4.7.1 Есептеуге арналған бастапқы мәліметтер

Есептеуге арналған бастапқы мәліметтер төменгі мағлұматтарды құрайды:

- комбайнның типі және оның техникалық сипаттамасы;

- қазбаның жарықтағы (Sсв) және өтудегі қимасы (Sпр);

- жыныстың шабылу коэффициенті (Кпр);

- қазбаның көлденең қимасы ішіндегі көмірдің (Fу) және жыныстың қаттылығы (Fп); қазбаның көлденең қимасы ішіндегі жыныстың орташаланған қаттылығы (F) төменгі формула бойынша анықталады:

F = Fп×Кпр+Fу×(1-Кпр);

- арқалық бекітпелеу кәсектерінің ара қашықтықтары (Lр);

- цикл кезінде қазба кенжарының жылжуы (Lц) – кәсектер ара қашықтықтары бойынша қабылданады, бірақта 2 м – ден артпауы қажет;

- комбайн мен қазбаның бүйірлерін тартпалау жұмыстарын біріктіруші коэффициент (Кс), 0,2…0,6 шамасында қабылданады;

- ұңғымалық немесе жөндеу ауысымында орындалатын қосалқы жұмыстар: рельс жолдарын төсеу; сутартпа жырасын жүргізу; желдетпе және су құбырларын ұзарту; сырма науасын ұзарту; телескопты таспалы науаны қысқарту; дара рельс жолын ұзарту;

- қазбадағы рельс жолдарының саны (Nр).

4.7.2 Еңбек көлемдігі үдірістерін есептеу

Тау-кен массасын комбайнмен қазу

Механикаландырылған еңбекке жұмсалған уақыт (Ткм, адам-мин/м³)

мұндағы - 1м³ дайын қазбаға жұмсалған еңбек көлемдікті есептеу коэфициенті;

Nу - кен массасын қазу үдірісі кезінде комбайнды басқаруға қатысатын жұмысшылардың саны, Nу = 3;

R_э – ұңғылау комбайнның тұтынымдық өнімділігі, м³/мин (4.3 - кесте).

Комбайнға қызмет көрсету кезінде еңбекке жұмсалған уақыт:

- дайындықты-соңғы операциялар (Ткрп, адам-мин/м³)

Ткрп = Ка;

- тістерді ауыстыру (Ткрз, адам-мин/м³.)

Ткрз = Ка×(0.1692 + 0.155×F);

- табанды тазалау және тау-кен массасын комбайнның тиеу ағзасына лақтыру (Ткрг, адам-мин/м³)

Ткрг = Ка×[0.244+F×(0.438 - 0.0172×F)];

- ірі кесекті көмірді және жынысты ұсату (Ткрр, адам-мин/м³)

Ткрр = Ка×[0.108+F×(0.15 - 0.0054×F)].

4.3 - кесте

Комбайнның типі	Rэ есептеуге арналған формула
1ГПКС
4ПП-2м
КСП-22
КСП-32
КСП-42
П-110
П-160
П-220

Тау-кен массасын комбайнмен қазып алу бойынша орындалатын жұмыстардың еңбек көлемдіктерінің қосындысы (Тк, адам-мин/м³)

Тк = Ткм+Ткрп+Ткрз+Ткрг+Ткрр.

Комбайнға қызмет көрсету бойынша орындалатын жұмыстардың еңбек көлемдіктерінің қосындысы (Тко, адам-мин/м³)

Тко = Ткрз+Ткрг+Ткрр.

Тау-кен массасын қазу кезінде комбайнды басқару бойынша орындалатын жұмыстардың еңбек көлемдіктері (Тку, адам-мин/м³)

Тку = Ткм+Ткрп.

КМП-А3 типті арқалық тіреуді орнату

Тіреу материалдарын жеткізу (Там, адам-мин/м³)

Там = Ка×[14.49-Sпр×(0.85-0.0625×Sпр)],

мұндағы - 1 м³ дайын қазбаның тіреуін орнату бойынша орындалатын жұмыстардың еңбек көлемдіктерін есептеу коэффициенті.

Ұяшықтарды дайындау (Тал, адам-мин/м³)

Тал = Ка×[2.57+F×(1.53-0.035×F)].

Көпірлерді орнату және бөлшектеу, сыналарды және бекітпе тіреуіштерін әзірлеу, хомуттарды және планкаларды дайындау, тіреудің дұрыс орнатылуын тексеру (Тап, адам-мин/м³)

Тап =Ка×8.0.

Тіреу элементтерін орнату және қосу (Тау, адам-мин/ м³)

Тау = Ка×[14.72+Sпр×(1.475+0.0984×Sпр)].

Қазбаның төбесі мен бүйірлерін тартпалау және кәсектер артындағы қуысты бітемдеу (Таз, адам-мин/м³)

Таз = Ка×Lр×[20.03+Sпр×(1.434+0.085×Sпр)].

Арқалық тіреуді орнату бойынша орындалатын жұмыстардың еңбек көлемдіктерінің қосындысы (Та, адам-мин/м³)

Та = Там+Тал+Тап+Тау+Таз.

Қосалқы жұмыстарды орындау

Рельс жолдарын төсеу (Твр, адам-мин/м³)

Твн = Кв×Nр×[36.0+F×(1.756-0.088×F)],

мұндағы - 1 м³ дайын қазбаның қосалқы жұмыстарына жұмсалатын еңбек көлемдіктерді есептеу коэффициенті.

сутартпа жырасын жүргізу; желдетпе және су құбырларын ұзарту; сырма науасын ұзарту; телескопты таспалы науаны қысқарту; дара рельс жолын ұзарту;

Сутартпа жырасын жүргізу (Твв, адам-мин/м³)

Твв = Кв×[56.2525+F×(0.2745-0.009×F)].

Желдетпе және су құбырларын ұзарту (Твт, адам-мин/м³)

Твт = Кв×7.8.

Сырма науасын ұзарту (Твс, адам-мин/м³.)

Твс = Кв×52.6.

Телескопты таспалы науаны қысқарту (Твл, адам-мин/м³.)

Твл = Кв×30.0.

Дара рельс жолын ұзарту (Твм, адам-мин/м³)

Твм = Кв×20.0.

Қосалқы жұмыстарға жұмсалатын еңбек көлемдіктердің қосындысы (Твр, адам-мин/м³)

Твр = Твн+Твв+Твт+Твс+Твл+Твм.