Туберкулезді санитарлық алдын алу

Туберкулезді санитарлық алдын алу - туберкулез инфекциясының ошағындағы туберкулезге қарсы эпидемиялық алдыналу шаралары.

Туберкулез инфекциясының ошағы деп – бактерия бөлушінің тұратын жері (жекеменшік үйі, пәтері, жатақханадағы бөлмесі), оқу, жұмыс істеу, демалу орындарын санау керек. Туберкулез инфекциясының ошақтарын үш эпидемиологиялық топқа бөледі. Ауру ошағын қайсы бір топқа жатқызудың негізгі болып төмендеген критерийлер саналады: бактерия бөлудің қарқындылығы, ауру ошағында балалардың, жасөспірімдердің, жүкті әйелдің, маскүнемнің және нашақордың болуы, тұрмыстық – үй жағдайы және санитарлық – гигиеналық және індетке қарсы жүргізетін ережелердің сақталмауы, сол сияқты ауру мен оның отбасы мүшелерінің әлуметтік тұрмыс деңгейінің жағдайы.

Бактерия бөлу қарқындылығы былайша бағаланады:

1) орташа бактерия бөлу ҚТБ+1 нақты сандық көрсетiлiмi;

2) көп бактерия бөлу (+2 ден +3 ке дейiн).

1. Ошақтық бiрiншi эпидемиологиялық тобына жататындар:

1. көп бактерия бөлетiн науқастардың ошағы;

2. орташа бактерия бөлушi балалар мен жасөспiрiмдерi бар науқастар, жүктi әйелдер, маскүнемдер мен нашақорлар;

3. санитарлы – гигиеналық жағдайлары жоқ және төменгi деңгейде өмiр сүретiн ошақтар.

2. Екiншi топқа анда-санда бактерия бөлетiн науқастар тұратын жерлер жатады, бiрақ аталған ошаққа осы ереженiң 5 тармағындағы 2), 3) бөлiктерiндегi факторлар болмаған жағдайда.

3. Үшiншi топқа жататында:

1. бактерия бөлу тоқтағаннан жерлер, бактерия бөлушiнiң тұрғылықты жерiн өзгертуi немесе қайтыс болуы (оның iшiнде диспансерге белгiсiз науқастар);

2. туберкулезбен ауыратын малшаруашылығының жануарлары анықталған туберкулез ошақтары.

Үшiншi тотағы қатынаста болған туберкулез ошақтарының жандары бiр жыл бойы бақыланады.

Эпидемиологиялық ошақтың бiрiншi тобына жататын жандар туберкулезге қарсы және санитарлы – эпидемиологиялық қызметтердiң мамандарына тоқсан сайын барып қаралуы керек.

Эпидемиологиялық ошақтың екiншi тобына жататын жандар туберкулезге қарсы және санитарлы – эпидемиологиялық қызметтердiң мамандарына жарты жылда бiр рет барып қаралуы керек.

Эпидемиологиялық ошақтың үшiншi тобына жататын жандар туберкулезге қарсы және санитарлы – эпидемиологиялық қызметтердiң мамандарына жылына бiр рет барып қаралуы керек.

Ошақта жағдай өзгерiп, қауiп төнген болса туберкулез жұқпалы ауруының ошағы эпидемиологиялық бiр топтан бiр топқа эпидемиолог дәрiгердiң және аймақтық фтизиатр дәрiгердiң шешiмi мен ауыстырылады.

СЭС -да есепте тұратын туберкулездiң бактерия бөлушi науқастардың есебi туберкулезге қарсы мекемелердiң санитарлы – эпидемиологиялық қызметiнiң мамандарымен ай сайын тексерiледi.

Туберкулез жұқпалы ауруының ошақтарында жүргiзiлетiн эпидемиологияға қарсы алғашқы шаралар

Ошақтағы шаралар үшке бөлiнедi алғашқы, кезектi және қорытынды.

Алғашқы шараға науқасты оқшаулау және кезектi дезинфекцияны жүргiзу мен бақылау және туберкулез науқастарын туберкулезге қарсы мекемелерге есепке алып, тексеру жатады.

Бактерия бөлушi науқасты есепке алғаннан кейiнгi алғашқы үш күн iшiнде ошақта алғашқа эпидемиологиялық дезинфекция жүргiзiп, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау Министрлiгiнiң 2005 8 шiлдесiндегi №332 «Денсаулық сақтау ұйымдарының алғашқы медициналық құжаттамаларын бекiту» бұйрығына сәйкес, эпидемиологиялық тексерудiң картасы (330-у) толтырылады.

Ошақты алғаш аралағанда науқасты және оның жанұя мүшелерiнiң жеке күәлiктерiнiң мәлiметтерiн анықтау өте маңызды. Науқас әр түрлi жерлерде тұратын болса немесе тiркелген болса, кезектi жүргiзiлетiн шаралардың мәселелерi толығымен мекен – жайларды аралағаннан кейiн ғана шешiледi.

АМСК жүйесiнiң қызметкерлерi ошақты тексергеннен кейiн, науқастың жанұя мүшелерiнiң тазалық, әлеументтiк және басқада өмiр жағдайларын ескере отырып, сауықтыру жобасы құрады.

Ошақты тексергеннен кейiн оны сауықтырудың жобасы құрылады. Ошақты сауықтыру жобасына кiретiндер:

1. науқасты оқшаулап емдеу;

2. балалар мен жасөспiрiмдерге нұсқау бойынша алдына алулар жүргiзу;

3. науқасты, жанұя мүшелерiн жеке бастың тазалығына үйрету;

4. қатынаста болған жандарды тексеру;

5. ересеек қатынаста болғандар мен науқасарға эпидемиологияға қарсы ережелердi үйрету және алдынғы кезекте кезектi дезинфекция шараларын үйрету.

Науқасқа «Туберкулезге қарсы мекеменiң диспансерлiк аймағының картасы» – ТБ 16 формасы атты медициналық карта толтырылады. Туберкулез жұқпалы ауруының ошағы жөнiндегi мәлiметтер мен сауықтыру жобасы және туберкулезге қарсы ұйымдармен жүргiзiлетiн шаралардың мәлiметтерiн дәрiгер аймақтық медбикенiң картасына (№93 формасы) тiркеуi қажет.

Туберкулезге қарсы ұйымдар немесе бөлмелер жоқ ауылдық жерлерде, туберкулез ошақтарындағы жұмыстарды АМСК жүйесiнiң дәрiгерлерi жүргiзедi.

АМСК жүйелерiндегi кеңес беру жұмыстарын облыстық және аудандық ТҚМ фтизиатрлары жүргiзедi.

Ошақтағы кезектi дезинфекция туберкулездiң бактерия бөлушi науқасын үйде анықтаған жағдайда жүргiзiледi. Бұл шаралар санитарлы эпидемиологиялық жүйенi жобалау мен емдеу, мал дәрiгерлiк негiзде жүргiзiледi.

Ошақта жүргiзiлетiн шаралар:

1. кезектi дезинфекция; балаларды оқшаулау, оның iшiнде жаңа туылған нәрестелердi;

2. қатынаста болғандарды тексеру;

3. науқасты, жанұя мүшелерiн жеке бастың тазалығына үйрету;

4. тұрмыстағы санитарлы – гигиеналық жағдайды жақсарту;

5. емханалық негiздегi науқастың емiн және қатынаста болғандарды (бала бақшада, балаларға арналған сауықтыру ұйымдарында, мектептерде) алдына алуды бақылау.

Ошақты сауықтыру жұмысы аймақтық фтизиатр дәрiгердiң бақылауымен медициналық медбике жүргiзуi керек.

Қатынаста болғандар әрдайым ТҚМ тексерулерi қажет. Медбике жанұялық және өзгеде қатынаста болғандарды тексеру керек, бiрiншi кезекте балалар мен жасөспiрiмдердi және жүктi әйелдердi, сонымен қатар мал шаруашылығндаға туберкулезбен ауырған жануарлармен қатынаста болған жандарды тексередi.

Жаңа туылған нәресетенi БЦЖ вакцинациясынан кейiн босануға көмектесетiн қйымдарда бактерия бөлетiн науқастардан иммундық қорғанысы қалыптасқанға дейiн 2 ай бойы оқшаулайды. Бұл жағдай науқастың ауруханаға жатуымен немесе нәрестенiң уақытша ошақта болмауымен (нәрестелер бөлiмшесi мен балаларүйiнде) жүзеге асады.

Туберкулез ошағындағы қорытынды шараға науқастың эпидемиологиялық есептен шығарылу жатады.

Медициналық қызметкерлер ошақтарды аралағанда, эпидемиологияға қарсы ережелердi (бет перде тағу, медициналық халат киiу және жеке бастың тазалығын сақтау) сақтаулары қажет.