«Радиациялық гигиена» бойынша теориялық, құқықтық білімді және гигиеналық зерттеу әдістері бойынша емтихан сұрақтары

1. Қазақстан Республикасының 18 қыркүйек 2009 жылғы № 193 - IV «Денсаулық сақтау жүйесі және халық денсаулығы жайы» Кодексінің негізгі баптары.

2. Кодекс бойынша халық арасындағы аурулардың алдын алу шараларының турлері және мақсаты.

3. Кодекс бойынша ҚР халқының салауатты өмір салтын қалыптастыру.

4. Радиациялық гигиена саласындағы мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау бойынша түсінік.

5. Радиациялық гигиена – адамның ғылыми және тәжірибелік қызметінің гигиеналық тарау ретінде.

6. Радиациялық гигиена және санитарлық тәжірибенің тақырыбы, мақсаты және міндеттері.

7. Радиациялық гигиена саласындағы санитарлық-эпидемиологиялық экспертиза бойынша түсінік.

8. Қоғамдық денсаулық сақтау және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық саулығы өрісіндегі радиациялық гигиена бойынша маманының қызметі.

9. Радиобелсендік туралы түсінік.

10. Радиобелсендіктің табиғаты және маңызы.

11. Радиоактивті айналу түрлері.

12. - ыдырау туралы түсінік, - ыдырау үлгісі.

13. - ыдырау туралы түсінік (электронды және позитронды), - ыдырау үлгісі.

14. К-қосып алу туралы түсінік.

15. Ядролардың өздігінен бөлінуі туралы түсінік.

16. Термоядролық реакциялар жайлы түсінік.

17. Радиоактивті ыдырау заңы.

18. Радиоактивті ыдырау заңының маңыздылығы және осы заңды санитарлық-гигиеналық мақсатта қолданылуы.

19. Радиациялық гигиенадағы белсендік туралы ұғым.

20. Радионуклидтердің белсендігінің мөлшер бірлігі.

21. Жартылай ыдырау кезеңі, гамма- эквивалент.

22. Иондаушы сәулеленулердің жабық көздері, олардың сипаттамасы.

23. Иондаушы сәулеленулердің ашық көздері, олардың сипаттамасы.

24. Иондаушы сәулеленулердің ашық көздерімен жұмыс барысындағы радиациялық қауіптілігінің ерекшеліктері.

25. Иондаушы сәулеленулердің жабық көздерімен жұмыс барысындағы радиациялық қауіптілігінің ерекшеліктері.

26. Радионуклеидтерді халық шаруасында қолданылуы.

27. Радионуклеидтерді медицина саласында қолданылуы.

28. Радионуклеидтерді ғылыми зерттеулерде қолданылуы.

29. Радионуклеидтердің радиациялық қауіптілігі деңгейі бойынша классификациясы.

30. Ядерлық және рентгендік сәулеленулердің негізгі қасиеттері.

31. Сәулеленудің энергиясы.

32. Иондағыш сәулеленудің әр түрлерiнiң енетiн қабiлеттiлiгi.

33. Иондағыш сәулеленудің әр түрлерiнiң ионизирлетін қабiлеттiлiгi.

34. Затпен альфа- сәулелену өзара әрекеттесу, бұл құбылыстың жаттығу мәнi.

35. Затпен бета- сәулелену өзара әрекеттесу., бұл құбылыстың жаттығу мәнi

36. Затпен гамма- сәулелену өзара әрекеттесу., бұл құбылыстың жаттығу мәнi

37. Затпен рентген және нейтронды сәулелену өзара әрекеттесу, бұл құбылыстың жаттығу мәнi.

38. Сәулелену дозасы туралы ұғым.

39. Экспозициялық доза, өлшем бірлігі.

40. Жұтылған доза, өлшем бірлігі.

41. Эквивалентті доза, өлшем бірлігі.

42. Эффективті доза, өлшем бірлігі.

43. Өлшенгіш коэффициенті.

44. Жылдық эффективті доза, өлшем бірлігі.

45. Дозалық коэффициент, өлшем бірлігі.

46. Дозаның қуаттылығы, өлшем бірлігі.

47. Иондағыш сәулеленудің табылуының және тiркеуінiң әдiстерi.

48. Радиациялық гигиенада қолданылатын счетчиктер (детекторлар) және аспаптар.

49. Құрылым, радиациялық гигиенаның төңiрегiдегi әр түрлi құралдарының жұмысының қағидалары, олардың тағайындауы.

50. Мекендеудi ортаның радиоактивтiгi және оның гигиеналық мәнi.

51. Радиацияның табиғи және техногенді көздері.

52. Табиғи радиациялық фон туралы ұғым.

53. Иондағыш сәулеленудің биологиялық әсері жайлы негізгі зандылықтар.

54. Иондағыш сәулеленудің алғашқы әсердiң тетiгiнiң негiзгi теориялары.

55. Негiзгi биологиялық эффекттер және олардың пайда болуы шарттары.

56. Детерминирленген биологиялық эффекттер.

57. Стохастикалық биологиялық эффекттер.

58. Тұрғынның денсаулығы және тұқым қуалаған өзгерiстерге үлкен радиоактивтi фонның ықпалы.

59. Қызыметшi және тұрғынның сыртқы сәулеге түсiруi туралы ұғым.

60. Қызыметшi және тұрғынның ішкі сәулеге түсiруi туралы ұғым.

61. Радионуклидердің ағзаға түсу көздері және жолдары.

62. Рентгендiк балау бұл адамның сәулелiк жүктеменiң үлкеюiн ең маңызды фактор.

63. Қызыметшiнiң радиациялық қорғауы және емделушiлер рентгенологиялық зерттеулерде.

64. Радиациялық кауіпсіздігінің нормалары (РҚН).

65. РҚН маңызы және құралымы.

66. Гигиеналық нормативтер «Радиациялық кауіпсіздігің қамтамас етуге санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» № шығыс: 201 : 03.02.2012ж., Астана қ..

67. Cанитарлық ережелер «Радиациялық кауіпсіздігің қамтамас етуге санитарлық-эпидемиологиялық талаптар » № шығыс: 202 : 03.02.2012ж, Астана қ..

68. Гигиеналық нормалау радиациялық кауіпсіздігің қамтамас ету негізінде.

69. Сәулеге түсiрiлетiн тұлғалардың дәрежелерi.

70. Радиациялық гигиена бойынша нормативтердің класстары.

71. СЕ сәйкес "қызметшілер" туралы түсінік.

72. СЕ сәйкес "халық" туралы түсінік.

73. Қызыметкерлер үшiн негiзгi доза шектерi.

74. Халық үшiн негiзгi доза шектерi.

75. Көпфакторлық әсердің жібіерілетін деңгейлері.

76. Жылдық түсу шегі – ЖТШ.

77. Жіберілетін жылдық орта мөлшердегi көлемдi белсендiлiктер – ЖКБ.

78. Жіберілетін үлес белсендiлiктер - ЖҮБ.

79. Бақылау деңгейлері.

80. Кiрiсудi деңгей туралы ұғым (КД).

81. Иондағыш сәулеленудің көздерiмен жұмыс iстегенде радиациялық қорғаудың негiзгi қағидалары және шаралары.

82. Қашықтықпен қорғанудың қағидалары.

83. Уақытпен қорғанудың қағидалары.

84. Санмен қорғанудың қағидалары.

85. Экранирлеумен қорғанудың қағидалары.

86. Иондағыш сәулеленудің әр түрлерi үшiн материалдың таңдауына және перденiң жуандығына дәлелдеулер.

87. Әлсiретудi еселiлiк. Жарты әлсiретудi жiк.

88. Санитарлық- дозиметрлік бақылау. Мақсаты, мазмұны.

89. Дозиметрлік бақылаудың әдістері.

90. Тасымал құралдары көмегiмен жүргізілетін дозиметрлiк бақылау.

91. Индивидуалды дозиметрлік бақылау.

92. Сәулеге түсiрудi дозаның анықтауын есептi әдiс.

93. Қоршаған ортаның санитарнлық-дозиметрлік бақылауы.

94. Қоршаған ортаның объекттерiнен сынақтардың радиометриялық зерттеулерi.

95. Қоршаған ортаның объекттерiнен сынақтардың радиохимиялық зерттеулерi.

96. Гамма-спектрометрлік зерттеу туралы ұғым.

97. Радиометриялық зерттеулерде қолданылатын құралдар.

98. Құралдын "қаттылығы бар жүрiс" туралы ұғым.

99. "Жұқа" және "жуан" қабатта препараттарды зерттеу негіздері.

100. Радиациялық гигиена саласындағы ескертпелі санитарлық қадағалау.

101. Радиациялық гигиена саласындағы ескертпелі санитарлық қадағалаудың міндеттері.

102. Радиациялық гигиена саласындағы ескертпелі санитарлық қадағалау жүргізу формалары.

103. Радиациялық объекттердiң жобалауына санитарлық-эпидемиологиялық талаптар.

104. Радиациялық объекттiң құрылысы үшiн жер телiмiнiң таңдауы.

105. Потенциалдық радиациялық қауiп-қатер бойынша объекттердiң дәрежелерi.

106. Тұрғын аумақ қарағанда радиациялық объекттердiң орналастырылуы, емдiк-алдын алу және бала ұйымдары, сонымен бiрге демалыстың орындарына және спорт имараттарға.

107. I, II, III дәреженiң радиациялық объекттерi үшiн санитарлық қорғаныш аймағының анықтауына талаптар ма?

108. Олардың гигиеналық мiнездемесiнiң атом өнеркәсiп жататын кәсiпорындар

109. Радиациялық гигиена саласындағы ағымды санитарлық қадағалау.

110. Радиациялық гигиена саласындағы ағымды санитарлық қадағалаудың міндеттері, жүргізу формалары.

111. Медицинада және тағы басқа салада қолданылатын (рентген аппараттары, үдеткiштер тағы басқалар) иондағыш (ИСК ) сәулеленудің жабулы көздерiмен жұмыс iстегенде радиациялық қорғауға талаптарының ерекшелiктерi.

112. Иондағыш (рентген кабинеттерi, үдеткiштер тағы басқалар) сәулеленудің жабулы көз қолданушы объекттерiнің орналастыруы, бөлмелердiң iшкi әрлеуі, жұмыс тәртiбi және т.б.

113. Ашық көзді ИС жұмыс істегенде радиациялық қауіпсіздік талаптарының ерекшеліктері.

114. Ашық көзді ИС қолданатын объектілердің орналастыруына, олардын жобасына, ішкі әрлеуіне, аспаптарына, желдетуіне, жылытуына, канализациясына қойылатын талаптар.

115. Радиобелсенді заттармен жұмыс жасау класстарының сипаттамасы.

116. Радионуклидтермен жұмыс жасағанда қолданылатын жеке қорғану құралдары.

117. Эколог - радиоактивтi қалдықтардың әр түрлi өнеркәсiп салаларымен сабақтас гигиеналық мәселелерi.

118. Сұйық радиоактивтi қалдықтардың классификациясы.

119. Қатты радиоактивтi қалдықтардың классификациясы.

120. Үндеудiң негiзiн қалайтын қағидалары радиоактивтi қалдықтармен.

121. Радиоактивтi қалдықтардың өңдеуiнiң негiзгi тұжырымдамалары.

122. Уақытша сақтау және радиоактивтi қалдықтардың шыдамы үшiн бөлмелерге талаптар.

123. Жерлеудi орындағы радиоактивтi қалдықтарының бiр жағынан жiберуiРадиоактивтi қалдықтарды жинау, сақтау, тасымалдау және залалсыздандыру.

124. Радиоактивтi қалдықтардың құрылымдарына және пайдалынатың қабырлау пункттеріне қойылатын талаптар.

125. Ауаның радиоактивтiгiнiң анықтау және бағалау әдiстемесi (зерттеудiң мақсаты, сынамалар алу, өңдеу, препараттарды дайындау, бағалау белгiсi).

126. Ауыз судың радиоактивтiгiнiң анықтау және бағалау әдiстемесi (зерттеудiң мақсаты, сынамалар алу, өңдеу, препараттарды дайындау, бағалау белгiсi).

127. Азық-түлiк өнiмдердiң радиоактивтiгiнiң анықтау және бағалау әдiстемесi (зерттеудiң мақсаты, сынамалар алу, өңдеу, препараттарды дайындау, бағалау белгiсi).

128. Ауаның, ауыз судың, азық-түлiк өнiмдердiң радиоактивтiгiнiң анықтау және бағалау әдiстемесi (зерттеудiң мақсаты, сынамалар алу, өңдеу, препараттарды дайындау, бағалау белгiсi).

129. Рентген және гамма-сәулелену дозасының қуаттылығын өлшеу әдістемесі.

130. Қызыметкерлер алатын жеке сәулелену дозасың өлшеу әдістемесі.

131. "Радиациялық" және "ядерлық" апаттар туралы ұғым.

132. Радиациялық апаттар жіктелуі.

133. Радиациялық апат нәтижесінде болған ластанған аумақтың зонаға бөлінуi.

134. Кәсiпорындарда радиацияға қарсы шаралары ұйым және өткiзу радиациялық апаттарда.

135. Арқасында глобалдi тұнбалар және кәсiпорындардың жергiлiктi радиоактивтi лақтыруларын (ауа, топырақ, су, өсiмдiк жамылғы) сыртқы ортаның радиоактивтi ластануының процесстерi

136. Қоршаған ортаның әр түрлi объекттерiнің (топырақ, су, ауа, азық-түлiк өнiмдерi), жұмыс бетi, жабдық, арнайы киiмнiң дезактивациясы.

137. Өндiрiстiк бөлмелердің, жұмыс орындарының, киiмнiң, қызметшiлердiң түкшелерiнің радиоактивтi заттармен ластануын анықтау әдiстемесi,.

138. Радио - топтағы олардың бөлуi кәсiпорын қолданылатын (РИҚ ) изотоптық құралдар.

139. СЭҚБ радиологиялық бөлімшелер және лабораториялар, құрылымы, жұмыс ұйымдастырылуы.

140. «Азық-түлiк өнiмдерiнiң құндылығына және қауiпсiздiгіне қойылатын гигиеналық талаптар» құжатындағы радиациялық тұрғылар, СанЕмН 4.01.071.03.

141. 16.11.1998ж. ««Халық денсаулығы» мемлекеттік бағдарламасы жайлы» ҚР Ел басының жарлығы.

142. 09.05.2000 «ҚР қоршаған ортасының гигиенасы бойынша Ұлттық жоспарының бекiтуi туралы» ҚР үкiметiнiң қаулысы.

143. «Өрлеу» программалық қамтамасыз етумен сцинтилляциялық гамма-спектрометрдiң қолдануы бар радионуклидтерiнiң белсендiлiктiң өлшемiнiң әдiстемесi. // РГП «Казахский институт метрологии», № 07.00.00304-2004.

144. «Өрлеу» программалық қамтамасыз етумен сцинтилляциялық бета-спектрометрдiң қолдануы бар радионуклидтерiнiң белсендiлiктiң өлшемiнiң әдiстемесi. // РГП «Казахский институт метрологии», № 07.00.00304-2004.

145. «Радиациялық бақылау. Стронций-90 және цезий-137. Азық-түліктер. Бақылау әдістері бойынша әдістемелік нұсқаулар». Құжаттың мазмұны –Рег.№ 5.05.009.2000. 30.11.00. ҚР № 7 қаулы.- Астана, 2000.

146. Алдын алу дәрiгерлiк байқауларын ұйымдастыруын және өткiзуін бақылау - санитариялық бақылаудың негізгі бір түрі.

147. Кәсiпорынның әкiмшiлiгiне СанЕмН бұзылысында қолданылатын шаралар.

148. Радиациялық гигиена бойынша маманның кәсiпорынның санитарлық тексеруден алдыңғы жұмыстары.

149. Рентген кабинетiнiң қызыметшiсiнiң радиациялық қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етуi.

150. Құрылымға және ренткен кабинеттерiнiң пайдалануының талаптары.

151. Рентген кабинеттегi радиациялық емес зиянды факторлары, профилактикалық шара.

152. Рентген кабинеттегi экспозициялық дозаның қуатының анықтауының ережелерi және жапсарлас бөлмелерде.

153. Рентген кабинетiнiң емделушiлерiнiң радиациялық қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етуi.

154. Объектте дозиметрлiк бақылауды өткiзудегi жалпы талаптары.

155. Радиациялық объектілерді зертханалық-инструменталды зерттеу хаттамасы.

156. Радиациялық объектілерді тексеру туралы акт.

157. Әкімшілік жағынан радиациялық объектілерде өндірістік бақылаудын мәні.

158. Приостановка к эксплуатации оборудования на радиационных объектах в результате санитарно-гигиенического обследования.

159. Радиациялық объектілерді санитарлық-гигиеналық тексерістен кейінгі құжаттар.

160. Радиациялық объектілердегі жұмыс жағдайынын зертханалық-инструменталды бақылауды ұйымдастыру.

161. Радиациялық объектілерде санитарлық-гигиеналық зерттеулерді жүргізу.

162. Радиациялық объектілерде гигиеналық зерттеулерді жүргізуді санитарлық дәрігермен келісу.

163. Радиациялық кауіпсіздік саласындағы зандылықтын ұстануын бақылау және мемлекеттік қадағалауың жүзеге асыру.

164. Радиациялық кауіпсіздік саласындағы зандылықтын ұстануын ҚР-дағы жоғарғы қадағалауын жүзеге асыру.

165. «Санитарлық-эпидемиологиялық сараптама» туралы ұғым.

166. «Санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды» туралы ұғым.

167. Радиациялық кауіпсіздік саласындағы негізгі алдын алу шаралар.

168. Радиациялық объектілер жұмысшыларының кезенді дәрігерлік тексерудің өткізілу мақсаты.

169. Радиациялық объектілер жұмысшыларының кезенді және алдын ала дәрігерлік тексерулерін жүргізетін мамандар.

170. Радиациялық объектілерде кезенді дәрiгерлiк тексерулерін әзiрлеудi кезеңінде радиациялық гигиена бойынша санитарлық дәрiгердiң рөлi.

171. Радиациялық объектілерде кезенді дәрiгерлiк тексерулерін өткiзудiң мерзiмдiлiгi бойынша бақылаудың жүзеге асыруы.

172. Радиациялық объектілер жұмысшыларының кезенді дәрiгерлiк тексерулерін өткiзу кезіндегі нормативтiк құжаттарының регламенттерiнiң орындалуы бойынша бақылауды жүзеге асыру.

173. Радиациялық объектілер жұмысшыларының кезенді дәрiгерлiк тексерулерін жүргізу нәтижесі бойынша есептiк - есеп беру құжаттарының рәсімдеу бойынша бақылауды жүзеге асыру.

174. Радиациялық объектілерде міндетті дәрігерлік тексерулер өткізілу кезеніңдегі жіберілген дөрекi бұзушылықтардың анықталған жағдайда радиациялық гигиена бойынша маманның әрекеті.