10. Мемлекеттік органдар түсінігі түрлері

Мемлекеттік орган – заңмен дайындалған, ұйымдастыру-шылық және шаруашылықта, құрамдық ерекшеленген мемле-кеттік аппараттың бөлігі, мемлекеттік билік өкілеттігі бар жә-не қажетті материалдық құралдарымен, өз құзіретінің шегінде мемлекеттік тапсырмалар мен функциясын орындайды.Мемлекеттік органдар үшке бөлінеді: ЗАҢ ШЫҒАРУШЫ (ПАРЛАМЕНТ),АТҚАРУШЫ (ҮКІМЕТ),сот органдары

Заң шығару органдары (мемлекеттік билік органдары не өкілетті органдар), олар өз өкілеттігінің жиынтығымен, жоғарғы заңдық күші бар нормативтік актілерді шығаруға құқығы бар – заңдарды және атқарушы биліктің әрекетін тексеретін актілерді шығарады.

Мемлекет басшысы – бұл мемлекеттегі ең жоғарғы орган, оның жоғарғы атқарушы билікті алып жүруші және бір мезгілде бүкіл қоғамның сыртқы қарым-қатынасындағы арнайы өкілі (монарх, президент).Үкімет (министрлер кабинеті, мемлекеттік кеңес, ми-нистрлер кеңесі) – төрағасымен басқарылады (премьер-ми-нистрмен, канцлермен, министрлер кабинетінің төрағасымен, мемлекет басшысымен) жоғарғы алқалы, жоғарғы құзіреті бар мемлекеттік биліктің елді тікелей басқаруды іс жүзіне асы-ратын атқару-басқару органдары. Халық шаруашылығындағы жекелеген аяларды оперативтік жолмен не қиын проблемаларды шешу мақсатында, үкіметтің құрамында ведомствоаралық комитеттер мен комиссиялар құрылады.Сот органдары – әділ сот жүргізу үшін қажет, яғни сот отырысында белгіленген заң жүзінде азаматтық және қылмыстық істерді, заңдылықты және құқықтық тәртіпті, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды нығайту мақсатында қарайды.

11. Құқықты жүйелеу

Құқықтық жүйе негізінде құқық нормаларынан құқықтық институттардан және құқықтық салалардан тұрады.

Құқық жүйесі – бұл объективті қамтамасыз етілген қоғамдық қатынастар жүйесі, құқықтың ішкі құрылымы, онда бірлікте және келісілімділікте көрінетін, мемлекетте әрекет ететін құқықтық нормалар және құқықтың бөлінуіндегі салыстырмалы еркіндіктегі бөлігі – нормалар, институттар және құқық салалары.

Жекеше құқық – жекеленген адамдардың мүддесіне қызмет етеді: жекеленген адамдардың мүддесін көрсететін және қарайтын құқық салаларының жиынтығы (азаматтық, кәсіпкерлік, отбасылық, патенттік, қамсыздандыру, еңбек құқықтары, т.б.).

Материалдық құқық салалары тікелей қоғамдық қатынастарды реттейді: мемлекеттік құрылысты, мемлекеттік органдардың ережесі мен құрылымын бекітеді, азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді.

Процессуалдық сала – материалдық құқық нормаларын іс жүзіне асыру процедурасын белгілейді және соның өзінен шыққан (азаматтық процессуал, қылмыстық процессуал құқық, әкімшілік-құқықтық процесс, арбритраж және конституциялық процесс).

Негіздік құқық саласы өзінің әрекетін барлық құқықтық шындықтағы субъектілерге таратады (конституциялық, қылмыстық, әкімшілік, т.б.).

Арнайыланған (арнайы) құқық саласы салыстырмалы жіңішке, нормалы қоғам өмірінің нысанына арнайыланған, субъектілерге қатысты (еңбек, отбасылық, жер, қаржылық, кәсіптік, экологиялық, т.б.);

Комплексті құқық салалары қандай болмасын белгілі әрекеттегі аяны реттейді, бірақ мұнда әр түрлі құқық салаларына қатынасы бар (ауылшаруашылық, коммерциялық, экологиялық, т.б.)