9. Тоқыма жіптерді ширату түрлері, ширатпа көрсеткіштері

Жіптің ширату бағыты тоқу технологиясында оның физика-механикалық ж/е тұтыну қасиеттеріне әсерін тигізеді. Номиналды ширату саны нормативті технологиялық құжатпен бекітілген,1м ұзын-ғы ширату санын а/ды. Нақты ширату саны - сынақ кезінде алынған. Оны келесі форм анды:

=1/n

Ширату коэфиценті келесі форм ан/ды:

Ширату бұрышы есептеу үшін төмендегі фрм есепт:

tg =

жіптің ширату бағыты ширатылған жіптің айналу бағытын сипаттайтын ж/е S, Z әріптерімен белгіленеді.Сол жақ ширату бағыты S - айналымдары төменненжоғары ж/е оңнан солға қарай бағытталған. Оң жақ ширату бағыты , Z – айналымдары төменнен жоғарықарай ж/е солдан оңға қарай бағытталған.

Ширату процесінің нәтижесінде жіп шамасының қысқаруын ширатудан қысқаруы сипаттайды. Ширатудан қысқаруы ширатылған жіпті тарқатқаннан кейінгі ж/е қыстырғыштар арасындағы жіп ұз-ң , пайызбен белгіленген айырмашылығы келесі форм анықталады:

У= - / немесе У= +а*

14. Трикотаж жаймаларының құрылымы, негізгі құрылымдық элементтері. Трикотаж-бұл ілмектерден тұратын,бойлай және көлденең бағытта өзара айқасқан,бір не бірнеше жіп-ң іліп тоқылған тоқыма бұйымы,жайма.Трикотаждың құрылымы ілмектердің мөлшері мен формасы ,олардың өзара байланысы және ораласуымен сипатталады.Трикотаждың негізгі элементі-ілмек,оның құрылысы әр түрлә болу мүмкін және осы жай трикотаждың құрылымы мен қасиетіне маңызды әсер етеді.Тағайындалу мен шикізаттың түріне қарамастан,трикаотаждың кез-келген түрі іліп тоқу арқылы алынады.Іліп тоқу-бұл трикотажда бірмезгілде немесе біртіндеп,бойлай немесе көлденеі бағытта ілмектердің құрылуы.Трикотажда тігіненен бір-біріне тізілген ілмектерді ілмект бағанша,ал горизонталь бойынша бір қатардағы ілмектерді-ілмекті атарлар д.а.Екі шектес ілмекті бағаншалар орталықтарының аралығын ілмекті қадам,А,Ал екі ілмекті қатарлар орталықтарының аралығын ілмектә қатар биіктігі деп,В әрпімен белгілейді.

15. Тоқыма талшықтар және жіптердің жартылай циклді созу сипаттамалары .Талшықтар мен жіптердің механикалық қасиеттерін зерделегенде ең маңыздысы созуды зерттеу б.т.Оның маңыздылығы талшықтар мен жіп-ң формасы,яғни көлденең қимасының кішкентайлығы және біршама үлкен ұзындығы,көбіне созу деформациясын туғызатын күштерді салумен сипатталынады.Талшықтар мен жіптерді тоқыма өндірісінде өңдегенде н/е тұтыну кезеңінде әртүрлі деформациялар ішінде созу деф-ясы басым болады.Сондықтан цикл «жүктеу-жүктен босату-демалдыру»толығымен орындалмай,жіпті үзуге дейін соғанда жартылай циклді сипаттамалар алынады.Жартылай циклды сапаттамаларды жалаң қабат жіптер үшін РМ-3-1,талшықтар үшін ДШ-М динамометрлерінде анықтайды.Тоқыма жіптің беріктік қасиетін бағалау үшін келесі жартылай циклды көрсеткіштер анықталады:үзу жүктемесі,салыстырмалы үзу ж.,үзу кернеуі,үзгенде ұзаруы,серпімді модуль,абсалюттік үзу жұмысы,салыстырмалы үзу жұмысы.Жартылай циклды сипаттамаарды анықтағанда сыртқы факторлар әсерін есепке алу қажет.Оларға созу жылдамдығы,талшықтар мен жіп-ң ылғалдылығы жатады.