5.5. Жез бетіндегі қорғанышты оксидтік қабыршақты ұйымдастыру

Тоттану шығынының заттарын азайту төменгі қысымдагы трактта маңызды мәселе болып қала бермек. Оның шешімі әсіресе ЖЭО үшін қажетті, ПНД жезді құбырлары болады.

Қүрылғы жұмыс істеп тұрғанда мысты қорьггпад құбырлар аумағы оттегінің енуінен жұқа оксидті мьі қабатын түзіп (СиО), биполярлы мембраналық электрод ролін ойнап, сыртқы жағында оттегіні қылыптау реакциясы жүріп, ал ішкі жағында-иондар қышқылдануы Си шамамен Си²⁺ дейін металдық ысқа дейін қалыптанады.

Жылу ауысымдық аппарат қыздырғышының бетінде мы- сты қорытпадан құбырлық жүйе арқылы іске қосу кезеңінде айтарлықтай ұзақ уақыттық шаю жүреді.

Мыс байланысы шығындарының төмендеуі құрылғыны іске қосуда қүрылғының жөндеуге үзілісінің алдында мы- сты құрамды қорытпадан металдың пассивтенуі жүреді. Металдың пассивтенуі ПНД қыздырғышы етіндегі мыс қышқылы қорғаныш қабыршақтарын түзумен түзіліп, төменгі тракталық қысымда болады [91]. Мыс қышқылының қабыршақтарының торкөзінде анағүрлым аз зақым бар. Қабыршақты қышқылдық жезмен және гидроқышқылмен салыстырғанда араласқыш емес және термоберіктікке ие.

Қабыршақтардың қорғаныштық қабыршағы бірнеше ай сақталуы мүмкін. Бүл тоттану заттарының жэне басқа да мысты қорытпаларды жоғарғы қысымда шығындысын төмендетеді.

Қорғаныш қабыршақтарының жезде түзілуі екі кезеңмен жүзеге асады.

Бірінші кезеңде төменгі қысымды қыздырғышты гидра-

зин қоспасмен 10 нан 15 мг/дм³, шаю жүргізіліп, рН 9,6 дан

9,8 температура 20 дан 50 °С жабық контурмен ұзақтығы 20

дан 24 сағатқа үласады. Екінші кезеңде, шайғыш қоспаныН

түсімінен соң, концентрация гидразині қоспасыньШ

қыздырғыш бетіндегі пассивтенуі 1-2 мг/дм³ орындалып,

ы

20 дан 50 °С, көрсеткіш рН 9,2 ден 9,5 ұзақтығы 20 дан 24 сағатқа дейін ұласады.

>улы темір байланысына уақыттағы шаршы тамырымен <атысты. Яғни паробалистикалық заңға тәуелді.

Қышқылды болаттар су буында ауаға қарағанда жылдам )рын алады. Мұндағы негізгі себеп болып басқару қоспа- гіарының араласқыштығы саналады. Жоғарғы қысымда және гемпературада ванадий, хром, молибден және вольфрам гидроқышқылдары су буында айтарлықтай араласқыш.

5.3. Жоғарғы температуралық консервациядағы оксидті қорғаныш қабыршағы

Сапалы оксидті қорғаньпп қабыршағын түзу үшін қыз- дырғыш бетін бұжырлы қалдьщтардан тазалап шайған жөн. Шаю жеке операция есебінде және олардың құрылғыға ену аузында реагенттермен консервациялану арқьшы жүргізіледі.

Консервация кезінде, консервацияланушы қоспа есебінде трилон Б немесе гидразин қолданылса консервацияның бірінші ретті сатысында-ақ қьвдырғыш бетіндегі бұжырлы қабат шайылып және шайылған ластауыштар кешенді бай- ланыстармен консервацияланушы қоспаға барады. Консер- вацияланушы реагенттердің қалдық құрамы қыздырғыш бетіндегі бұжырлы қалдықтардан оксидті қорғаныш қабыр- шақ түзуге қатысады.

Жоғары қысымды барабанды қазандықтар үшін ТМД барлық станция ларында, авторлардың нұсқауы бойынша, ам- миакты гидразин қоспасымен қазандық консервациясының технологиясы үзіліс кезінде жасалады [73,83]. Аммиакты трилон Б қазандық консервациясьшың мүмкін нұсқасы [12].

Тура қойылған қазандық бөлімдерінде 300 жэне 500мГ сияқты олардың үзіліс кезіндегі консервациясы амми ты гидразин арқылы жүзеге асырылады [75]. Бұл жағдайда сол сынды бір уақытта қыздырғыш бетін қалдықтардьщ бұжырлы бетін тазартып жэне оксидті қорғаныш қабатын түзеді. Аммиакты трилон Б қоспасымен қазандықтың кон- сервациясы болуы мүмкін нұсқасы бар [12]. НКВХР-га бөлімдік қүрылғылық қалыптау еңгізумен байланысты, кон- сервациялау қысқа эрі нақты жүріп, төменде көрсетілгендей сипат алады.

Барабанды жэне тура қойылған қазандықтардың үзіліс уақытындағы консервациясы қыздырғыш бетіндегі бу қыздырғышының консервациясын да қарастырады. Бұл бу қыздырғышындағы кез-келген орындауда ілгектің төменгі жағында конденсат қалады. Бүл конденсат рН 10 астам көрсеткіште аммиакты қоспамен қанығып, қазандықтың тоқтап түрған кезінде ілгектің төменгі жағында тот басады.

Іс жүзіндегі консервация технологиясында, НКВХР жаг- дайында бу қыздырғышы үзіліс кезінде қаныққан оттегінін жоғарғы тазалығында конденсатқа толы болады. Бұл тотта- нуы басым болаттың жағдайы. СКД қазандығының раскон- сервациясы қыздырғыш бетін бұжырлы қалдықтардан шаю операциясынсыз жүзеге асырылады. Қазандық жұмысыньін ұзақтығы артып, су-химиялық тэртіп 4 тэулікке [84] деиін созылады.

Кез-ке лген су-химия лық жағдайдағы барабанды қазандык- тың консервациясы міндетті түрде болады. Кешендіктер алдында жэне бейтарап су жағдайында жұмыс істеу кезін- де тура қойылған қазандыққа консервация жүргізуД^ій қажеттілігі бар. Себебі бұл сұрақ төңірегінде оксидті қорғаныш қабатьшың жагдайы жэне қыздырғыш бетіндеП 398