2. Үш кіріс айнымалысы бар толық дешифратор, логикалық теідеулері, схемасы және жұмысы.

Кірістеріндегі сигналдар комбинациясының әрқайсысына шығыстарының тек қана біреуінде сигнал сәйкес келетін комбинациялық логикалық схеманы дешифратор д.а. Дешифраторлар басқарушы жүйелерде кірістердегі сигналдар комбтнациясына байланысты сол ж/е басқа тізбектерге басқарушы әрекеттерді беру үшін қолданылады. Мысалы, атқарушы позициялық механизмдерді басқару үшін, бақылауды, сигналдауды ж/е қорғауды іске асыру үшін белгілі алгоритм б/ша операциялар ретін праграммалық түрде басқару үшін қолданылады. Сонымен қатар дешифраторлар кодтарды түрлендіруде, мысалы екілікті н/е екілік-ондықты ондыққа түрлендіруде кең қолданылады.

3. Динистордың вольт- амперлік сипаттамасын салыстырыңыз, ол қанша аймақтардан тұрады? Динисторге сыртқы кернеуді тура бағытта берген кезде одан ағатын ток қалай анықталады?

Екі электродты тиристорлпрды динистор д.а.

1. толық жабық, 2-3 толыұ ашық, 1-2 кері диф-қ кедергісі бар күйі.

I_c = I_1α +I₀+I_k2

I_a= I_p= I_n

I_a= I₀/1-(α₁ +α₂)

I_c→А_а ауысуы кер3 ток α₁ →р₁п₁р₁; α₂→ п₂р₂п₂ ток беру коэф-і

Анод пен катод арасыннан оң таңбалы кернеу түсіреміз сонда А₁,А₃ сусыз ашық А₂ ауысуы жабық. Р₁ аймағын-н р-ге кемтіктер инжекциасы п₂→п₁ айм. электрондар инжекциясанады. сонымен п аймағында бастапқы күйден салыстырғанда электрондар саны артып р аймағында кемтіктер саны артып шексіз көп заряд тасушылардың А ауысуы

23- билет

1. Операциондық күшейткіштің негізгі параметрлері.

Операциялық күшейткіштер – конструкциялық жағынан біртұтас жасалатын, өте кішкене көлемді, жоғары сапалы жоғары стабилді, жиілік б/ша кең ауқымды, өте үлкен күшейту коэффициенті бар тұрақты ток күшейткіштері. Сондай-ақ Операциялық күшейткіш – жартылай дифферанциялдық каскадтардан тұратын күрделі көп каскадты электрондық құрылғы. Операциялық күшейткіштердің статикалық ж/е динамикалық көрсеткіштері бар. Статикалық көрсеткішке мыналар жатады: кіріс ығысу кернеуі – бұл күшейткіштің шығысында 0-дік кернеу болуы үшін оның кірісіне берілуге тиісті тұрақты кернеу; U_шығ=0 болғандағы өлшенген кіріс ток: I_кр=( I⁺_кр +I^-_кр )/2; биполярлық транзисторлар үшін I_кр=(0,1÷0,5)мкА, өрістік транзисторлар үшін I_кр=(10^-11÷11^-10)А; с^{имметрия}лы сызықты шығыс сигналдың максималды амплитудасы. Ол кіріске тұрақты кернеу берілгенде өлшенеді.

Динамикалық көрсеткішке мыналар жатады: кернеу б/ша күшейту коэф-і: К_ок= ∆U_шығ/∆ U_кр; казіргі күшейткіштерге К_ок=10-10⁴. Идеалды Операциялық күшейткіш үшін К_ок→∞; синфазалдық синалды басу коэф-і: К_сф= К_{ок сф}/ К_ок=10^-1-10^-4; Операциялық күшейткіштің кіріс кедергісі: R_сф=∆U_шығ/∆ I_кр=10⁴-10⁸; шектік жиілігі – бұл жиілікте төмендегі жиіліктегі мәніне қарағанда кернеу б/ша күшейту коэф-і есе кішірейеді.

2. Оң логика үшін к531 сериялы ттл ис- ң базалық элементі қандай функцияны атқарады? Схемасы және жұмысы.

Информациялық барлық кірістердегі логик-қ 1-ге элементтің шығысында 0-ге тең. И-НЕ элементі үшін Логик-қ функ-сы Ғ=Х1*Х2*Хn. 1-суретте транзисторлардан құрылған И-НЕ элеме-ң схемасы көр-ген. Осы типті элементтер тобын транзисторлы –транзистрлы логика д.а. К531 ТТЛ ИС-ң базалық элементі И-НЕ логик-қ операциясын орындайды. Осы элементтер тобы көпэмиттерлі транзистор негізінде құралады. көпэмиттерлі транзисторлар логик-қ элемент кірісіндегі диодардың орнына қойылады, себебі бұл технология жағынан тиімді.

ТТЛ жұмысы: егер кіістердің біреуіне 0-дік кернеу берсе, резистор арқылы және эмитттер арқылы өтетін тоқ осы кіріспен тұйықталады. Т1 транзистор базасына эмиттер тоғы тармақталмайды, себебі көпэмиттерлі коллектор тоғы бағыты бойынша теріс, т1 транзистордың база-эмиттер кедергісі үлкен. Т1 транзисторы жабық. Шығыстағы сигнал Ғ=1. Элементтің кірістерінің көбінде 0-дік сигнал болса, осылай болады. Барлық кірістерде логикалық 1 болса, Тк транзис-ң барлық эмиттерлік өткелдері кері кернеудәі қол астында болады,ал коллекторлық өткел тікелей кернедің астында болады. Көпэмиттерлі транзис-ң база тоғы І_бк коллектор тоғын тудырады Ік. Транзистор Т1 ашылып, оның шығыс сигналы Ғ=0. Сөйтіп схема И-НЕ логикалық амалын орындайды.

Транзисторно-транзисторная логика (ТТЛ) — разновидность цифровых л огических микросхем, построенных на основе биполярных транзисторов и резисторов. Названиетранзисторно-транзисторный возникло из-за того, что транзисторы используются как для выполнения логических функций (например, И, ИЛИ), так и для усиления выходного сигнала (в отличие от резисторно-транзисторной и диодно-транзисторной логики).

Простейший базовый элемент ТТЛ выполняет логическую операцию И-НЕ, в принципе повторяет структуру ДТЛ микросхем и в то же время за счёт использования многоэмиттерного транзистора, объединяет свойства диода и транзисторного усилителя что позволяет увеличить быстродействие и энергопотребление, снизить потребляемую мощность и усовершенствовать технологию изготовления микросхемы.

  Рисунок 1. Принципиальная схема базового логичиского элемента ТТЛ микросхемы

Умощняющий усилитель, как и в диодно-транзисторном элементе, инвертирует сигнал на выходе схемы логического элемента. По такой схеме выполнены базовые логические элементы ТТЛ микросхем серий 155, 131, 155 и 531. Таблица истинности, реализуемая этой схемой, приведена в таблице 1, а условно-графическое обозначение этих логических элементов приведено на рисунке 2.

Рисунок 2. Условно-графическое обозначение логического элемента "И-НЕ"

Таблица 1. Таблица истинности схемы, выполняющей логическую функцию "И-НЕ"

x1	x2	F
0	0	1
0	1	1
1	0	1
1	1	0