1.Сорапты-циркуляциялық кешеннің гидравликалық араластырғыштары.

Механикалыққа-сазалмастырғыш(МГ2-4,2-П-2),фрезерлі–ағынды диірмендер(ФСМ-3,ФСМ-7)жатады.

Гидравликалықтарға – гидроэжекторлы араластырғыштар (БПР),эжекторлы-гидромониторлы араластыру құрылғылары(УПР-Р-2),гидравликалық аралстырғыштар(ГДМ-1),ГИДРАВЛИКАЛЫҚ ДИСПЕРГАТОРЛАР(ДГ-1)

Ұнтақ тәрізді материалдарды (саз,барит және т.б)қолданудың өсуіне байланысты соңғы жылдары гидравликалық құрылғылар кең тарала бастады.Механикалықтарға қарағанда олардың өнімділігі жоғары,бұрғылау ерітіндісінің сапасын қамтамасыз етеді және материалдардың шығынын үнемдейді.

Фрезерлі-ағынды диірмен ФСМ-7 сазды жуу сұйығын және барит араластырылған ауырлатылған жуу сұйығын дайындау үшін қолданылады.

2. Бұрғылау қондырғыларының тәл жүйесін жабдықтау.

Ұңғы тереңдеген сайын көтеретін, түсіретін жүк салмағы ұдайы өсіп отырады.Лебедка қозғалтқышы ең үлкен салмақты көтеру немесе түсіру шартына байланысты алынады.Сондықтан ол бұрғылау барысында тиімді пайдаланылмайды.Лебедка қозғалтқышының толық қуаты,ұңғының жабдық тереңдігіне жеткенде ғана пайдаланылады.Сондықтан палистпаст жүйесін қуат аз жұмсалмайтындай етіп алу керек.Бұл тәл жүйесін әр түрлі жабдықтау (2×3; 4×5; 5×6; 6×7;) арқылы іске асырылады.Осыған сәйкес бұрғылауды 2×3 жабдықтаумен бастап, тереңдеген сайын 3×4; 4×5; 5×6; т.с.с жабдықтауға көшіріп отыру қажет.

Жабдықтаудың екі түрі бар.параллель және айқас.

Ұңғыларды бұрғылауда тәл жүйесін айқастыра жабдықтау кеңінен қолданылады.Онда кронблок өсі лебедка барабаны өсіне параллель, ал тәл блогының өсіне перпендикуляр етіліп орналасуы тиіс.

Көтеретін жүк салмағы 50-75т. бұрғы қондырғысында шкивтер саны 2х3 және 3х4 тәл жүйесі, ал 100-300 т. қондырғыларда шкивтер саны 4х5, 5х6, 6х7 тәл жүйелері қолданылады. Бұл жабдықтау жүйесіндегі бірінші цифр тәл блогы шкивінің, ал екінші – кронблок шкивінің санын көрсетеді. Ұңғыма тереңдігі 750-3000 м болса, 2х3, 3х4,ал 3000-12500м – 3х4, 4х5, 5х6, 6х7 жабдықталуы ұсынылады.

3.Бұрғылау шығырларының гидродинамикалық тежегіштері.

Гидравликалық тежегіш бұрғылау және шегендеу тізбектерін түсіру жылдамдығын бәсеңдету үшін қолданылады.Шығыр барабанын толық тоқтату таспалы тежегішпен іске асырылады.

Гидравликалық тежегіштер бір және екі қатпарлы болып дайындалады.Гидравликалық тежегіштердің басты кемшіліктері,ротордың айналуы бәсеңдеген кезде тежеу моменті төмендейді және ол бірден реттелінбейді.Сондықтан кейінгі кездері электр тежегіштер қолданылып жүр.

Билет № 14

1. Бұрғылау шығырлары, арналуы, құрылымы

Бұрғылау шығырлары бұрғылау құбырлар тізбегін көтеріп-түсіру,ұстап тұру,бұрғылау кезінде жайлап жіберіп отыру және шегендеу құбырларын түсіру үшін қолданылады.Кейбір жағдайда шығырды қозғалтқыштар қуатын роторға жеткізу,құбырларды бекіту,ашу,ауыр жүктерді сүйреп тарту және де басқа қосалқы жұмыстарды атқаруда қолданылады.Шығыр бұрғы қондырғысының ең негізгі агрегаттарының бірі болып табылады.Тәл блогын көтеру кезінде қуатты дұрыс пайдалану үшін щығыр трансмиссиясы немесе оның жетегі әр түрлі жылдамдықпен жұмыс істеуі керек.Шығыр көтеру кезінде жоғары жылдамдықпен төменгісіне және керісінше тез қосылуы тиіс.Бұрғылау тізбегін көтеру кезінде,тізбек салмағына қарай шығыр жылдамдығы ауыстырылып,қосылып орнатылады.

Бұрғы шығыры білік санына қарай бір,екі, үш білікті болып бөлінеді.