Типтік есеп № 1

          Атмосфералық жағдайда мырыштың коррозиялану реакциясының теңдеулерін құрастырыңыз.

Шығарылуы

a) Металдар коррозияға ұшырағанда анодтық процестер жалпы түрінде келесі теңдеумен өрнектеледі:            Me⁰    Meⁿ⁺.

          Атмосфералық жағдайда металл коррозияға ұшырағанда катодта суда еріген оттегінің тотықсыздануы өтеді (оттектік деполяризация).

б) Мырыш коррозияланғанда анодтық және катодтық процестердің теңдеулерін жазамыз:

                                          (-) A:  Zn⁰   Zn²⁺                             2

        (+) K: O₂  +  2H₂O   4OH^-     1

 

Коррозия өнімі:                      2Zn²⁺  +  4OH^-  →  2Zn(OH)₂↓

Zn(OH)₂  ыдырауы мүмкін:    Zn(OH)₂  →  ZnO  +  H₂O.

 

Типтік есеп № 2

          Бейтарап және қышқыл ерітінділерінде кадмиймен контактідегі мырыштың коррозиясы қалай өтеді? Анодтық және катодтық процестердің теңдеулерін құрастырыңыз. Коррозия өнімдерінің құрамы қандай?

Шығарылуы

а) Мырыштың стандартты электродтық потенциалдың мәні (Е = - 0,76B) кадмийдікінен төмен (E = - 0,40B) болғандықтан, мырыш анод болады да тотығу процесіне ұшырайды, ал кадмий – берілген гальваножұптың катоды болады.

б) Коррозияның  катодтық және анодтық процестерінің теңдеулерін жазамыз.

 

Бейтарап ерітіндіде

        (-) А (Zn):  Zn⁰   Zn²⁺                               2

       (+) K (Cd):  O₂  +  2H₂O   4OH^-     1

 

2Zn²⁺  +  4OH^-  →  2Zn(OH)₂↓.

Қышқылды ерітіндіде

                                              (-) A:  Zn⁰   Zn²⁺   1

(+) K:  2Н⁺  Н₂       1

 

  Zn⁰  +  2Н⁺  →  Zn²⁺  +  Н₂↑.

в) Келтірілген электродтық процестерден коррозия өнімдері болып бейтарап ерітіндіде мырыш гидроксиді, қышқылды ерітіндіде газ тәрізбі сутек және сәйкес қышқылдың тұзы.

 

3 Металдарды коррозиядан қорғау

 

3.1 Металдардың беттік қорғаныс жабындары

 

          Беттік жабындар металды сыртқы ортадан изоляциялайды. Оларды металдардан (мырыш, қалайы, қорғасын, никель, хром және басқа металдар)  және бейметалдардан (лактар, бояулар, эмальдар ж.т.б.) заттардан жасауға болады.

          Металдық жабындарды жиі гальваникалық әдіспен жасайды. Егер жабынның электродтық потенциалы негізгі металдікінен төмен болса, ол анодтық деп аталады,  ал егер жабынның потенциалы жоғарырақ болса – катодтық деп аталады. Мысалы, темірді мырышпен қаптаса – жабын анодтық болады, өйткені  Е = - 0,76B < E = - 0,44B; егер темір қалайымен қапталса – катодтық жабын болады, өйткені Е = - 0,14B > E = - 0,44B.

          Металдың тұтастығы бұзылғанда анодтық қаптау оны ары қарай коррозиядан қорғай береді. Мырыш белсенді металл болса да, оның  қабаты темірді коррозиядан қорғайды. Оның себебі – мырыштың сыртында оксид қабыршағы болады. Мырыштың қорғаныс қабаты бұзылғанда (сызаттар, шатырлардың тесілуі ж.т.б.) ылғалдың қатысында темір-мырыш гальваникалық жұбы түзіледі. Мұнда катодтың рөлін темір, ал анодтың – мырыш атқарады. Электрондар мырыштан темірге ауысып оттегі молекулаларымен байланысады, мырыш ериді, мырыш толық еріп біткенше (оған көп уақыт қажет) темір коррозиядан қорғанып қала береді.

          Катодтық жабынның тұтастығы бұзылғанда (мысалы, темірдің бетіндегі қалайы жабыны) негізгі металдың коррозиясы тездетіледі.