12.2 Жерлендірілмеген немесе резонансты-жерлендірілген бейтараптамалы қондырғылардағы жерлендіргіш құрылғыларды есептеу

1.  Есептік  тоқты  анықтайды I₃ және R₃ .

2.  Табиғи  жерлендіргіштер  кедергісін  анықтайды R_e.

Табиғи  жерлендіргіштер  кедергісін нақты қондырғыны  өлшеу  жолымен  анықтайды. Егер R_е > R₃, болса жасанды  жерлендіргіштерді  жасау   керек, олардың   кедергісі  келесі  өрнекке  тең  болуы керек

 

.

3.  Қалыпты  ылғалдылықта  топырақтың  меншікті  кедергісін    және  топырақтың  қатқанын  және  құрғағанын  көрсететін мерзімдік  коэффициенті  k_с  ескеріліп топырақтың    меншіктік  есептік кедергісін  анықтайды: , .        

4. Алдын-ала  жерлендіргіштер  құрылымын  есептейді. Тік  қағылған  жерлендіргіштер  ара- қашықтығы  олардың  ұзындығынан  кем  емес  болып қабылданады. Жерлендіргіш  құрылғының жоспары  бойынша алдын ала  көлденең  жерлендіргіштер  ұзындығы   анықталады  .

5. Көлденең  жерлендіргіштердің   кедергісін  (контурдың қосылатын  жолақтары ) анықтайды, Ом

 

мұнда l — жолақ  ұзындығы, м; b – жолақ  ені, м; t- салу тереңдігі м; ρ_расч – жердің  есептік  кедергісі көлденең жерлендіргіштер үшін.

Қолдану коэффициентін   ескеріп, жолақ кедергісі  келесідей  болады

 

                                                    ,

           мұнда η_г — қолдану  коэффициенті.

 

6. Егер R_г < R_иск, болса  тік  жерлендіргіштер  қажет  етілмейді.

Егер  R_г > R_иск,   болса   тік   жерлендіргіштер   қажет, оның  кедергісі   келесі  өрнекпен  анықталады  

.

 

7. Бір тік жерлендіргіштің кедергісін  Ом анықтайды

 

мұнда ρ_расч- топырақтың  есептік  меншікті  кедергісі, Ом∙м; l-таяқша  ұзындығы, м; d – таяқша  диаметрі, м; t – жердің  беткі  қабатынан  жерлендіргіштің  ортасына  дейінгі  арақашықтыққа  тең   тереңдігі, м.

8.  Тік  жерлендіргіштердің қолдану  коэффициентін η_в ескере отырып, тік  жерлендіргіштер  санын    анықтаймыз

 

.

12.3 110 КВ және одан жоғары тиімді жерлендірілген бейтараптамалы жерлендіру –қондырғыларын есептеу

 Жерлендіргіш  құрылғыларды есептеген кезде  рұқсатты  кедергі  есебі  

R_з ≤ 0,5 Ом    өткізгіштік  материялдар  және  еңбек  ақталмайтын  шығынына  алып    келеді. 110 кВ және   одан жоғары  ТҚ  қолдану  тәжірбиесі жанасу кернеуін нормалауға  өтуге  болатынын  көрсетеді.  

Адам  денесіне  нақты  түрде  кедергі  әсер  етеді

                                    

                                            U_ч=U_пр-U_с,

 

мұнда U_с = I_чR_с— адамның  екі  табанының кедергісі арқылы жерге өткенде кернеудің түсуі.

Егер  табанның   радиусы r = 8 см, диск  ретінде  қабылдасақ  онда:  

 

.

Адам  арқылы  өтетін  тоқ  келесі  өрнекке  тең  болады,

 

.

Тоққа  түсу  қаупі  тоқ  мәнінен  және   оның адам  денесінен  өту  ұзақтығына   байланысты  болады. Қабылданған нормаларға  сәйкес рұқсатты  тоқ  келесідей  анықталады:

 

Әсер  ету  ұзақтығы, с……...………………….0,1       0,2      0,5       0,7      1,0

Рұқсатты  тоқ, мА……………………………..500      250      100       75       65

 

Сонда  рұқсатты  жанасу кернеуі келесідей   U_пр ≤ I_чR_ч + U_c.. Нәтижесінде U_c және  R_c,  мәндерін  орнына  қойып келесі  өрнекті  аламыз  U_пр ≤ I_чR_ч + 1,5I_чρ_в,с. 

№13 дәріс.  Оперативтік  тоқ  көздері

 

Дәрістің  мазмұны:

- элетктр станциялары мен  қосалқы  станциялардағы  оперативтік  тоқ  көздері.

 Дәрістің  мақсаты:

-  оперативтік  тоқ  көздерінің  түрлерін  және  оларды  таңдауды  меңгерту.