«Еңбек қорғау” курсы қандай бөлімдерден тұрады

Құқықтық және ұйымдастырушылық шаралары;

1. Еңбек гигиенасы мен өндірістік санитария;

2. Техника қауіпсіздігі негіздері;

3. Электр және өрт қауіпсіздігі негіздері.

4. Табиғи және техногенды төтенше жағдайлар

Еңбекті қорғау негіздері жүйесін басқару дегеніміз не Еңбекті қорғау дегеніміз – жұмыс процессі кезінде адамдардың денсаулығын сақтау, жұмыс қабілетін арттыру және қауіпсіздігін қамтамасыз ететін экономикалық, техникалық, эстетикалық, әлеуметтік және ұйымдщастыру заң жүйесінің жинағы. Егер еңбекті қорғауды ғылым ретінде қарайтын болсақ, онда әртүрлі ғылымдардың қорытындыларының жинағы деуге болады.

Жабдықтардың негізгі элементтері мен құрылыстарына қойылатын қәуіпсіздік техникалық талаптар Мекемелерде еңбекті қорғаудың ең маңызды түрінің бірі – бояу түстері. Бояулардың түрлері санаулы ғана болу керек. Ескертпе түрлер қай кезде болса да, анық көрінуі тиіс. 12.4,026-76 стандарты бойынша қызыл, сары, жасыл және көк бояуларын таңдайды.Өндірістердегі бөлмелерді ақшыл-көк түспен бояйды. Шаң – тозаң көп болатын өндірістік бөлмелерді күлгін түсті бояумен. Ал ауыр жұмыс түрлеріне контраст бояулар көп болу керек. Себебі кез келген уақытта бір көз қараспен тез анықтау үшін. Төтенше жағдайларды болдырмау үшін жасыл түспен бояйды. Мысалы техникалық машиналарының рычагтарын, қырқаяқтарын т.б. сол сияқты. Санитарлық көз-қараспен мекемелердің қараңғылау бөлімшелерін, бұрыштарын ақ түсті бояумен боялады.Бояулар тек бір түсті болмай контрсат түрінде боялады. Солардың бірі қауіпті сұйықтықпен толтырылған бактар – қызыл түске ақ бояумен полоска келтіріледі.

Жазым болған жағдайда қандай шаралар қолдану керек Әpбip жазым туралы зардап шегуші немесе оны көрген куәгер міндетті түрде жұмыс берушіге немесе жұмыс уйымдастырушысына хабарлауы қажет. Жазымды зерттеулер жұмысшыға қатысты, сондай - ақ маманданған дайындық алушыларға жургізіледі; оқу орындарында окушыларға, олар арқылы маманданған тәжірибе бар, алғашқы маманданған жоспарды жүзеге асырушы оқудан кейінгі маманданған білімі бар адамдарға немесе жұмыс бepyшiгe жұмысты орындағанда; жұмысты орындауға шақырылған әскери қызметкерлерге, әскери кызметін өтеуге қатысы жоқтарға; соттың шешімімен еңбекке шақырылған бейнелерге; әскериленген апаттан құтқарушы бөліктердің жеке құрамдарымен әскериленген күзетшілерге, төтенше салдарын құтқару бойынша еркіті топ мүшелеріне; мүлік пен адам өмірін сақтау бойынша дүлей зілзаланың зардаптарына жауапты тұлғаларға.Өндірістегі жазымдарды тергеп-тексеру тәртібі:

өндірістегі жазымды тергеп-тексеруді жазым болған кезден бастап жумыс берушінің аіспамен жиырма төрт сагат ішінде курылатын, мынадай курамдагы комиссия жургізеді;

төрага - уйымның (өндірістік кызметтің) басшысы немесе онын орынбасары;

мушелері - уйымның еңбек кауіпсіздігі және енбекті коргау кызметінің басшысы және кызметкерлердің екш.

Жазымды тіркеу комиссиясының құрамын атаңыз Жазымды арнайы тергеп-тексеруді мемлекеттік енбек инспекциясы органынын аумактык бөлімшесі курган комиссия мына қурамда жургізеді.Төраға - мемлекеттік енбек инспекторы;мушелері - жумыс 6epyшi және кызметкерлердің өкілі. Адам кайтыс болган топтык жазымдарды тергеп-тексеруді облыстын, республикалык маңызы бар каланын бас мемлекеттік енбек инспекторы баскаратын комиссия жургізеді;Қayinтi енеркәсіп объектілерінде болган жазымдар кезінде комиссия курамына төтенше жагдайлардын алдын алу және оларды жою жоніндегі мемлекеттік инспектор кіреді.

Техногендік сипаттағы төтенше жагдайлар кезінде болган жазымдар кезінде төтенше жагдайлардын алдын алу және оларды жою жоніндегі мемлекеттік инспектор арнайы тергеп-тексеру жоніндегі комиссияның төрагасы болып тагайындалады. Бул жағдай да мемлекеттік енбек инспекторы комиссия мүшесi болып табылады.

Жанғыш сұйықтарды немен өшіруге болады Жаңғыш зат - оттегімен қосылатн заттарды айтады, кейбір кезде заттардың жануы оттегімен ғана емес басқа да фазамен қосу арқылы болады. Мысалы: хлор, бром, күкірт қатты, сұйық. Жаңғыш зат, газ түрінде кездеседі. Әдетте жану процессі заттың газ күйінде жүргізіледі. Қатты және сұйық заттар жану процессі кезінде физикалық және химиялық реакциялар арқылы жаңғыш затқа айналады. Жаңғыш зат ауада оттегі концентрациясын 12-14 пайыз жоғары болса ғана жанады. Жану процессі басталу үшін тұтану көзінің жылу энергиясы жаңғыш зат тұтану температурасына дейін қыздыра салатындай мөлшерде болуы керек.Химиялық көбік – натрий бикорбанатты немесе сода ерітіндісі және қышқыл ертіндісінің арасындағы химиялық реакциядан туады.Ауа механикалық – ауа және көбік шығаратын заттың су ерітіндісін араластырғанда пайда болады. Көбіктердің өрт сөндіргіш қасиеттері оның меншікті салмағы аз болғандықтан жаңған заттар бетін жауып оларға ауаның оттегінің өткізбей жану процесін тоқтатады.Инертті газбен сөндіру – оларға: көмір қышқыл газы, азот, ардон, гелий, титан және пайдаланылған газдар өрт сөндіргіш қасиетті өрт зонасында ауа оттегісінің концентрациясын азайтады. Температурасын төмендетеді және жану процессін тоқтатады.

Жану процесі деген не - Жану процесстері: Жану дегеніміз көп мөлшерде жылу шығу және жарық сәуле бөлінуі қоса жүретін күрделі физикалық және химиялық процесс. Жану процессі пайда болып және даму үшін 3 фазадан тұрады:

- жаңғыш;

- тотықтырғыш;

- тұтану көзі.

Жану процесіне қандай заттар керек Жаңғыш зат - оттегімен қосылатн заттарды айтады, кейбір кезде заттардың жануы оттегімен ғана емес басқа да фазамен қосу арқылы болады. Мысалы: хлор, бром, күкірт. Жаңғыш зат қатты, сұйық, газ түрінде кездеседі. Әдетте жану процессі заттың газ күйінде жүргізіледі. Қатты және сұйық заттар жану процессі кезінде физикалық және химиялық реакциялар арқылы жаңғыш затқа айналады. Жаңғыш зат ауада оттегі концентрациясын 12-14 пайыз жоғары болса ғана жанады. Жану процессі басталу үшін тұтану көзінің жылу энергиясы жаңғыш зат тұтану температурасына дейін қыздыра салатындай мөлшерде болуы керек. Тұтану көзіне жалын, ашық от, ұшқын, қызған дене, химиялық реакция жану сәуле энергиясы және найзағай жарқылдануында.Жанғыш процессінің түрлері: от, алау, жану, тұтану, өздігінен жану, өздігінен тұтану және жарылу.От алау деп – жаңғыш зат үстінде пайда болған газдың немесе будың тез жанып кетуін айтады. Заттың үстінде жиналған газ немесе бу жанатын ең төменгі температураны сол заттыңаталу температурасы деп атаймыз. От алау тмпературасы жаңғыш заттардың өрт қәуіптілігі жөнінде негізгі көрсеткіш болып есептеледі. Осыған сәйкес барлық жанатын заттар өрт қәуіптілігі бойынша екі топқа бөлінеді.

1. тез тұтанғыш сұйық

2. жаңғыш сұйықтар от алау температурасы

- жану дегеніміз – тұтандыру көзінің әсерінен туатын жану процессі.

- тұтану дегеніміз жалын пайда болған жану процессі.

- өздігінен жану деп – жаңғыш заттың сыртқы тұтандыру көзісіз пайда болған жану процессін айтады.

- өздігінен тұтану жалын пайда болатын өзінен өзі жану процессі.

Жарылу – жылу және газ заттарын шығарып қирату процессін туғызатын өте тез жану процессін айтады. Жарылғыш заттар газ, бу, шаң түрінде болады. Бұл заттар ауада олардың тек белгілі концентрациясы болғанда ғана жарылады. Жаңғыш сұйық заттардың өрт қәуіптілігін анықтайтын факторлардың бірі температуралық шегі болып есептеледі.

- төменгі температураның тұтану шегі деп – сұйық заттың қаныққан буынның қоспасы болып табылады

Жарық түсіру және техникалық эстетика Жарық түсіру және техникалық эстетика

Әр қызметкерге қоршаға ортасының әсер етуі бәрімізге мәлім. Техникалық құрал – жабдықтарының дұрыс немесе ыңғайлы орналастыруы, санитарлық гигиенасы, қызметкерге жұмыс істеу мүмкіндігі, жарықтығы, бояулары т.б. (интерьера). Техникалы эстетика — қозғалыстың ғылыми-әдістемелік негізін жасайтын және пәндік ортанын калыптасуының әлеуметтік, эстетикалық, функциональдық, эргономикалық, техникалық аспек тілерін зерттейтін гылыми пэн. Техникалык эстетиканың әлеуметтік-мэдени рөлі адмдардың еңбек, демалыс жэне тұрмысының қолайлы жагдайларын жасау болып табылады.Өндірістік эстетика техникалык эстетиканың бөлігі бола отырып, өндіріс мәдениетін көтеру, еңбектің қолайлы жағдайларын жасау мақсатында өндірістік кәсіпорындардың заттық ортасын эстетикалык жетілдіруін қалыптастырудың негізгі ережелерін, принциптерін, әдістерін әзірлейді.

Техникалык эстетика еңбек процестеріне көркем бастау енгізеді, бұл еңбек рухын көтереді, өндіріс жағдайында адамға оң сезімдік эсер етудің тэсілдерін эзірлейді.

Техникалық эстетика еңбек процесінде ағза қызметіне зиянды эсерлерді азайтады жэне жұйке шаршауын төмендетеді, себебі ол техникалык пәндерге, экономикага, эргономикаға, сэулетке, көркем өнерге сүйене отырып, адамды ыңгайлы, жетілген жэне эсем гехникамен қоршайды.

Техникада барлык жағдайда колданылатын эсемдік формалар жоқ, эр жұмыс орнының, эр машинаның мазмұнға сэйкес түрі бар. Құрамдалатын кез келген нысан эсемдік танытуы кажет. Бұл тек механикалык тетіктер емес, бүл «адам-машина» жүйесінің өзара қатынастары.

Бірақ эстетика мазмұнындағы басты нэрсе - еңбек. Еңбекті эстеттеудің үш турі бар:

• еңбек процесін эстеттеу;

• жұмыс ортасын эстеттеу;

• еңбек өнімін эстеттеу.

Жұмыс процесін эстетгеу өндіріс мэдениетін жэне еңбек мэселелерін қамтиды. Өндіріс мэдениетінін талаптары өндірістің өз процесімен, бүйымдардың сыртқы безендірілуін қоса отырып, өндірістің көп түрлі технологиясымен аяқтай отырыпдехникалык құжаттаманың жобалануы жэне қойылуынан бастап өз процесімен канағаттандырылуы қажет.

Жарықталу қандай аспаппен өлшенеді Шоқтану шамын әзірлеген кезде қарапайым болады, пайдалануда сенімді, бірақ жарық қайтарымы аз (20 лм/Вт аспай) және көк пен күлгінкөк түстері жеткіліксіз болған кезде түс айырымын қиындатады да сары және қызыл түстерінің жайсыз спектралдық құрамы болады. Газоразрядтық шамдардың ұзақ қызметтік мерзімі (10 000 сағат), үлкен жарық қайтарымы (750 лм/Вт), жарықталатын бетінің аз жарықтылығы, жарықтың жақсы спектралдық құрамы болады. Олардың кемшіліктері: шамның екпінділігі жоқ болғандықтан жарық ағынының лүпілі, төмен температурада және төмен кернеуде тұрақсыз жұмысы, іске қосудың күрделі сұлбасы. Жарық ағынының лүпілі жабдықтың айналып тұрған бөлігін қозғалыссыз немесе қозғалыссыз тұрғандарды айналғандай  көрсететін стробоскопиялық құбылысын шақырады.

Жарықталудың өлшем бірлігін атаңыз Табиғи жарықтандыру терезе (бүйірлік жарықталу), жарық шамдары (жоғарғы) арқылы немесе құрамды (терезе және шам арқылы бір уақытта) іске асырылады. Табиғи жарықтандыруды нормалау табиғи жарықтандыру коэффициенті (ТЖК) арқылы іске асырылады, ол мына формула бойынша анықталады

КЕО =                                              (2.1)

мұнда Ев – бөлменің ішіндегі нүктелердің жарықталуы, лк;

 Ен – аспанның шашыраған жарығымен көлденең бетінің біруақыттық сыртқы жарықталуы (тура күн сәулелерін ескермегенде), лк.

Жарықтандыруды қандай аспаптардың, көмегімен өлшеуге болады Жарықтандыру - бір жарықтандыру беті арқылы өтетін, Люксметрмен өлшенетін сәуле ағыны. Бұрын фотон (1 фотон — Ю4 лк) бірлігі колданылған.

Әлемде люминесценттік және қызу лампаларын жарықты аса тиімді сәлелендіруге, жартылай өткізгіштік светодиодты лампаларға (LED) алмастыру үдерісі жедел қарқынмен жүріп жатыр. LED-тің айрықша құндылығы мынада: оның қоректену қуаты бірнеше есе төмен, ал жарамдылық мерзімі дәстүрлі люминесценттік лампалар-мен салыстырғанда жиырма есе артық. Жарықтандыру аспаптарын және құрылғыларын, соның ішінде, қазақстандық технологияларын енгізу - энергия тұтынуды, сондай-ақ, электр желілеріне және электр станциясына түсетін ауыртпашылықты бірнеше есеге төмендетуге, бүкіл Қазақстан бойынша қосымша қуат қорын құруға мүмкіндік береді, 

Жарықтылық дегеніміз не Жарықтылық (L) — беттен шығатын жарық ағынының беттік-кеңістіктік тығыздығы. Ол жарық ағынының (d) геометриялық факторға (ddAcos) қатынасына тең: L=d/ddAcos, мұндағы d — сәулемен толған денелік бұрыш, dA — сәуле шығатын немесе сәулені қабылдайтын учаскенің ауданы,  — осы учаскеге перпендикуляр мен сәуле бағыты арасындағы бұрыш. Жарықтылықтың жалпы анықтамасынан практикалық жағынан аса құнды мынадай екі дербес анықтама шығады: 1) Жарықтылық (L) — бет элементі жарық күшінің (dІ) қарастырылып отырған бағытқа перпендикуляр проекциясының ауданына қатынасы: L=dІ/dAcos;

2) Жарықтылық — жарық көзі бағытына перпендикуляр жазықтық нүктесі жарықталынуының (dE) осы жарықталынуды жасайтын ағынды қамтитын элементар денелік бұрышқа қатынасы: L=dE/dcos. Жарықтылықтың өлшеу бірлігі: кдм–2 (нит). Энергет. фотометрлік шамалар жүйесінде Жарықтылық тәрізді шама энергетикалық Жарықтылық деп аталып, Bтcp–1м–2-мен өлшенеді

Жасанды жарықтаманың сапа көрсеткіштерін атап өтіңіз Жасанды жарықтандыру тәуліктің түнгі уақытында жеткіліксіз жарықталуы болған кезде пайдаланылады және олар қызметтік тағайыны бойынша жұмыстық, кезекші, апаттық, эвакуациялық және күзетшілікке бөлінеді. Жұмыстық жарықтандыру адамның қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті жағдайларды жасайды. Апаттық жарықтандыру жұмыстық жарық сөнген кезде іске қосылады. Апаттық жарықталудың шамдары жеке көзден қосылады және жұмыстық жарықтан 5% кем жарықты қамтамасыз етеді, бірақ бөлменің жұмыстық бетінде 2 лк кем емес және кәсіпорынның территориясында 1лк жарықты қамтамасыз етеді. Эвакуациялық жарықтандыру қауіп пайда болған кезде бөлмелерден халықты шығару үшін іске қосылады. Ол 50 адамнан астам жұмыс істейтін бөлмелерде, сондай-ақ қоғамдық ғимараттарда және, егер бір уақытта 100-ден астам адам жұмыс істейтін өндірістік кәсіпорындарда орнатылады. Бөлмелердің жарықталуы 0,5 лк, сыртында – 0,2 лк болу керек. Күзетшілік жарықтандыру күзетілетін өңірлер шекараларының бойында қарастырылады және 0,5 лк жарықты қамтамасыз ету керек. Жарық көздерінің орналасқаны бойынша жасанды жарықтанулар: жалпы, жергілікті және құрамаға бөлінеді. Жалпы жарықтануда шамдарды жұмыс орындарына біқалыпты жарық беру үшін жоғарыда орналастырады. Жергілікті жарықтануда жарық ағыны жұмыс орындарына тікелей шоғырланады. Осы жағдайда жұмыс орны мен қоршаған кеңістік жарықтануының күрт айырмашылығы болады, жұмыстың жағымсыз жағдайлары құрылады, зақымдану қауіпі өседі. Бір жергілікті жарықтандыруды пайдалану тек кезеңдік жұмыста пайдаланылады. Құрама жарықталуда жалпы жарықтандыруға жергілікті жарықтандыру қосылады. Жасанды жарықтануда жарық көзі ретінде шоқтану шамы мен газоразрядтық шамдарды пайдаланады. Жарық көзінің негізгі сипаттамалары: қайтарымы және қызмет мерзімі болып табылады.

Жасанды жарықтану жүйелерін атаңыз Жасанды жарықтандыру тәуліктің түнгі уақытында жеткіліксіз жарықталуы болған кезде пайдаланылады және олар қызметтік тағайыны бойынша жұмыстық, кезекші, апаттық, эвакуациялық және күзетшілікке бөлінеді.

Жұмыстық жарықтандыру адамның қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті жағдайларды жасайды. Апаттық жарықтандыру жұмыстық жарық сөнген кезде іске қосылады. Апаттық жарықталудың шамдары жеке көзден қосылады және жұмыстық жарықтан 5% кем жарықты қамтамасыз етеді, бірақ бөлменің жұмыстық бетінде 2 лк кем емес және кәсіпорынның территориясында 1лк жарықты қамтамасыз етеді. Эвакуациялық жарықтандыру қауіп пайда болған кезде бөлмелерден халықты шығару үшін іске қосылады. Ол 50 адамнан астам жұмыс істейтін бөлмелерде, сондай-ақ қоғамдық ғимараттарда және, егер бір уақытта 100-ден астам адам жұмыс істейтін өндірістік кәсіпорындарда орнатылады. Бөлмелердің жарықталуы 0,5 лк, сыртында – 0,2 лк болу керек. Күзетшілік жарықтандыру күзетілетін өңірлер шекараларының бойында қарастырылады және 0,5 лк жарықты қамтамасыз ету керек.

Жастар және әйелдер арасындағы еңбекті қорғау Жұмысшы әйелдердің ерекше бір санаты – бұл жүкті әйелдер және жас балалары бар әйелдер. Қазақстан Республикасының заңнамасында олардың құқығын қорғайтын кейбір шаралар қарастырылған. «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» Заңның 23 бабы 3-бөлігіне сәйкес жүкті әйелдердің медициналық қорытындыға сәйкес ауыр және қолайсыз өндірістк факторлардың әсері болмайтын басқа жұмысқа бұрынғы жұмысындағы орташа айлық жалақысы сақтала отырып ауыстырылуы қарастырылған. Бұдан басқа аталған заңның 48-бабының 2-бөлігінде жүкті әйелдерді түнгі уақытта жұмысқа тартуға олардың келісімімен ғана жол беріледі делінген.

• Сонымен, әйелдер еңбегін қорғау деп - әйелдер еңбегінің қауіпсіз және қалыпты жағдайларын қамтамасыз ету үшін мемлекеттің қолданатын және өткізетін құқықтық, экономикалық, медициналық және техникалық бір-бірімен өзара байланысқан шаралардың жүйесін айтамыз. Бұл жүйенің маңызды компоненті ретінде әйелдер еңбегін қорғау жөніндегі еңбек заңнамасының жалпы және арнаайы нормалары құрайды.

• Кәмелетке толмағандар әлеуметтік-жастық топ ретінде қоғамның ең динамикалық бөлігі болып табылатындықтан, жас ұрпақ жөніндегі заңнаманың маңызы өте зор. Жасөспірімдердің бұл жасында әлеуметтік есеюге, тәуелсіздікке өтуі басталады, олардың құқықтары мен міндеттерінің шеңбері мен мазмұны кеңейіп өзгереді. Заңнама мұндай жағдайларда кәмелетке толмағандардың мінез-құлқының маңызды реттеушісіне айналады.

• Қазақстан Республикасынның «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы» Заңының 13-бабының 2-бөлігіне сәйкес, он сегіз жасқа толмаған адамдар міндетті алдын ала медициналық тексеруден өткеннен кейін ғана жұмысқа қабылданады және одан әрі, он сегіз жасқа толғанға дейін жыл сайын міндетті медициналық тексеруден өтуге тиіс. Бұндай шара бір жағынан, қызметкерлердің өзінің, ал екінші жағынан, еңбек үрдісі кезінде олармен қарым-қатынасқа түсетін азаматтардың денсаулығын қорғау мақсатымен белгіленген. Заңшығарушының мұндай беталысы объективті және орынды. Себебі медицина және психология мамандарының пікірінше, кәмелетке толмаған жас кезеңі (әсіресе 11-ден 18жасқа дейін) адам ағзасының даму және қалыптасу кезеңі Сондықтан кәмелетке толмағанның өмірі мен денсаулығына өндірістің теріс ықпалын болдырмау қажет.

Жер сілкінгенде ғимараттан қәуіпсіз қашықтықты атаңыз Жер сілкінісі кезіндегі ғимарат ішіндегі кез-келген адам тірі қалу мүмкіндігін арттыру, жарақаттан сақтану үшін жер сілкінісі дүмпуі кезінде бас сауғалайтын жерді, қауіпсіз орынды алдын ала білуге тиіс, ал дүмпу аяқталғаннан кейін ғимараттан тез шығып кету керек.  Тәжірибеде салыстырмалы қауіпсіз орын - негізгі ішкі қабырғалардың ішіндегі бұрыштары, негізгі ішкі қабырғалардағы жерлер, коллоннадағы және каркас бағандарының асты, кіре-беріс есіктердің маңдайшаларының асты, берік үстелдер және т.б. екендігі дәлелденген.  Спитак жер сілкінісі кезінде (07.12.1988 ж.) ваннада болған 6 адам тірі қалған.  Жер сілкінісі кезінде қауіпті орындардың қатарына ішкі және сыртқы қабырғалардың әйнектелген терезелері, шеткі бөлмелер, әсіресе соңғы қабаттардағы, лифтілер, баспалдақтар алаңы мен балкондар жатады.

Жергілікті механикалық соратын желдетпе неге арналған ЖЖМ қоймалары мен қызметтерiнде табиғи мен жасандыға бөлiнетiн желдетпе орнатылуға тиiс:  1) табиғи желдетпе үй-жайдың сыртында және iшiнде ауаның айырмашылдығының салдарынан жүзеге асырылады. Үй-жайдың iшiндегi ауа сыртқыға қарағанда әдетте одан жоғары температураға ие (технологиялық процестер, жабдықтың, адамдардың есебiнен жылу шығарулар), сондықтан үй-жайдың iшiндегi оның тығыздылығы сыртқы тығыздылықтан төмен;  2) жасанды (механикалық) желдетпе электр қозғалтқышпен айналуға әкелетiн желдеткiш жасайтын ауаның қысымы арқылы жүзеге асырылады.Механикалық желдету мен ауамен жылытуын қолданынған кезде кіру көлемі мен сорып шығарудың айырмашылығы жобалықтан 10 %-дан көпке, кірген ауаның температурасының төмендеуі немесе жоғарылауы 2 °С –тан көпке жіберілмейді.

Жүктерді тиеу, түсіру, көтеру, қорғау және тасымалдау нормалары Құқықтык және ұйымдық сұрақтары КР конститутциясы мен «Еңбекті қорғау» бойьнша Қазақстан Республикасының заң шығарушылық актілері негізінде қалыптасады ҚР заңдарының ішіндегі негізгілері:

-10.12.07 жылғы «ҚР еңбек кодіксі»;

-19.05.97 жылы өзгерген ҚР «Денсаулықты корғау туралы» заңы, 13.01.04 жылы, толыктырылған;