"Бірге-көп" байланысы.

"Бірге-көп" байланысына (1:М) қоймадан тұтынушыларға жіберілген заттарды есепке алу тарифі бойынша Tovar және Rashod кестелерінің байланысын көрсетуге болады (3,4—суретгер), мұңцағы Tovar— заттың аты, Edjzm — тауардың өлшем бірлігі, Сепа — тауардың бір бірлігінің сату бағасы, Dataras— тауардың жібірілген күні, Kolras — жіберілген заттың саны. Бұл мысалдағы 14.05.04 -не дейінгі мәліметтер бойынша күріш әлі сатылмаған, соңдықган Rashod кестесіңце күрішке сәйкес жазба жок, Rashod кестесінің кілті Tovar және Rashod жиектерінен тұрады. МҚ құрылымының кең тараған IDEF1X нотациясында "бірге-көп" қатысы "көп" жағында дөңгелекпен аяқталған сызық арқылы көрсетіледі. "Көпке-бір" байланысы (М:1) негізгі және қосымша кестені анықгау барысына байланысты МҚ-нда кеңінен қодданылатын "бірге-көп " байланысының (1:М) бір түрі болып табылады.

"Бірге-бір" байланысы.

"Бірге-бір" байланысы (1:1) екі кестенің де байланыстырушы жиектері олардың кілті болған жағдайда орын алады, сондықган бұл кестелердің өзара дәрежелері бірдей. Бұл байланыс МҚ-да сирек қолданылады, себебі мұндай кестелердегі мәліметтерді ЭЕМ жадын тиімді пайдалану мақсатында бір кестеге біріктіруге болады.

Мәліметтер қорын өндеуді тездету, әртүрлі деңгейдегі қолданушылардың тек өзіне қажетті деректермен ғана жұмыс істеуі арқылы олардың жұмысын жеңілдету, жылдамдату мақсатында кейде бір кестедегі мәліметтерді әдейі екі немесе одан да көп бірнеше кестелерге жіктеуге болады, мысалы, бір мекеменің жүргізіп жатқан ғылыми-зерттеу жұмыстары туралы мәліметтер қорын құру керек болсын: ғылыми жұмыстың тақырыбы, мақсаты, шифры, басталған күні, аяқталған күні, зерттеу кезендерінің саны, басты орындаушы, қосымша мәліметтер. Бұл деректердің кейбіреуі "құпия", кейбіреулері — "жалпы" пайдалану мақсатында болса, оларды екі кестеге жіктеген дұрыс; мысалы, құпия мәліметтерді — жұмыстың шифрын, тақырыбын және басты орындаушыны бір кестеге, қалғандарын — екінші кестеге. Мұндай екі кесте жұмыс шифры атрибуты арқылы байланыстырылады, әрине бірінші кестені рұқсаты жоқ қолданушылардан қорғау керек.

"Көпке-көп" байланысы.

"Көпке-көп" байланысы (М:М) негізгі кестенің бірнеше жазбасьша қосымша кестенің бірнеше жазбасы сәйкес болған жағдайда орын алады. 5-суретге "көпке-көп" байланыстағы оку топтарындағы пәндер мен сабақжүргізетін окзытушылар арасындағы катыстар көрсетілген: әрбір топка бірнеше окщушы сабақбереді;әрбір оқытушы біріншіден, бірнеше пәндерді, екіншіден, әртүрлі топтарда сабақ беруі мүмкін. Grpred кестесінің бірінші және үшінші жазбаларына Pred_prep кестесінің бірінші жазбасы, ал төртінші жазбасына— екінші және төртінші жазбалары сәйкес келеді. Бұл кестелерді Pred жиектері бойынша біріктіру арқылы әр топтағы пәндерді жүргізетін оқытушылар туралы мәліметгерден тұратьш Gr_pred_prep кестесін алуға болады.

Ado Connection компоненттері.

Delphi – де мәліметтер қорымен жұмыс істеудің альтернативті мүмкіндігі енгізілген. Бұл Microsoft фирмасында құрылған Activex Data Objects (ADO) технологиясы. ADO- бұл реляциялық және реляциялық емес мәліметтер қоры, Электрондық пошта, жүйелі, мәтінді, графикалық файлдардан тұратын мәліметтерден кез келген типіне сәйкес келетін қолданушы интерфейсі. мәліметтермен байланысу OLEDB технологиясының қатысуымен жүзеге асырылады.

       ADO –  ны қолдану мәліметтермен  жұмыс істеуге қамтамассыз етеді. ADO – мен жұмыс істеу үшін  компьютерде ADO 2.1 және одан жоғары нұсқалы жүйесі орнатылуы қажет.

       ADO – Бұл кез-келген мәліметтер типінің пайдаланушы интерфейсі, реляционды және реляционды емес мәліметтер қорын енгізуші, электронды почталы, жүйелі, мәтіндік және графикалық файлды. Мәліметтермен байланысты жүзеге асыру OLE DB технологиясы болып табылады.

       ADO – пайдаланушы альтернативті Borland Database Engine (BDE)-ге келіп, мәліметтердің эффективті жұмысымен қамтамассыз етілген. Мұндай мүмкіндікті пайдалану үшін біздің компьютерде ADO.2 немесе оданда жоғарғы версиялар орнатылуы керек. Мысалы: Microsoft SQL Server, сіз жұмыстап отырғанда мәліметтер қоры үшін OLE DB драйверіне ODBC бетінде орналасады. Олар (Connection обьектілері, Command және Record set  сияқты) ADO-ның мұндай обьектілері инкапсулдайды. Бұл сәйкестірілген жаңа Delphi ADOConnection, ADOCommand және ADODataset компененттерімен қамтамассыз етіледі.

        Мәліметтер қорының байанысы ADO технологиясының  нақты бауымен іске асырылады: мәліметтер жиынтығы          мәліметтер негізі (Data Source  компененті)           басқару және мәліметтерді тартып алу  компененттері (DBGrid, DBedit, және басқа).

       Тек ғана алғашқы бөлімде мұндай баулар компененттерде пайдаланылып, ADO беттерінде орналасады.