6.3 Нормалды формалар

Әрбір нормалды форма функционалды байланыстардың белгілі түрін шектейді және берілгендер қорының қатынастарымен операцияларды орындау кезінде аномалияларды жояды.

ОҚЫТУШЫ_ПӘН қатынасын қарастырып көрейік . Бұл қатынаста Фамилия, Қызметі, Жалақысы, Кафедра, Телефон атрибуттарының «Таб_номер» құрама кілт бөлігімен бөлшекті функционалды байланысы бар.

Мұндай функционалды байланыстар келесі аномалияларға алып келеді:

1. Оқытушы туралы ақпараттың қайталануы, себебі оқытушы бірнеше пәнді жүргізуге болады;

2. Берілгендердің қайталанбауын қадағалау мәселесі: мысалы, жалақы мөлшерінің өзгерісі оның мәнін барлық кортеждерде іздеп тауып, түзетуді қажет етеді;

3. Қазіргі уақытта сабақ жүргізбейтін оқытушылар мәселесі (оларды қатынасқа енгізуге болмайды): яғни пәнсіз оқушыны қатынасқа қосуға болмайды. Егер оқытушы жұмыстан шығатын болса, оны қатынастан да алып тастау керек, ол кезде пән туралы ақпарат та жойылады, ал мұндай жағдай болмауы тиіс.

Сонымен бірінші нормалды форма (1НФ) ары қарай түрленуді қажет етеді.

6.4 Екінші нормалоды форма (2нф)

Егер қатынас 1НФ-да және оның әрбір кілттік емес атрибуты құрама кілтпен толық функционалды байланысты болса, онда қатынас 2НФ-да деп табылады.

Бөлшекті байланыстарды жойып, жойып қарастырылған қатынасты 2НФ-ға келтіру үшін оны келесі ретпен екі қатынасқа бөлеміз:

• құрама кілтпен бөлшекті функционалды байланыста болған атрибуттарсыз проекция құрамыз,

• құрама кілттің бөлігі мен оған байланысты атрибуттарға проекция жасаймыз.

Нәтижесінде 2НФ-да болатын ПӘН және ОҚЫТУШЫ деген екі қатынас аламыз.

ПӘН

Таб номер	Пән	Сағат саны
1 1 2 3 4 4	ЭАЖТ БҚ ЭЕМ ЭЕМ МатАнализ ЫқтТеор	51 68 48 48 68 102

ОҚЫТУШЫ

Таб номер	Фамилия	Қызметі	Жалақысы	Кафедра	Телефон
1 1 2 3 4 4	Ахметов Ахметов Омаров Бакушев Мамекова Мамекова	Доцент Доцент Доцент Профессор Ағаоқытушы Ағаоқытушы	45000 45000 45000 55000 35000 35000	АЖ АЖ АЖ ЭЕМ ЕМ ЕМ	1-15 1-15 1-15 2-43 2-75 2-75

Соңғы қатынаста төмендегідей транзитивті байланыстар бар:

Таб_номер→Кафедра→Телефон

Таб_номер→Қызметі→Жалақысы

Мұндай байланыстардың болуы ыңғайсыздық туғызып, келесі сипаттағы аномалияларға алып келеді(«Телефон» мысалында):

1. барлық оқытушылар үшін телефон туралы ақпараттың қайталануы;

2. телефон номерінің өзгеруі кезінде оның барлық жерде түзетілуін қадағалау мәселесі;

3. егер оқытушылары болмаса, қатынасқа жаңа кафедра туралы ақпаратты сақтап қалу мүмкін болмайды.

Аталған мәселелерді шешу үшін қатынасты ары қарай түрлендіру қажет.