3.2 Коррозияға қарсы қабілеттілігі бар құймаларды жасау

 

          Коррозиядан қорғаудың бұл әдісі арнайы легирлеуші қоспаларды енгізу арқылы металдың құрамын өзгертуде недізделген. Болаттың құрамына  хромның 12% енгізу коррозияға тұрақты таттанбайтын болатты алуға мүмкіндік береді. Болаттың коррозияға тұрақтылығын никель, мырыш және мыс қоспалары жоғарлатады. Бұл жағдайда құймалардың пассивацияға қабілеттілігі жоғарлайды.

 

3.3 Электрохимиялық әдістер

 

1) Протекторлы қорғауды негізгі конструкция (кеме корпусы, бу қазандарының қабырғалары, болат конструкцияларының негіздері) электролит ортасында (теңіз суы, жер асты топырақ сулары ж.т.б.) болғанда қолданады. Қорғанатын конструкцияны потенциалы төменірек болатын металға – протекторға қосады. Болат бұйымдарын қорғағанда протектор ретінде әдетте магний, алюминий, мырыш және олардың құймаларын қолданады. Коррозиялану кезінде протектор анодтың рөлін орындап, бұзылады да конструкцияны бүлінуден қорғайды.

2) Электроқорғау (катодтық қорғау) протекторлы қорғау принципіне негізделген. Электр тоғын қолдануға негізделген бұл әдіс жер асты құбырларының, рельс жолдарының, ж.т.б. коррозиясын азайту үшін қолданылады. Мұнда негізгі металға белгілі ара қащықтықта тұрақты токтың катодтық стансалары орнатылады (аккумулятор батареялары). Қорғанатын металл бұл батареяның катодына қосылып, анод ретінде металлоломды қолданады.  

 

3.4 Ортаның құрамын өзгерту

 

          Металл бұйымдарының коррозиясын баяулату үшін электролитке ингибиторлар (коррозияны баяулатқыштар) деп аталатын заттарды қосады. Ингибиторлардың әсері келесі: металдың бетінде қорғаныс қабыршағын түзу немесе ортаның агрессивтілігін төмендету (дезактивация). Ингибиторлар бу қазандарын қақтан химиялық тазартуда, өңделген бұйымдардан қақты (окалинаны) бөліп алуда, сонымен қатар тұз қышқылын болат ыдысында сақтау және тасымалдау кезінде.

          Бейорганикалық ингибиторларға нитриттар, хроматтар, фосфаттар, силикаттар жатады. Органикалық ингибиторлар металл бетінде берік  адсорбцияланып, электродтық процестердің аса кернеулігін жоғарлатады.

 

Типтік есеп № 3

          Ылғал ауада мырышталған темірдің бетінің тұтастығы бұзылғанда қандай процесс өтеді? Жауабыңызды коррозияның анодтық және катодтық процестердің электрондық теңдеулерімен дәлелдеңіз. Коррозия өнімін анықтаңыз.

Шығарылуы

а) Металдардың стандартты электродтық потенциалдарын салыстыру (Е = - 0,76B < E = - 0,44B) бұл қаптау анодтыққа жататынын көрсетеді. Сондықтан қаптаудың тұтастығы бұзылғанда мырыш (Zn) коррозиялық гальваножуптың аноды болып, тотығады,  ал катодта (Fe) оттектік деполяризация процесі өтеді.

б) Коррозияның электродтық процестерінің теңдеулерін жазамыз.

                                      (-) А (Zn):  Zn⁰   Zn²⁺                               2

                                      (+) K (Fe):  O₂  +  2H₂O   4OH^-    1

2Zn²⁺  +  4OH^-  →  2Zn(OH)₂↓.

в) Коррозия өнімі - мырыш гидроксиді Zn(OH)₂.

 

Типтік есеп № 4

          Біріншісі – қалайымен, екіншісі – мыспен жарым-жартылай қапталған екі темір пластинасы ылғалды ауада болғанда қайсысында тат тезірек пайда болады? Жауабыңызды дәлелдеңіз. Электродтық процестердің теңдеулерін жазып, коррозия өнімдерінің құрамын анықтаңыз.