8. Құқықтық жүйелер түрлері мен ерекшеліктері.

Құқықтық жүйе – бұл бір-бірімен қарым-қатынастағы келісілген және әрекеттестік құрал, қоғамдық қатынастарды және элементтерді реттейтін жиынтық сол не басқа елдердің құқықтық дамуының деңгейін сипаттаушы.

• роман-германдық құқықтық отбасы (конституциялық құқық);

Романо германдық құқықтық жүйенің белгілерінің қатарына мыналарды атауға болады: жазбаша құқықтың бірыңғай иерархиялық жүйесі. Бұл жүйеде басты орынды нормативтік актілер иеленеді (заңнама). Ең жоғарғы конституцияның болуы. Ежелгі Рим империясынан бастау алады.( АҚШ, Франция, Польша).

• ағылшын-саксондық құқықтық отбасы (жалпы құқық-тың жүйесі);

Ұлыбритания, АҚШ, Канада, Австралия, Жаңа Зеландия елдерінің ұлттық құқықтық жүйелері жатады. Сот преценденті құқықтың басты қайнар көзі болып табылады. Судьялар құқық жасайтын субьект ретінде танылады. Жариялық және жеке құқық арасында үлкен айырмашылықтардың болмауы.

• діни-дәстүрлік құқықтық жүйелер.Бұл құқықтық жүйе негізінде Қытай, Индонезия, Жапония, Оңт.Африка, Мадагаскар және т.б мемлекеттерде қалыптасқан. Құқықтың қайнар көздерінің жүйесінде басты орынды әдет ғұрыптар мен салт дәстүрлер иеленеді, олар әдетте жазылмаған нысанда және ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырылады. Сот тәжірбиесі құқықтың басты қайнар көзі болып табылмайды.

9. Азаматтық қоғам түсінігі мен құрылымы

Азаматтық қоғам – бұл ерікті мемлекеттік емес институттардың жиынтығы және экономикалық, саяси, әлеуметтік және қоғамның рухани өмірінің қатынастары, онда әр түрлі топтарға адамдардың плюралистік мүдделері мен олардың құндылықтарын қорғайтындар көрсетіледі; бұл өз әрекеттерінің және азаматтардың өзін-өзі көрсету аясы мақсаты өздері үшін маңызы бар мәселелерді және проблемаларды шешуге, өзінің бөлінбейтін құқығы мен бостандығын қорғауға арналған. Азаматтық қоғамның құрылысы – бұл қоғамның ішкі құрылымын, онда өзін құратындардың көпжақтылығы жеке қарым-қатынасымен қамтамасыз ететін тұтастығы мен даму динамизмі көрсетіледі. Қазіргі қоғамның құрамына әлеуметтік, экономикалық, саяси, рухани-мәдени және ақпараттық жүйелер жатады:

• әлеуметтік жүйе – әлеуметтік топтар, таптар, этнос-тар, ұлт, халықтар жиынтығы ретінде: адам (индивид, жеке адам); отбасы, әр түрлі әлеуметтік топтар (шығармашылық одақтар, кәсіподақтар, үй қызметкерлері, мүгедектер, студент-тер), т.б. Адам өмір сүру процесінде, бір категориядан азамат-тық қоғамның екіншісіне өте алады. Олардың әрқайсысының мүдделері мемлекетпен есепке алынып тепе-теңдік белгілі компромисс құрылады;

• экономикалық жүйе – тиімді нарықтық негізден: көптүрлі меншік институтынан; өндірістік процестерден, айырбастан және пайдаланудан; әртүрлі шаруашылық субъектілерден тұрады;

• Саяси жүйе – бұл мемлекеттік, партиялық қоғамдық ұйымдардың жиынтығы, құқық тұтасымен саяси қатынастар, шаруашылық субъектілерден тұрады;

• Рухани мәдени жүйе – бұл ақпараттық, мәдени-сақтандыру әрекетіндегі институттар мен қатынастардың жиынтығы (білім, мәдениет, тәрбие, шығармашылық, дін және институттар оларды белгілеушілер);

• Ақпараттық жүйе – адамдардың бір-бірімен арала-суының нәтижесінде қалыптасатын қатынастардың жиынты-ғы: қоғамдық, муниципалдық және жекеленген ұйымдар, ме-кемелер, кәсіпорын және азаматтар және олардың бірлес-тіктері өндірісті іске асырып, көпшілік ақпарат құралдарына шығарған.

4-билет