2.2.4 Бұрғылық машиналар және теспелерді бұрғылау
Теспелерді бұрғылауға арналған бұрғылық машиналарын таңдау жұмысын жыныстардың бекемдік коэффициенті бойынша жүргізген жөн.
Бұрғылық машиналардың түрлері 2.5 - кестеде келтірілген. Олар ПНБ типті тиегіш машиналарына немесе шақтылық бұрғылау қондырғыларына орнатылады.
Профессор М.М. Протодьяконовтың шкаласы бойынша жыныстың бекемдік коэффициенті f < 6 құраған жағдайда ұзындығы 3 м-ге дейінгі теспелерді бұрғылау үшін қол электрбұрғысы қолданылады. Бұрғылау жұмысы қолдың немесе ұстап тұратын жеңіл құрылғының көмегімен жүзеге асырылады. Қол электрбұрғыларының түрлері СЭР-19м, ЭР14Д-2м және ЭР18Д-2м.
2.5 - кесте - Жазық және көлбеу қазбаларда теспелерді бұрғылауға арналған бұрғылық машиналардың түрлері
Бұрғылық машиналардың түрлері |
Жыныстардың бекемдік коэффициенті |
Бұрғылық машиналардың маркалары |
Тиегіш машиналарына ілінген бұрғы жабдығының бұрғылаушы қондырғылары: |
|
|
- айналмалық әрекетті |
2—6 |
БУЭ; МБЭ-1; МКГ-2 |
- айналмалық-соққы әрекетті |
7—11 |
БУ немесе 110-1-1М (f = 9) БГА-1М (f = 11) |
- соққы әрекетті |
≥12 |
ПК-60; ПК-75; ГП-1; ГП-2; ГП-3 |
УПБ-1 типті қондырғыға орнатылған қол перфораторлары |
≥ 5 |
ПР-25; ПР-30 ПП-50; ПП-63В |
Бекемдігі f<10 жыныстарда ұстындық (колонкалы) электрбұрғысы қолданылады. Олар механикалы (СЭК-1, ЭБК) және гидравликалы (ЭБГ, ЭБГП-1) болуы мүмкін. Электрбұрғылары кергіш ұстындықта немесе бұрғытақтың (манипулятор) көмегімен тиегіш машиналарына орнатылады.
Қол перфораторлары бекемдігі f > 5 жыныстарда ұзындығы 2...5 м, диаметрі 32...46 мм теспелерді бұрғылау үшін арналған. Оларды жүріс адымы 800, 1100, 1300 мм қысымдыұстағышқа орнатады.
Ұстынды перфораторларды (2.5 - сурет) кергіш ұстындыға немесе бұрғы қондырғыларының манипуляторларына (ПК-3, ПК-9, ПК-50,ПК-5,ПК-60,ПК-75) орнатады. Оларды бекемдігі f = 20-ға дейінгі жыныстарды бұрғылау үшін қолданады.
Бұрғылау қондырғысы манипулятордан және бұрғылық тележкадан құралған бұрғылық машинадан тұрады.
2.6 және 2.7 - кестелерде әр түрлі типті бұрғылау қондырғыларының техникалық сипаттамалары келтірілген.
2.6 - кесте - Қысымдық бұрғы қондырғыларының техникалық сипаттамасы
Шамашарт |
Соқпа-бұрмалық бұрғылау |
Айналмалы-соқпалы бұрғылау |
|||||
СБКН-2М |
СБКН-2ПМ |
2УБН-2П |
БУ-1 |
БУР-2 |
СБУ-2М |
СБУ-2К |
|
Бұрғылық машина: |
|
|
|
|
|
|
|
- түрлері |
ПК-60 |
ПК-60 |
ПК-60 |
БУ. БГА |
БГА |
БГА |
БГА |
- саны |
2 |
2 |
2 |
1 |
2 |
2 |
2 |
Жүріс бөлігі: |
|
|
|
|
|
|
|
- түрлері |
Өзіжүргіш |
Өздігімен жүрмейтін |
Өзіжүргіш |
||||
- жүрісі |
Рельсті |
Қысымдоңғалақты |
Рельсті |
Шыңжыртабанды |
|||
Жылжу жыл-дамдығы, км/сағатына |
3 |
3 |
3 |
— |
— |
2 |
0,8 |
Негізгі өлшемдері, м: |
|
|
|
|
|
|
|
- ұзындығы |
5,28 |
6,6 |
6,8 |
6,5 |
7 |
7,1 |
9,5 |
- ені |
0,95 |
1,2 |
1,5 |
1,08 |
1,3 |
1,87 |
2,4 |
- биіктігі |
1,17 |
1,25 |
1,5 |
1,5 |
1,55 |
1,75 |
3,27 |
Массасы, т |
4,6 |
2,8 |
6,3 |
2,3 |
5,7 |
6 |
11 |
2.7 - кесте - УБШ типті бұрғы қондырғысының техникалық сипаттамасы
Қондырғының типі |
УВШ-220Д |
УВШ-ЗЗОД |
УБШ-530Д |
Қазба осьіне параллельді кенжардың теспелермен бұрғылануының максимальды биіктігі , м |
4,2 |
4,65 |
7 |
Кенжардың бұрғылануының максимальды ені, м |
6,9 |
7,6 |
11,3 |
Проф. М.М. Протодьяконовтың шкаласы бойынша жыныстың бекемдік коэффициенті |
6—20 |
6—20 |
6—20 |
Бұрғылық машиналардың саны |
2 |
3 |
3 |
Теспелерді бұрғылау тереңдігі, м |
3 |
3 |
4 |
Жүріс бөлігінің типі |
қысымдоңғалақты |
||
Жүріс бөлігін жүргізушінің типі |
дизельді |
||
Қолданылатын энергия |
қысымдық |
||
Транспорттың өлшемдері, м: |
|
|
|
- биіктігі |
2,3 |
2,5 |
2,8 |
- ені |
1,7 |
2,2 |
2,5 |
- ұзындығы |
9,4 |
10,6 |
12,1 |
Массасы, т |
12,5 |
18 |
22 |
2.5 - сурет - УПБ-1 типті тасымалды бұрғылау қондырғысы:
а - бүйірлік проекция, б - фронтальдық проекция
“Робот” УБГ-1р типті қондырғы кенжарды автоматты түрде белгіленген программа бойынша бұрғылауды қарастырады.
Айналмалы әрекетті бұрғылық машина бекемдігі f < 8 жыныстарда, ал айналмалық-соққы және соққы-айналмалы әрекеттілер – f > 8 жыныстарда қолданылады.
Теспелерді бұрғылау жұмысы циклдың жалпы ұзақтығының 20...40% құрайды.
Бұрғылау үдірісі келесі жұмыстардан тұрады:
- бұрғылауға дайындық. Арнаулы тіктемелердің және арнаулы аспаптардың көмегімен қазбаның бағыты тексеріледі, қазбаның көлденең қимасының тік және жазық осьтері белгіленеді, ал шаблондардың көмегімен БАЖ паспортына сәйкес теспелердің орналасу орны және нұсқасы белгіленеді;
- теспелерді бұрғылау жұмысы бұрғылаудың таза уақытын және қосалқы операцияларды орындауға жұмсалған уақытты құрайды (бұрғылау құрал-саймандарын ауыстыру, бұрғылық машинанысын қайтадан орналастыру );
- шаңмен күрес жұмысы. Кенжарды интенсивті желдетумен бірге жуыпшаю (куб.м ауаға жұмсалатын санитарлық норма - 2 мг су); бір бұрғылық машинасына жұмсалатын судың шығыны 3...5 л/мин.