26. Бу көлемінің ұлғаюуын h-s диаграммада бейнелеу

Турбинаға енген будың қысымы төмендеп, көлемі ұлғаяды. Яғни бу адиабаталық процесте жұмыс жасап, жоғарыда айтылған энергияның түрленуі салдарынан будың жылулық энергиясы біліктің айналуының механикалық энергиясына айналады. Идеалдық жағдайда будың көлемі адиабаталық процесте ұлғаяды. Бұл процесті «ПТ» турбинасы үшін h-s диаграммада тұғызуға болады. Процесті бейнелеу үшін келесі будың келесі параметрлерін білу қажет:

• өткір таза будың қысымы және температурасы, Ро, to

• будың конденсатордағы қысымы, Pк

• турбинаның бу алымдарындағы будың қысымы , Рi

• турбинаның ішкі салыстырмалы пәгі, oi.

Процестің басталу нүктесі 0, Ро изобара мен to изотерманың қиылысу нүктесінде орналасады. Қысымның дросселдік өзгеруін есерсе, процесті 0’ нүктесінен бастау керек. 0’ нүктесінен Рп изобарасына дейін адиабата тұрғызады. Турбинаның өндірістік бу алымындағы будың адиабаталық қажырын hпад анықтап алып, кейіптемеден П нүктесіндегі будың қажырын hп есептейді. Будың ұлғаюуы нақты процесте адиабата бойымен емес, оған көлбеу сызық 0’- П политропа бойымен жүреді. П-П’ кесіндісі будың өндірістік бу алымының диафрагмаларында будың бұрылып қозғалуы кезінде дросселденуін анықтайды. Әрі қарай тура осы жолмен будың жылуландырушы бу алымының қысымына Рт дейін адиабаттық ұлғаю процесін қарастырады.

3.5 Сурет. – пт турбинасында будың ұлғаю процесін н-s диаграммада бейнелеу

Бу қажырының басқа мәндері 0-0’-П-П’-Т-Т’-K политропалардың бу алымдарындағы будың қысымына сәйкес изобаралармен қиылысуынан анықталады. Турбинаның бу алымдарындағы будың қысымдарын арнайы анықтамалардан табуға болады.

h-s диаграммада H0 адиабаталық процесте көлемі ұлғайып, жұмыс жасаған бу жылуының құламасы; Hд – будың нақты процестегі жылуының құламасы.

28. Жылуды қолданушылар және жылулық жүктемелер

Жылумен қамдау жүйесінен берілген жылуды қолданушыларға жылыту, желдету және ауаны баптау, ыстық сумен қамдау (ЫСҚ) жүйелері, жылулық және күштік технологиялық агрегаттар жатады.

1. Жылыту, желдету және ауаны баптау, ыстық сумен қамдау (ЫСҚ) жүйелерінің міндеті - ғимараттың ішіндегі ауаның санитарлық-гигиеналық нормалар талап ететін параметрлерін (метеоролгиялық жағдайларын) қалыптастыру.

Тұрғын және қоғамдық үйлердің жылыту жүйелерінде негізгі жылутасығыш ретінде, жылытқыш приборға кіредегі ең жоғары температурасы tг = 105÷95 ○С, ыстық су қолданылады. Бала бақшалары мен ауруханалар үшін ыстық судың температурасы tг = 85 ○С. Өндірістік ғимараттардың басым бөлігі мен баспалдақ алаңдары үшін tг = 150 ○С.

Егер жылумен қамдау жүйесінде жылутасығыш ретінде буды қолданса (мысалы, өндірістік бөлмелерді жылыту үшін), оның температурасы 130 ○С жоғары болмауы қажет.

Ауаны баптауды келесі мәселелерді шешу үшін қолданады:1) ауаны желдету жүйесі метеоролгиялық жағдайлар мен бөлмедегі ауаның тазалығы тағайындайтын нормаларға жауап бере алмаса; 2)технологиялық талаптарға жауап беретін метео жағдайды туғызу және ұстау.

2. Жылулық технологиялық аппараттар мен құрылғыларға жатады: газдық, сұйық және қатты заттарды қыздырғыштар; қайнатып-буландырушы және ректификациялық аппараттар; әртүрлі материалдар мен бұйымдарды кептіргіштер; химиялық процесстерді іске асырушы реакторлар және т.б.

Бу мен суды жылутасығыш ретінде немесе өнімді жасауға қажет құрама ретінде қолданады. Технологиялық процестер үшін де, жылыту жүйесі үшін де бірыңғай жылутасығышты қолданған тиімді. Технологиялық процестер үшін қысымы 0,3÷0,8 МПа қаныққан немесе нашар қызған буды немесе темпретаруасы 150 ○С суды қолданады.

3. Күштік технологиялық аппараттарға қозғау ретінде бу машиналарын немесе турбиналарын қолданатын құрылғылар; бу балғалары және престер, соққылаушы машиналар,бу сорғылар, газды сығатын турбокомпрессорлар жатады. Жылутасығыш және бір жағынан жұмыс денесі ретінде бұл агрегаттарда су буы пайдаланылады. Бу машиналары үшін температурасы 200÷250 ○С және қысымы 0,8÷1 МПа қаныққан немесе аса қызған буды, ал бу турбинасы үшін параметрлері өте биік аса қызған буды қолданады.

Жылулық жүктемелер маусымдық және жыл бойлық жүктемелерге бөлінеді.

Маусымдық жылулық жүктемеге жылыту, желдету, ауаны баптау үшін қажет жүктемелер жатады. Жылыту мен желдету – қысқы жылулық жүктемелер. Ауаны баптау жазғы кезеңде оны салқындатуды көздейді.

Бұл жүктемелердің барлығы климаттық жағдайларға, сыртқы ауаның температурасы мен ылғалдығына, желдің жылдамдығы мен бағытына, күн сәулелерінің шашырау белсенділігіне тәуелді.

Жыл бойлық жүктемеге технологиялық және ыстық сумен қамдау жүктемелері кіреді. Жыл бойлық жылулық жүктеме сыртқы орта температурасына аса тәуелді емес және оның тәулік бойғы графигі күрт айнымалы (әсіресе бір және екі ауысымы бар кәсіпорындар үшін), ал жыл бойғы графигі сәл айнымалы болып келеді.

Орталық жылумен қамдау қондырғыларын жобалаған кезде жылу шығындары жылуды қолданушы әрбір қондырғының жобасы негізінде, егер ондай мәліметтер болмаса іріленген көрсеткіштер бойынша қабылданады.