
[a] Ақпарат.
[a] [+] Көрсеткіш.
[a] Мәлімет.
[q]3:1:Жүйенің сыртқы әсерінен кейін бастапқы қалпына қайта оралу қасиеті қалай аталады?
[a] [+] Жүйенің тұрақтылығы деп аталады.
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Ерекше күй деп аталады.
[a] Имитациялық үлгілеу деп аталады.
[a] Декомпозиция жолы деп аталады.
[q]3:1:Айыру операциясы дегеніміз –
[a] R1 қатынасындағы жол R2 қатынасындағы жолға сәйкес келсе және егер (p) шарты орындалса онда жолдар қосылады.
[a] R1 немесе R2 қатынастарында кездесетін жолдар. T нәтижесіндегі қатынас операциясын айтады.
[a] [+] R1 қатынасыдағы жолдардың R2 қатынасындағы жолдардан айырмасын айтады.
[a] R1 және R2 қатынастарында бір мезгілде кездесетін жолдарды айтады.
[a] Дұрыс жауап жоқ.
[q]3:1:Атрибуттың . . . деп, нақты бір жағдайдағы құбылыстың, жағдайдың, объектінің қандай да бір қасиеттерін сипаттайтын шаманы түсінуге болады.
[a] Домені.
[a] Аты.
[a] [+] Мәні
[a] Анықталу облысы.
[a] Сипаты.
[q]3:1:Жүйенің сыртқы фактордың әсерінен кейін де өзінің алғаш қалып күйін ұзақ уақыт сақтау қасиеті қалай аталады?
[a] Бұйрықтар.
[a] АЖ схемасы.
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Жоспар.
[a] [+] Тепе-теңдік
[q]3:1:Қандай жүйелерде мәліметтер адамның қатысуынсыз ендіріліп, басқарылатын объектідегі үрдіс автоматты түрде реттеледі?
[a] Ақпараттық ұйымдастырушы жүйелерде.
[a] [+] Ақпараттық қадағалаушы жүйелерде.
[a] Ақпараттық реттеуші жүйелерде.
[a] Ақпараттық жүйелерде.
[a] Бақылаушы жүйелерде.
[q]3:1:Семантикалық сүзгінің (тезаурус) қажеттілігі неде?
[a] [+] Мәлімдеменің мазмұнын меңгеруге мүмкіндік береді.
[a] Құжаттың бейнесін меңгеруге мүмкіндік береді.
[a] Мәлімдемені үлгілеуге мүмкіндік береді.
[a] Ақпаратты өңдеп береді.
[a] Мәлімдеменің көлемін меңгеруге мүмкіндік береді.
[q]3:1:Біріктіру операциясы деп – ...
[a] [+] R1 немесе R2 қатынастарында кездесетін жолдар. T нәтижесіндегі қатынас операциясын айтады.
[a] R1 қатынасыдағы жолдардың R2 қатынасындағы жолдардан айырмасын айтады.
[a] R1 және R2 қатынастарында бір мезгілде кездесетін жолдарды айтады.
[a] Дұрыс жауап жоқ.
[a] R1 қатынасындағы жол R2 қатынасындағы жолға сәйкес келсе және егер (p) шарты орындалса онда жолдар қосылады.
[q]3:1:Жүйенің моделі деген не?
[a] Динамикалық үлгілеу.
[a] Ерекше күй.
[a] [+] Oның белгілі бір топтағы қасиеттерін анықтайтын жүйенің сипаттамасы.
[a] Имитациялық үлгілеу.
[a] Декомпозиция жолы.
[q]3:1:Кибернетикалық тұрғыда басқару дегеніміз не?
[a] Келіп түскен ақпаратты өңдеуге бұйрық беру.
[a] Ақпаратты өңдеу жолдары арқылы алынған шешімдерді орындау.
[a] Басқаруға қатысты келіп түскен ақпаратты пайдалану.
[a] Ақпаратты өңдеу жолдары арқылы алынған шешімдер негізінде тапсырмаларды талдау.
[a] [+] Келіп түскен ақпаратты өңдеу жолдары арқылы алынған шешімдер негізінде бұйрықтық ақпаратты беру.
[q]3:1:Жалпы жүйелер қалай топталады?
[a] Қарапайым, күрделі.
[a] Өте қарапайым, өте күрделі.
[a] Қарапайым, қарапайым емес, күрделі, күрделі емес.
[a] [+] Қарапайым, өте қарапайым, күрделі, өте күрделі.
[a] Қарапайым, өте қарапайым.
[q]3:1:Қатаң ирархия деп- …
[a] [+] Төменгі деңгейдегі компоненттің жоғарғы деңгейге тікелей бағыну құрлымы.
[a] Екінші семантикалық ақпарат.
[a] Шешім қабылдауға қажет ақпараттық талдау жүргізіледі.
[a] Жобалау мен пайдалануға беру және сүйемелдеу сатыларын қамтиды.
[a] Мақсаттармен сәйкес келуі тиіс.
[q]3:1:Берілген жүйе үшін қоршаған сыртқы орта деп нені айтамыз?
[a] Кеңістікті.
[a] Уақыт пен кеңістікті.
[a] [+] Қасиеттерінің өзгерісі жүйеге әсер ететін барлық объектілерді немесе жүйе өзгерісінің нәтижесі әсер ететін орта.
[a] Жүйе өзгерісінің нәтижесі әсер етпейтін орта.
[a] Жүйені қоршаған элементтер.
[q]3:1:Қандай ұғымдар жүйеге қатысты?
[a] Жол, элемент.
[a] [+] Орта, объект, өзара байланыс
[a] Теория, практика.
[a] Ыдырау, бірігу, біркелкілік.
[a] Мысал, есеп, құрылым.
[q]3:1:Құрылым деген не?
[a] [+] Элементтер сәйкестігі және олардың арасындағы байланыс.
[a] Күрделі үрдісті тұрғызуға мүмкіндік береді.
[a] Элементтер әрекеттестігінің кешені немесе бір-бірімен және сыртқы ортамен өзара белгілі бір байланыста болатын элементтер сәйкестігі.
[a] Жобалау мен пайдалануға беру және сүйемелдеу сатыларын қамтиды.
[a] Мақсаттармен сәйкес келуі тиіс.
[q]3:1:Ақпарат жүйесінің теориясы деп қандай ғылымды айтуға болады?
[a] [+] Ақпаратты алуға, өткізуге, өңдеуге және сақтауға байланысты сандық заңдылықтарды меңгеретін ғылымды айтуға болады.
[a] Ақпаратты бағдарламалық жабдықтаумен айналысатын ғылымдарды айтуға болады.
[a] Ақпаратты алуға байланысты сапалық заңдылықтарды меңгеретін ғылымды айтуға болады.
[a] Ақпаратты жіктеуге, шартты белгілеуге байланысты сандық заңдылықтарды зерттейтін ғылымды айтуға болады.
[a] Ақпаратты жіктеуге, шартты белгілеуге байланысты сапалық заңдылықтарды зерттейтін ғылымды айтуға болады.
[q]3:1:Ақпарат дегеніміз- …
[a] Декомпозиция жолы.
[a] Ерекше күй.
[a] Тәуелді қатынастар.
[a] Имитациялық үлгілеу.
[a] [+] Сыртқы қоршаған ортадан қабылданатын және сыртқы ортаға таратылатын деректер жиынтығы.
[q]3:1:Жүйе дегеніміз – …
[a] [+] элементтер әрекеттестігінің кешені немесе бір-бірімен және сыртқы ортамен өзара белгілі бір байланыста болатын элементтер сәйкестігі.
[a] Атрибуттардың мәні.
[a] Жобалау мен пайдалануға беру және сүйемелдеу сатыларын қамтиды.
[a] Жүйенің өсіп, қайта кішірею қабілеті.
[a] Ықшамдату жолы.