58. Бел у першае пасляваен 10-дзе

Амаль адразу пасля вызвалення Беларусі ў 1944 г. пачалося аднаўленне эканомікі БССР. У вызваленую Беларусь з іншых рэспублік СССР былі накіраваны тысячы трактараў і аўтамашын, дзесяткі тысяч галоў жывёлы.

У сакавіку 1946 г. СНК БССР ператварыўся ў Савет Міністраў. У верасні таго ж года быў зацверджаны план чацвёртай пяцігодкі. За гэты час былі пабудаваны новыя прадпрыемствы. У 1947 г. адмянялася картачная сістэма размеркавання прадуктаў. Але спадзяванні народа на лібералізацыю жорсткага сталінскага рэжыму не спраўдзіліся. Сталін пайшоў на некаторае змягчэнне свайго курсу падчас вайны толькі дзеля больш паспяховай мабілізацыі народных мас на барацьбу з ворагам. Пачаліся новыя масавыя арышты, расстрэлы, высылкі ў савецкія канцэнтрацыйныя лагеры. Адраджэнне вёскі тармазілася апорай на калгасы і саўгасы, у фонд якіх прымусова вярталі зямлю, перададзеную сялянам падчас вайны. Смерць Сталіна (1953) мела пераломнае значэнне для ўсіх сфер жыцця савецкага грамадства. На ХХ з'ездзе КПСС у 1956 г. быў асуджаны культ асобы. Адбылася некаторая дэмакратызацыя грамадскага жыцця, былі рэабілітаваны многія ахвяры рэпрэсій. У 1961 г. новая праграма партыі мела намер пабудаваць камунізм у СССР да 1980 г. У 1964 г. Першы сакратар ЦК Кампартыі М. Хрушчоў и стау кіраваць партыяй і краінай быў пастаўлены Л. Брэжнеў. пытанні аб развіцці сельскай гаспадаркі і паляпшэнні кіравання эканомікай. Пяцігодка 1966 – 1970 гг. была настолькі паспяховай, што потым атрымала назву "залатой". У БССР аб'ём вытворчасці прадукцыі прамысловасці ўзрос на 79%, сельскай гаспадаркі – на 45%. Хранічнай праблемай заставалася нізкая якасць тавараў, іх небагаты асартымент. У краіне пачаўся перыяд застою. Узмацніўся пераслед інакшдумаючых (дысідэнтаў). Аднак канцлагеры цяпер замяняліся на турмы і псіхіятрычныя шпіталі. У сферы адукацыі на працягу 1960 - 1970 гг. беларускамоўныя школы пераводзіліся на рускую мову навучання.

59.Палитычнае и эк. Развицце 60-80гг

Пасля смерці Сталіна 1953 г. у СССР пачалася адносная лібералізацыя. Ужо з верасня 1953 г., калі першым сакратаром ЦК КПСС быў абраны М.С. Хрушчоў, у друку пачалі з’яўляцца артыкулы аб шкоднасці культу асобы. Была праведзена рэарганізацыя цэнтральнага апарату ўлады, зменшылася колькасць чыноўнікаў, павялічылася роля мясцовых саветаў. У 1956 г. першым сакратаром ЦК КПБ быў абраны К.Т. Мазураў — першы беларус, які заняў вышэйшую партыйную пасаду ў БССР. Сапраўдная дэсталінізацыя краіны пачалася пасля ХХ з’езду КПСС (1956 г.), на якім былі падвергнуты крытыцы палітыка масавых рэпрэсій і культ асобы Сталіна. Па ініцыятыве М.С. Хрушчова быў ліквідаваны ГУЛАГ, шырокія маштабы набыла рэабілітацыя ахвяр сталінскіх рэпрэсій. З гэтай прычыны перыяд кіравання М.С. Хрушчова (1953 - 1964 г.) у гісторыі атрымаў назву «адліга». Эк развіццё. У другой палове 1950-х г. у свеце разгарнулася нав-тэх р-цыя (НТР), якая прадугледжвала хуткае ўкараненне дасягненняў навукі ў вытворчы працэс. У Савецкім Саюзе перавага ў развіцці надавалася машынабудаванню, хімічнай і нафтахімічнай прамысловасці, энергетыцы. У 1957 г. была праведзена рэформа кіравання эканомікай: замест міністэрстваў, якія былі створаны па галіноваму прынцыпу, уводзіліся саветы народнай гаспадаркі (саўнаргасы), у аснову якіх быў пакладзены тэрытарыяльны прынцып кіравання ўсёй эканомікай - прамысловасцю і сельскай гаспадаркай. У БССР быў створаны саўнаргас БССР. У кастрычніку 1961 г. на ХХІІ з’ездзе КПСС была прынята праграма пабудовы камунізму, да пач 1980-х г. Міжнароднае становішча. У 1949 г. у Савецкім Саюзе была створана атамная бомба і такім чынам ліквідавана манаполія ЗША ў галіне ядзернай зброі. Пачалася «халодная вайна» — ваенна-палітычная канфрантацыя груп дзяржаў, у першую чаргу, СССР і ЗША. Паміж імі не адбывалася адкрытых ваенных сутыкненняў, але вялося назапашванне ядзернай зброі (гонка ўзбраенняў), ствараліся ваенна-палітычныя блокі і саюзы (1949 г. — НАТО, 1955 г. — Варшаўскі дагавор). Не ўступаючы ў адкрытую вайну, СССР і ЗША разам са сваімі саюзнікамі ўдзельнічалі ў лакальных войнах і канфліктах.Супрацьстаянне ўзмацнілася ў гады кіравання М.С. Хрушчова. Адбыліся два ваенна-палітычныя крызісы: жнівень 1961 г. — Берлінскі крызіс, кастрычнік 1962 г. — Карыбскі крызіс, падчас якіх свет апынуўся перад пагрозай ядзернай вайны. Усведамленне ўрадамі Злучаных Штатаў Амерыкі і Савецкага Саюза ўсіх магчымых наступстваў вайны з прымяненнем ядзернай зброі прывяло ў выніку да мірнага ўрэгулявання праблем. У гэты перыяд у краіне набіралі моц працэсы, супрацьлеглыя адноснай лібералізацыі часоў «адлігі». Спробы Генеральных сакратароў ЦК КПСС Ю.У. Андропава (1982-1984) і К.У. Чарненкі (1984-1985) утрымаць СССР у былых рамках кантролю КДБ i КПСС не далі станоўчых вынікаў. Было відавочна, што касметычнае рэфармаванне камандна-адміністрацыйнай сістэмы не зможа палепшыць сітуацыю ў краіне, таму неабходны карэнныя рэформы.