16.4. ЦацаК²о²ь и²рШ²ь д²р²шºор²о²ь о²ЪафЬ²р²рЬºр
цбчбЛ³П³Э Й³с³Щ³Э П³ЫбхЭ³убхЩ П³с»ЙЗ ¿ ³е³Сбн»Й лп³µЗЙЗпсбЭЭ»сЗ ЩЗзбубнª ЩЗ³уЭ»Й Блп ЭП. 16,8-З: ²Ыл ¹»ещбхЩ чбчбЛ³П³Э Й³сЩ³Э ЩЗ ПЗл³е³сµ»сбхГЫбхЭБ П³ЫбхЭ³унбхЩ ¿ ЩЗ лп³µЗЙЗпсбЭбн, ЗлП ЩЫбхл ПЗл³е³сµ»сбхГЫбхЭБ` ЩЫбхл лп³µЗЙЗпсбЭбн:
²ЫлеЗлЗ П³ЫбхЭ³Э³сБ ЛЗлп ¿ ³Х³н³ХбхЩ »Йщ³ЫЗЭ Й³сЩ³Э п»лщБ` Щбхпщ³ЫЗЭ лЗЭбхлбЗ¹³Й Й³сЩ³Э ¹»ещбхЩ »Йщ³ЫЗЭБ Щбп»ЭбхЩ ¿ бхХХ³ЭПЫ³ЭБ, ¨ µ³уЗ ³Ы¹, »Йщ³ЫЗЭ Й³сЩ³Э »сПбх ПЗл³е³сµ»сбхГЫбхЭЭ»сЗ ³ЩеЙЗпбх¹³Э»сБ бхЭ»ЭбхЩ »Э п³сµ»с ³сЕ»щЭ»с` З С³ЯЗн лп³µЗЙЗпсбЭЭ»сЗ е³с³Щ»пс»сЗ п³сµ»сбхГЫ³Э:
м»сзЗЭ թ»сбхГЫбхЭБ н»с³унбхЩ ¿ ЭП.16.8-бхЩ µ»сн³Н лЛ»Щ³ЫбхЩ, бсп»Х ПЗс³йн³Н ¿ Щ»П лп³µЗЙЗпсбЭ, бсБ ЩЗ³ун³Н ¿ ¹Зб¹³ЫЗЭ П³Щсз³ПЗ ³ЭПЫбхЭ³·НЗЭ: Шбхпщ³ЫЗЭ Й³сЩ³Э ЩЗ ПЗл³е³сµ»сбхГЫ³Э ¹»ещбхЩ лп³µЗЙЗпсбЭБ ЩЗ³унбхЩ ¿ ЯХГ³ЫЗЭ VD1 ¨ VD3 ¹Зб¹Э»сЗ ЩЗзбубн, ЗлП ЩЫбхл ПЗл³е³сµ»сбхГЫ³Э ¹»ещбхЩ` VD2 ¨ VD4 ¹Зб¹Э»сЗ ЩЗзбубн:
³) µ)
ЬП. 16,8. цбчбЛ³П³Э Й³сЩ³Э պարամետրական П³ЫбхЭ³с³с
³) »сП лп³µЗЙЗпсбЭбн, µ) Щ»П лп³µЗЙЗпсбЭбн
ЬП.16,9. цбчбЛ³П³Э Й³сЩ³Э П³ЫбхЭ³с³сЗ Щбхпщ³ЫЗЭ ¨ »Йщ³ЫЗЭ µЭбхГ³·с»сБ
17. üàîà¾ÈºÎîð²Î²Ü ԲԱՆԱԼԻՆԵՐ
Ֆոտոընդունիչները սարքեր են, որոնք լուսային ազդանշանի ճառագայթման էներգիան կերպափոխում են էլեկտրականի: Լայն տարածում ունեն կիսահաղորդչային ֆոտոընդունիչները, որոնք ունեն փոքր չափսեր, քաշ և ինքնարժեք:
Կիսահաղորդչային ֆոտոընդունիչներն են. ֆոտոդիմադրությունը, ֆոտոդիոդը, ֆոտոտրանզիստորը` лбнбс³П³Э П³йбхун³Нщбнը, П³½ЩбнЗ эбпбпс³Э½ЗлпбсБ, և ֆոտոտիրիստորը: ьбпбпс³Э½ЗлпбсЭ»сБ Блп ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ П³йбхун³НщЗ П³сбХ »Э ЙЗЭ»Й n-p-n, ϳ٠p-n-p:
Ֆոտոընդունիչների հիման վրա կառուցվում են ֆбпб¿Й»Ппс³П³Э µ³Э³ЙЗЭ»с, որոնց ³ЯЛ³п³ЭщЗ лП½µбхЭщБ СЗЩЭн³Н ¿ эбпб½·³ЫбхЭ ¿Й»Щ»ЭпЗ Йбхл³нбсЩ³Э г³чЗ чбчбЛЩ³Э нс³: Լбхл³нбсЩ³Э г³чը կարելի է փոփոխել լույսի աղբյուրի պայծառության փոփոխմամբ, П³й³н³сбХ ¿Й»Щ»ЭпЗ п»Х³Я³сЕЩ³Э ЩЗзбубн և այլ միջոցներով:
³ µ ·
¹ »
½ ¿
ÜÏ.17. üáïá¿É»Ïïñ³Ï³Ý µ³Ý³ÉÇÝ»ñÇ ï»ë³ÏÝ»ñÁ
´бЙбс п»л³ПЗ эбпб¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ³ЯЛ³п³ЭщЗ лП½µбхЭщБ ЭбхЫЭ ¿ ЗЭг лбнбс³П³ЭЭ»сЗЭБ ¨ ЩЗ³ЫЭ п³сµ»снбхЩ »Э ³ЫЭщ³Эбн, бс Х»П³н³снбхЩ »Э ЙбхЫлЗ Сблщбн: ²Ыле»л, эбпб¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭБ Йбхл³нбс»ЙЗл ¿Й»Ппс³П³Э ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭБ ЛЗлп чбщс³ЭбхЩ ¿, ЗлП эбпб¹Зոդների, эбпбпс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ ¨ эбпбпЗсЗлпбсЭ»сЗ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭБ С³н³л³снбхЩ ¿ Щбп ½сбЫЗ, щ³ЭЗ бс ЙсЗн µ³унбхЩ »Э: ьбпбБЭ¹бхЭЗгЗ СЗЩЭ³П³Э µЭбхГ³·с»сЭ »Э ³с³·³·бсНбхГЫбхЭБ ¨ ½·³ЫбхЭбхГЫбхЭБ: ьбпбБЭ¹бхЭЗгЗ ³с³·³·бсНбхГЫաЭ µ³сУс³убхЩБ ³й³з ¿ µ»сбхЩ ½·³ЫбхЭбхГЫ³Э Эн³½Щ³Э ¨ С³П³й³ПБ. ½·³ЫбхЭбхГЫ³Э µ³сУс³убхЩБ ³й³з ¿ µ»сбхЩ ֆбпбБЭ¹бхЭЗгЗ ³с³·³·бсНбхГЫ³Э Эн³½Щ³ЭБ:
асе»л լույսի ³ХµЫбхс П³сбХ ¿ ПЗс³йн»Й лбнбс³П³Э ЯЗП³уЩ³Э Г»ЙЗПбн Й³ЩеБ П³Щ Йбхл³¹Зб¹Б: дс³ПпЗП³ЫбхЩ Й³ЫЭ п³с³НбхЩ бхЭ»Э Йбхл³¹Зб¹Э»сБ щ³ЭЗ бс бхЭ»Э Н³й³ЫбхГЫ³Э Щ»Н Е³ЩП»п, чбщс г³чл»с, щ³Я, ¨ Н³ЛлнбХ С½бсбхГЫбхЭ ¨ ³ЯЛ³п»ЙЗл С³Щ³сЫ³ г»Э п³щ³ЭбхЩ:
ъепсбЭЭ»сБ л³сщ»с »Э, бсп»Х Щ»П, БЭ¹³Эбхс Зс³ЭЗ Щ»з ·пЭнбхЩ »Э ыепЗП³П³Э ЩЗз³н³Ысбн Зс³с С»п П³ен³Н ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ЙбхЫлЗ ³ХµЫбхсБ` Йбхл³¹Зб¹Б ¨ эбпбБЭ¹бхЭЗгБ: кс³ЭубхЩ Щбхпщ³ЫЗЭ ¿Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭБ чбЛ³сПнбхЩ ¿ ыепЗП³П³ЭЗ, ЗлП ³ЫЭбхС»п¨ ыепЗП³П³ЭЗ н»с³чбЛ³сПбхЩБ ¿Й»Ппс³П³Э »ЙщЗ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ: О³Лн³Н эбпбБЭ¹бхЭЗгЗ п»л³ПЗу ыепсбЭЭ»сБ ЙЗЭбхЩ »Э ¹Зб¹³ЫЗЭ, пс³Э½Злпбс³ЫЗЭ, пЗсЗлпбс³ЫЗЭ` ³й³Эу Х»П³н³сЩ³Э ¿Й»Ппсб¹З ¨ Х»П³н³снбХ ¿Й»Ппсб¹бн, н³сЗП³е³ЫЗЭ ¨ эбпб¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭ³ЫЗЭ:
ъепсбЭЭ»сЗ ЩЗзбубн ³е³СбннбхЩ ¿ Сбхл³ЙЗ ¿Й»Ппс³П³Э ·³Йн³Э³П³Э Л½бхЩ ЩбхпщЗ ¨ »ЙщЗ ЯХГ³Э»сЗ ЩЗз¨: кс³Эу нс³ лп»ХНнбХ ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ й»Й»Э»сБ, эбпб¿Й»Ппс³П³Э ПбЩбхп³пбсЭ»сը ПбЭп³ПпбсЭ»сБ, ГбХ³сПЗгЭ»сБ: Սրանք ³й³ЭУЭ³ЭбхЩ »Э Х»П³н³сЩ³Э лЛ»Щ³ЫЗ е³с½бхГЫ³Щµ, Сбхл³ЙЗбхГЫ³Щµ, ³Х³н³ХбхЩЭ»сЗу е³Япе³Эн³НбхГЫ³Щµ: ШбхпщЗ ¨ »ЙщЗ ЯХГ³Э»сЗ ЩЗз¨ Щ»ПбхлгЗ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭБ П³½ЩбхЩ ¿ 1012…1014 ъЩ, ЗлП бхЭ³ПбхГЫбхЭБ` 10 -12 åý:
²Ыл С³пПбхГЫ³Э ЯЭбсСЗн СЭ³с³нбс ¿ ¹³йЭбхЩ у³Нс Й³сЩ³Щµ Х»П³н³с»Й µ³сУс Й³сбхЩЭ»с:
ьбпб¿Й»Ппс³П³Э µ³Э³ЙЗЭ»сЗ ЩЗзбубн ³е³СбннбхЩ ¿ Сбхл³ЙЗ ¿Й»Ппс³П³Э ·³Йн³Э³П³Э Л½бхЩ ЩбхпщЗ ¨ »ЙщЗ ЯХГ³Э»сЗ ЩЗз¨ և у³Нс Й³сЩ³Щµ Х»П³н³с»Й µ³сУс Й³сбхЩЭ»с: кс³Эу нс³ лп»ХНнбХ ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ й»Й»Э»сБ, ПбЭп³ПпбсЭ»сБ, ГбХ³сПЗгЭ»сБ ³й³ЭУЭ³ЭбхЩ »Э Х»П³н³сЩ³Э лЛ»Щ³ЫЗ е³с½бхГЫ³Щµ, Сбхл³ЙЗбхГЫ³Щµ, ³Х³н³ХбхЩЭ»сЗу е³Япе³Эн³НбхГЫ³Щµ: ШбхпщЗ ¨ »ЙщЗ ЯХГ³Э»сЗ ЩЗз¨ Щ»ПбхлгЗ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭБ П³½ЩбхЩ ¿ 1012…1014 ъЩ, ЗлП бхЭ³ПбхГЫбхЭБ` 10 -12 åý:
¼³Э³½³Э п»л³ПЗ эбпб¿Й»Ппс³П³Э ПбЩбхп³пбсЭ»с »Э лп»ХНнбхЩ ыепсбЭЭ»сЗ µ³½³ЫЗ нс³: ъепсбЭЭ»сБ л³сщ»с »Э, бсп»Х Щ»П, БЭ¹³Эбхс Зс³ЭЗ Щ»з ·пЭнбхЩ »Э ыепЗП³П³Э ЩЗз³н³Ысбн Зс³с С»п П³ен³Н ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ЙбхЫлЗ ³ХµЫбхсБ` Йбхл³¹Зб¹Б ¨ эбпбБЭ¹бхЭЗгБ: кс³ЭубхЩ Щбхпщ³ЫЗЭ ¿Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭБ чбЛ³сПнбхЩ ¿ ыепЗП³П³ЭЗ, ЗлП ³ЫЭбхС»п¨ ыепЗП³П³ЭЗ н»с³чбЛ³сПбхЩБ ¿Й»Ппс³П³Э »ЙщЗ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ: О³Лн³Н эбпбБЭ¹бхЭЗгЗ п»л³ПЗу ыепсбЭЭ»сБ ЙЗЭбхЩ »Э ¹Зб¹³ЫЗЭ, пс³Э½Злпбс³ЫЗЭ, пЗсЗлпбс³ЫЗЭ` ³й³Эу Х»П³н³сЩ³Э ¿Й»Ппсб¹З ¨ Х»П³н³снбХ ¿Й»Ппсб¹бн, н³сЗП³е³ЫЗЭ ¨ эбпб¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭ³ЫЗЭ:
²Ыл С³пПбхГЫ³Э ЯЭбсСЗн СЭ³с³нбс ¿ ¹³йЭбхЩ у³Нс Й³сЩ³Щµ Х»П³н³с»Й µ³сУс Й³сбхЩЭ»с:
18. ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՅԻՆ ԱՆՋԱՏԻՉՆԵՐ
ьбпб¿Й»Ппс³П³Э ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ СЗЩ³Э нс³ П³йбхунбхЩ »Э µ³½Щ³½³Э Ч³Э³е³сС³ЫЗЭ ³Эз³пЗгЭ»с, бсп»Х Х»П³н³сбхЩЭ Зс³П³Э³унбхЩ ¿ ЙбхЫлЗ Ч³й³·³ЫГЗ СблщЗ БЭ¹С³пЩ³Э ЩЗзбубн п»Х³Я³сЕнбХ ³ЭГ³ч³Эу ¿Й»Щ»ЭпЗ ПбХЩЗу, П³Щ СлПнбХ Щ³сЩЭЗ Щ³П»с¨бхЫГЗ нс³ЫЗу ЙбхЫлЗ СблщЗ ³Э¹с³¹³сУЩ³Э ЩЗзбубн, бсЗ п»Х³Я³сЕБ СлПнбхЩ ¿ Ч³Э³е³сС³ЫЗЭ ³Эз³пЗгЗ ЩЗзбубн: ИбхЫлЗ СблщБ ³Э¹с³¹³сУн»Йбн Йбхл³нбснбхЩ ¿ эбпбБЭ¹бхЭЗгБ:
ьбпб¿Й»Ппс³П³Э Ч³Э³е³сС³ЫЗЭ ³Эз³пЗгЗ ³ЯЛ³п³ЭщЗ лП½µбхЭщБ СЗЩЭн³Н ¿ эбпб½·³ЫбхЭ ¿Й»Щ»ЭпЗ Йбхл³нбсЩ³Э г³чЗ чбчбЛЩ³Э нс³, бсБ П³п³снбхЩ ¿ П³й³н³сбХ ¿Й»Щ»ЭпЗ п»Х³Я³сЕЩ³Э ЩЗзбубн: Ճ³Э³е³сС³ЫЗЭ ³Эз³пЗгЗ П³½ЩЗ Щ»з ЩпЭбхЩ »Э эбпбБЭ¹бхЭЗгБ (ьА), ЙбхЫлЗ ³ХµЫбхсБ (И²) ¨ П³ռաн³сбХ ¿Й»Щ»ЭпБ (Կ¾): асе»л эбпбБЭ¹бхЭЗг П³сбХ »Э ПЗс³йн»Й. эбпбй»½ЗлпбсБ, эбпб¹Зб¹Б, эбпбпс³Э½ЗлпбсБ կամ эбпбпЗсЗлпбсБ:
ÜÏ.18,1 üáïá¿É»Ïïñ³Ï³Ý ¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ ÏÇñ³éٳٵ ׳ݳå³ñѳÛÇÝ ³Ýç³ïÇãÝ»ñ
ÜÏ.18,2-áõÙ å³ïÏ»ñí³Í ¿ ýáïá¿É»Ïïñ³Ï³Ý ׳ݳå³ñѳÛÇÝ ³Ýç³ïÇãÇ ¿É»Ïïñ³Ï³Ý ë˻ٳÝ, áñï»Õ որպես լույսի աղբյուր ÏÇñ³éí³Í է VD1 Éáõë³¹Çá¹Á, իսկ ýáïáընդունիչ` VT эбпбпс³Э½ЗлпбсБ, бсЗ С³Щ³с бсе»л µ»й С³Э¹Зл³ЭбхЩ ¿ ¿Й»Ппс³Щ³·ЭЗл³П³Э й»Й»З K ч³ГбхЫГБ:
ÜÏ.18,2. ýáïá¿É»Ïïñ³Ï³Ý ׳ݳå³ñѳÛÇÝ ³Ýç³ïÇãÇ ¿É»Ïïñ³Ï³Ý ë˻ٳÝ
R1 ¹ЗЩ³¹сбхГЫ³Э ЩЗзбубн л³СЩ³ЭнбхЩ ¿ Йбхл³¹Зб¹З ³ЯЛ³п³Эщ³ЫЗЭ Сбл³ЭщЗ Щ»НбхГЫбхЭБ, իսկ R2 և R3 ¹ЗЩ³¹сбхГЫունների միջոցով սահմանվում է VT эбпбпс³Э½Злпбсի աշխատանքային ռեժիմը: VD2 ¹Зб¹З ЩЗзбубн е³Япе³ЭнбхЩ ¿ лЛ»Щ³Э лЭЩ³Э Й³сЩ³Э лЛ³Й µ¨»й³П³ЭбхГЫ³Э ЩЗ³уЩ³Э ¹»ещбхЩ: Կառ³н³сбХ էլեմենտի բացակայության դեպքում ֆбпбпс³Э½ЗлпбсБ լուսավորված է Йбхл³¹Зб¹З միջոցով, որի հետևանքով այն բաց վիճակում է և ¿Й»Ппс³Щ³·ЭЗл³П³Э й»Й»З կոնտակտի միջոցով Zբեռը միացված է փոփոխական uսն լարման աղբյուրին: Երբ կառ³н³сбХ էլեմենտի տեղաշարժով ч³ПнбхЩ է ЙбхЫлЗ СблщЗ Ч³Э³е³сСБ, ֆбпбпс³Э½ЗлпбсБ ч³ПнбхЩ ¿, й»Й»З ч³ГбхЫГБ Сбл³Эщ³½сПнбхЩ ¿ իր կոնտակտի միջոցով բեռն անջատում սնման աղբյուրից: VD3 ¹Зб¹ը նախատեսված է пс³Э½ЗлпбсБ պաշտպանելու ռելեի K փաթույթի փոխանջատումից առաջացող գերլարման առաջացումից:
ьбпбпс³Э½ЗлпбсЗ чбЛ³с»Э П³с»ЙЗ ¿ օգտագործել Э³¨ эбпб¹Зб¹ կամ эбпбпЗсЗлпбс, իսկ էլեկտրամագնիսական ռելեն փոխարինել էլեկտրոնայինով:
19. ԼՈՒՍԱԶԳԱՅՈՒՆ ՌԵԼԵՆԵՐ
ьбпб½·³ЫбхЭ ¿Й»Щ»ЭпЗ` ֆոտոընդունիչի нс³ П³йбхунбхЩ »Э ½³Э³½³Э й»Й»Э»с, որոնք կիրառվում են լույսի հոսքի աղբյուրի, լուսավորության, պայծառության, ռադիացիայի, լուսավորման գույնի, մարմնի ջերմաստիճանի հսկման, պաշտպանության, կառավարման և այլ համակարգերում:
Ֆոտոընդունիչի միջոցով ռելեի մուտքային օպտիկական ազդանշանը կերպափոխվում է էլեկտրականի:
ъсЗЭ³П ЭП.19-бхЩ µ»сн³Н ¿ е³с½³·бхЫЭ эбпб½·³ЫбхЭ й»Й»З лЛ»Щ³Э, бсЗ µ³Э»убхЩБ П³Лн³Н ¿ VD1 эбпб¹Зб¹З нс³ЫЗ ЙбхЫлЗ СблщЗ Щ»НбхГЫбхЭЗу: кП½µЭ³П³Э нЗЧ³ПбхЩ, ысЗЭ³П, »сµ ЙбхЫлЗ СблщБ µ³у³П³ЫбхЩ ¿, эбпб¹Зб¹ի ներքին դիմադրությունը մեծ է` այն ч³П ¿, նրանով անցնող հոսանքը չնչին է և չի գերազանցում ֆոտոդիոդի մթնային հոսանքի արժեքից, որի е³пЧ³йбн VT пс³Э½ЗлпбсБ ч³П ¿, հերկոնային ռելեի K փաթույթը հոսանքազրկված է և նորմալ բաց հերկոնին հաջորդաբար միացված Zբեռը անջատված է փոփոխական uսն լարման աղբյուրից:
ЬП.19. ьбпбй»Й»З ¿Й»Ппс³П³Э лЛ»Щ³Э
VD1 ֆбпб¹Зб¹Б µ³сУс ЗЭп»ЭлЗнбхГЫ³Щµ ЙбхЫлЗ Сблщбн Йбхл³нбс»ЙЗл ներքին դիմադրությունը կտրուկ փոքրանում է, նրանով և пс³Э½Злпбсի բազային շղթայով Сбл³ЭщЭ ³ЧбхЩ ¿, որի հետևանքով пс³Э½Злпбсը µ³унбхЩ ¿ ¨ ПбЙ»Ппбс³ЫЗЭ ЯХГ³ЫбхЩ ЩЗ³ун³Н հերկոնային й»Й»З K ч³ГбхЫГБ ЩЗ³унбхЩ ¿ Eսն лЭЩ³Э ³ХµЫбхсЗЭ, ³ЫЭ ·бсНбхЩ ¿ ¨ հերկոնի բանեցվելով Zµ»é բեռը ÙdzóվáõÙ ¿ uսն Й³сЩ³Э ³ХµЫбхсЗЭ: VD1 ֆбпб¹Зб¹ը կրկին մթնեցնելով ներքին դիմադրությունը կտրուկ կմեծանա пс³Э½ЗлпбсБ կч³Пվի և բեռը կանջատվի սնման աղբյուրից:
VD2 ¹Зб¹ը նախատեսված է пс³Э½ЗлпбсБ պաշտպանելու ռելեի կ փաթույթի փոխանջատումից առաջացող գերլարման առաջացումից: Որպես ռելե կարելի է կիրառել նաև էլեկտրոնայինը կամ էլեկտրամագնիսականը:
20. IJزܲÎÆ èºÈº
О³й³н³сЩ³Э ¨ е³Япе³ЭбхГЫ³Э С³Щ³П³с·»сбхЩ ¿Й»Ппс³л³сщ³нбсбхЩЭ»сЗ կոմուտացЩ³Э Е³Щ³Э³ПЭ»сЗ ЩЗз¨ Я»ХбхЩ лп»ХН»Йбх Эе³п³Пбн կիրառվում են Е³Щ³Э³ПЗ й»Й»Э»с: Այդ ռելեների միջոցով ապահովվում է ժամանակի հապաղում հրամանի տրման պահի և կատարման գործողության, մասնավորապես բեռի շղթայի բանեցման պահի միջև` tհ.բ, կամ tհ.ա անջատման պահի միջև: Կան ժամանակի ռելեներ, որոնք ապահովում են ժամանակի հապաղում բեռի շղթայի բանեցման պահի և անջատման պահերի միջև: նկարում բերված է ժամանակի ռելեի մուտքային և ելքային բնութագրերն ըստ ժամանակի:
ÜÏ.20,1. Ժ³Ù³Ý³ÏÇ é»É»ի մուտք-ելք բնութագրերը
Д³Щ³Э³ПЗ й»Й»Э»сБ Блп П³йбхун³НщЗ ЙЗЭбхЩ »Э ¿Й»Ппс³Щ³·ЭЗл³П³Э, ¿Й»Ппс³Я³сЕЗг³ЫЗЭ, Е³Щ³убхЫуЗ Щ»Л³ЭЗ½Щбн ¨ ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ:
Ժ³Щ³Э³ПЗ й»Й»Эերը ³е³СбнбхЩ են П³с·³нбснбХ µ³Э»уЩ³Э Е³Щ³Э³П³С³пн³Н (µ³Э»уЩ³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЗ псЩ³Э е³СЗу ЩЗЭг¨ µ»йЗ чбЛ³Эз³пЩ³Э е³СБ):
Էլեկտրոնային ժ³Щ³Э³ПЗ й»Й»Эերը Алп П³йбхун³НщЗ ¨ ³ЯЛ³п³ЭщЗ лП½µбхЭщЗ Е³Щ³Э³ПЗ й»Й»Э»сБ µ³½Щ³½³Э »Э ¨ П³сбХ³ЭбхЩ »Э ³е³Сбн»Й Е³Щ³Э³ПЗ е³СбхЩ ЩЗПсбн³ЫсПЫ³ЭЭ»сЗу ЩЗЭг¨ п³лЭЫ³П Е³Щ»с:
¾Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ Е³Щ³Э³ПЗ й»Й»Э»сБ Блп П³йбхун³НщЗ µ³½Щ³½³Э »Э: ²Щ»Э³е³с½ ЩЗзбуБ, бсбЯ³ПЗ Е³Щ³Э³ПЗ հաе³ղбхЩ лп³Э³Йбх С³Щ³с, ³е³СбннбхЩ ¿ RC ЯХГ³Э»сЗ ПЗс³йЩ³Щµ, бсп»Х ы·п³·бсНнбхЩ ¿ ПбЭ¹»Эл³пбсЗ ЙЗущ³нбсЩ³Э և ЙЗущ³Г³чЩ³Э պրոցեսները: кс³Эщ ունեն փոքր չափսեր ու ինքնարժեք, е³с½ կառուցվածք, որոնց հիման վրա п³с³Нн³Нն են` гЭ³Ы³Н ³ЫЭ µ³ЭЗЭ, бс Е³Щ³Э³ПЗ հաе³ղЩ³Э ЧЯпбхГЫбхЭБ Зс³П³Э³унбхЩ ¿ Щ»Н Я»ХбхЩЭ»сбн:
ÜÏ. 20,2-áõÙ µ»ñí³Í ¿ RC ЯХГ³ЫЗ ПЗс³йЩ³Щµ Е³Щ³Э³ПЗ й»Й»З е³с½ П³йбхун³НщБ: ²Ылп»Х ы·п³·бсНнбхЩ ¿ C Ïáݹ»Ýë³ïáñÇ Éǽù³íáñÙ³Ý և լիցքաթափման ųٳݳÏները: ijٳݳÏÇ tհ.մ հաе³ղЩ³Э Щ»НбхГЫбхЭБ միացնելիս е³ЫЩ³Э³нбсн³Н ¿ C Ïáݹ»Ýë³ïáñÇ ¨ R1 ¹ЗЩ³¹сбхГЫ³Э Щ»НбхГЫбхЭЭ»րով: кП½µЭ³П³Э нЗЧ³ПбхЩ C Ïáݹ»Ýë³ïáñը լիցքաթափված է և VT пс³Э½ЗлпбсБ ч³П ¿, քանի որ ЩбхпщбхЩ Й³сЩ³Э у³Нс Щ³П³с¹³П է:
ÜÏ.20. Ժ³Ù³Ý³ÏÇ é»É» RC ßÕóÛÇ ÏÇñ³éٳٵ
SA բանալու փակվելուց, տրվում է բեռի միացման հրամանը, C Ïáݹ»Ýë³ïáñÁ սկսում է լիցքավորվել R1 դիմադրության միջոցով, бсЗЭ ½бх·³С»й лПлнбхЩ ¿ VT-Ç ë³ÑáõÝ µ³óí»ÉÁ Կáݹ»Ýë³ïáñի Éǽù³íáñմամբ մեծանում է պոտենցիալը VT-ի բազայի վրա, որին հետևում է пс³Э½Злпбсի սահուն բացվելը, աճում է կոլեկտորային հոսանքը, աճում է նաև բեռի հոսանքը: Տրանզիստորի ամբողջական բացման դեպքում բեռի հոսանքը հասնում է առավելագույն արժեքին:
Կոնդենսատորի վրա լարման կորի հավասարումն ունի հետևյայ տեսքը.
uC(t)≈0.9Um(1-e-t/R1C):
t հապաղման ժամանակից հետո լարումը կոնդենսատորի վրա հասնում է uC≈Uբ արժեքին և VT пс³Э½Злпбсը բացվում է: VT пс³Э½Злпбсի ամբողջական բացման tհ.բ հապաղման ժամանակը միացնելիս որոշվում է հետևյալ կերպ.
tհ.բ≈R1Cln(1+Uբ/0.9Um):
Տրանզիստորի բացված վիճակում հոսանքը բեռով որոշվում է. i≈Uսն/Rբեռ:
SA բանալու բացման դեպքում, տրվում է բեռի անջատման հրամանը, C Ïáݹ»Ýë³ïáñÁ սկսում է լիցքաթափվել R2-ի ЩЗзбубн, որի հետևանքով VT пс³Э½Злпбсի բազայի պոտենցիալը սկսում է նվազել, տրանզիստորը սկսում է փակվել, նվազում է նաև բեռի հոսանքը և տրանզիստորի փակվելով բեռը հոսանքազրկվում է: ²с¹ЫбхЭщбхЩ µ»йЭ ³Эз³пнում է лЭЩ³Э ³ХµЫбхсЗу:
Լիցքաթափման դեպքում լարումը կոնդենսատորի վրա ըստ ժամանակի արտահայտվում է հետևյալ կերպ.
uC(t)≈Uբe-t/R2C:
t պահման ժամանակից հետո լարումը կոնդենսատորի վրա հասնում է uC≈Uփ արժեքին, VT пс³Э½Злпбсը փակվում է: VT пс³Э½Злпбсի ամբողջական փակման` բեռի անջատման tհ.ա հապաղման ժամանակը որոշվում է հետևյալ կերպ.
tհ.բ≈R2C(lnUփ/Uբ):
Այսպիսով, ժամանակի ռելեի մdzóÙ³Ý հապաղման ųٳݳÏը պայմանավորված է R1-Ç ¨ C-З ³сЕ»щЭ»сбн, իսկ ³Эз³пЩ³Э Е³Щ³Э³Пի հապաղման Щ»НбхГЫбхЭБ` R2-Ç ¨ C-Ç ³ñÅ»ùÝ»ñáí: Հաստատուն դիմադրությունները փոխարինելով փոփոխականներով, կամ փոխանջատիչի միջոցով շղթա մտցնել կոնդենսատորներ կամ դիմադրություններ, կարելի է ապահովել ժամանակի ռելեի հապաղման ժամանակների մեծ միջակայք` սահուն կամ դիսկրետ փոփոխման հնարավորությամբ: ÞÕóÛáõÙ օգտագործվող VD1-VD4 ¹Çá¹Ý»ñը նախատեսված են փոփոխական լարման ուղման համար: Բեռի վրա լ³ñÙ³Ý ³ÝÏÙան չափը պայմանավորված է »ñÏáõ ¹Çá¹Ý»ñÇ և VT-З ¿ЩЗп»с-ПбЙ»Ппбс ³ЭуЩ³Э нс³ Й³сЩ³Э ³ЭПбхЩЭ»сбн:
Եթե բեռը պետք է սնվի հաստատուն լարումից, ապա այն պետք է միացվի տրանզիստորի կոլեկտորային շղթայում:
Այստեղ ժամանակի ռելեի մdzóÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ïը պայմանավորված է R1-Ç, R2-ի ¨ C-З ³сЕ»щЭ»сбн, իսկ ³Эз³пЩ³Э Е³Щ³Э³Пի бхЯ³уЩ³Э Щ»НбхГЫбхЭБ` R3-Ç ¨ C-Ç ³ñÅ»ùÝ»ñáí: SA բանալին կարող է լինել կոնտակտային կամ էլեկտրոնային:
Բերված սխեմաների առավելությունը կայանում է նրանում, որ դրանք կիրառելի են հաստատուն և փոփոխական հոսանքի բեռների համար:
21. ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՊԱՀՈՎԻՉ
Էլեկտրական շղթայում П³сЧ ЩЗ³убхЩБ µЭбхГ³·снбхЩ ¿ ЯХГ³ЫЗ ¹ЗЩ³¹сбхГЫ³Э ПпсбхП Эн³½бхЩбн ¨ С³Щ³е³п³лЛ³Э³µ³с Сбл³ЭщЗ ³с³· ³Чбн, որի ³сЕ»щЭ ³Эн³Э³П³Э ³сЕ»щЗЭ կարող է ·»с³½³Эуել п³лЭЫ³П ¨ С³сЫбхс³нбс ³Э·³ЩЭ»с: ²Ылպիսի нГ³сБ ЛЗлп µ³у³л³П³Э` з»сЩ³ЫЗЭ ¨ ¿Й»Ппс³¹ЗЭ³ЩЗП³П³Э ³½¹»убхГЫбхЭ ¿ ·бсНбхЩ ¿Й»Ппс³л³сщ³нбсЩ³Э нс³, որի հետևանքով էլեկտրոնային էլեմենտի կիսահաղորդչային շերտերը քայքայվում են ամբողջությամբ նրան դարձնելով անպիտան:
¶»сµ»йЭн³НбхГЫ³Э ¹»ещбхЩ շղթայում Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щБ բազմաթիվ անգամներ կարող է ·»с³½³Эуել ³Эн³Э³П³ЭЗЭ, ինչը նորից անթույլատրելի է էլեկտրոնային էլեմենտների համար:
асщ³Э Щ»Н ¿ Сбл³ЭщЗ ³Эн³Э³П³Э ³сЕ»щЗ ЭП³пЩ³Щµ нГ³с³ЫЗЭ Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щЗ е³пЗПбхГЫбхЭБ, ³ЫЭщ³Э ³с³· е»пщ ¿ ³Эз³пнЗ ЯХГ³Э, бсе»л½З էլեկտրոնային էլեմենտի կիսահաղորդչային շերտերը ³ЭГбхЫЙ³пс»ЙЗ гп³щ³Э³ն ¨ Я³сщЗу ¹бхсл г·³ն:
´Э³П³Э ¿, бс е³Япе³Э³П³Э ³е³с³пЗ µ³Э»уЩ³Э Сбл³ЭщБ е»пщ ¿ ЙЗЭЗ ³н»ЙЗ чбщс, щ³Э е³Япе³ЭнбХ л³сщ³нбсЩ³Э ГбхЫЙ³пс»ЙЗ Сбл³ЭщБ:
²е³СбнЗгЭ»сի հիմնական նշանակությունն է е³Япе³Эելու էЙ»Ппс³П³Э ЯХГ³Э»сБ нГ³с³ЫЗЭ й»ЕЗЩЭ»сЗу` П³сЧ ЩЗ³убхЩЭ»сЗу ¨ ·»сµ»йЭн³НбхГЫбхЭЗу և դրանց ³ЯЛ³п³Эщը բնութագրվում է »сПбх` Зс³сЗу ЛЗлп п³сµ»с й»ЕЗЩЭ»сбվ` ЭбсЩ³Й ¨ нГ³с³ЫЗЭ ·»сµ»йЭн³НбхГЫбхЭ, П³сЧ ЩЗ³убхЩ):
Էլեկտրոնային ապահովիչներում, որպես էլեկտրական շղթան վթարային ռեժիմներից պաշտպանող էլեմենտ, կիրառվում են բանալիային ռեժիմում աշխատող տրանզիստորը կամ տիրիստորը:
Նկարում բերված է Էլեկտրոնային ապահովիչի տարբերակներից մեկը, որը ն³Л³п»лн³Н ¿ е³Япе³Э»Йбх С³лп³пбхЭ Сбл³ЭщЗ ЯХГ³Э ·»с µ»йЭн³НбхГЫбхЭЗу ¨ П³сЧ ЩЗ³убхЩЗу: ²ЫЭ »сПµ¨»й ¿ ¨ ЩЗ³унбхЩ ¿ µ»йЗ ¨ лЭЩ³Э ³ХµЫбхсЗ ЩЗз¨: Ապահովիչի µ³Э»уЩ³Э Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щБ П³с»ЙЗ ¿ л³СбхЭ П³с·³нбс»Й бсбЯ³ПЗ л³СЩ³ЭбхЩ ³ЭП³Л µ»йЗ нс³ЫЗ Й³сЩ³Э ³сЕ»щЗу: ²ЫЭ бхЭЗ բարձր հուսլիություն, Й³н з»сЩ³П³ЫбхЭбхГЫбхЭ ¨ ³с³·³·бсНбхГЫбхЭ, որը կազմում է մոտ 3…5 ЩПн:
ÜÏ. 21. Ապահովիչի էլեկտրական սխեման
²ЯЛ³п³Эщ³ЫЗЭ նորմալ й»ЕЗЩбхЩ VS пЗсЗлпбсБ ч³П ¿, ЗлП VT1 ¨ VT2 пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ µ³½³ЫЗ нс³ П³йбхун³Н ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ µ³Э³ЙЗЭ µ³у է З ЯЭбсСЗн R1-áí ¨ VT2-З µ³½³Ыбн ³ЭуЭбХ Сбл³ЭщЗ: ²Ы¹ ¹»ещбхЩ µ»йЗ Сбл³ЭщЭ ³ЭуЭбхЩ ¿ ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ µ³Э³Йбх VT1-áí, R3-áí և R4-бн: ¶»с µ»йЭн³НбхГЫ³Э Е³Щ³Э³П R3-Ç և R4 нс³ЫЗ Й³сЩ³Э ³ЭПбхЩБ С³лЭбхЩ ¿ VS-Ç կառաí³ñÙ³Ý ¿É»Ïïñá¹Ç µ³óÙ³Ý ³ñÅ»ùÇÝ: VS-З µ³уЩ³Э ³с¹ЫбхЭщбхЩ ч³ПнбхЩ ¿ VT2-З µ³½³ЫЗ ЯХГ³Э, ЗЭгЗ С»п¨³Эщбн ч³ПнбхЩ ¿ ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ µ³Э³ЙЗЭ: ´»йЗ Сбл³ЭщБ ПпсбхП чбщс³ЭбхЩ ¿ С³лЭ»Йбн Эн³½³·бхЫЭ ³сЕ»щЗЭ: ´»йбхЩ ЩЭ³убс¹³ЫЗЭ Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щБ бсбЯнбхЩ ¿ ÝíUëÝ/R:
²é³ç³ó³Í íóñ³ÛÇÝ é»ÅÇÙÇ å³ï׳éÁ í»ñ³óÝ»Éáõó Ñ»ïá å»ïù ¿ ϳñ×³ï¨ µ³ó»É SB ПбЧ³ПЗ ЭбсЩ³Й ч³П ПбЭп³ПпБ ¨ ЭбсЗу ч³П»Й ³ЫЭ: ²Ы¹ БЭГ³ущбхЩ VS-Б ч³ПнбхЩ ¿, ЗлП VT1-Á ¨ VT2-Б ЭбсЗу µ³унбхЩ:
´»éÇ Ùݳóáñ¹³ÛÇÝ Ñáë³ÝùÇ ³ñÅ»ùÁ ÷áùñ³óÝ»Éáõ ѳٳñ ѳñϳíáñ ¿, áñ VT1 ¨ VT2-Á áõÝ»Ý³Ý Áëï µ³½³ÛÇÝ Ñáë³ÝùÇ Ù»Í áõŻճóÙ³Ý ·áñͳÏÇó ϳ٠VT1-бхЩ ПЗс³й»Й ¹³Яп³ЫЗЭ пс³Э½Злпбс:
²е³СбнЗгЗ µ³Э»уЩ³Э Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щБ П³с»ЙЗ ¿ бсбЯ»Й С»п¨Ы³Й П»се.
µ³ÝUµ³ó.VS/(R3+R4),
áñï»Õ Uµ³ó.VS-Б пЗсЗлпбсЗ µ³уЩ³Э Й³сЩ³Э ³сЕ»щЭ ¿:
²е³СбнЗгЗ µ³Э»уЩ³Э Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щБ П³с·³нбснбхЩ ¿ R4 чбчбЛ³П³Э ¹ЗЩ³¹сбхГЫ³Э ЩЗзбубн: R4-Б П³с»ЙЗ ¿ чбЛ³сЗЭ»Й ПбЭПс»п Щ»НбхГЫ³Э ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭЭ»сбн` ЩЗ³уЭ»Йбн ¹с³Эщ ЯХГ³ЫЗЭ чбЛ³Эз³пЗгЗ ЩЗзбубн:
22. ÐÆ´ðƸ ¾ÈºÎîð²Î²Ü ²ä²ð²îܺð
РЗµсЗ¹ ¿Й»Ппс³П³Э ³е³с³пЭ»сбхЩ С³Щ³ПунбхЩ »Э էլեկտրամեխանիկական ¨ էլեկտրոնային ПбЩбхп³уЗбЭ п³сс»сБ, бсбЭу ЩЗзбубн ³н»ЙЗ ³с¹ЫбхЭ³н»п ¿ ¹³йЭбхЩ ¿Й»Ппс³П³Э ³е³с³пЗ п»ЛЭЗП³П³Э ЙбхНбхЩБ, щ³ЭЗ бс ПЗс³йнбхЩ »Э »сПбх С³Щ³П³с·»сЗ ³й³н»ЙбхГЫбхЭЭ»сБ: ²Ы¹ лП½µбхЭщбн П³йбхунбхЩ »Э С³лп³пбхЭ ¨ чбчбЛ³П³Э Сбл³ЭщЗ ПбЭп³ПпбсЭ»сБ, ³с³·³·бсН чбЛ³Эз³пЗгЭ»Б ¨ ³Эз³пЗгЭ»сБ:
РЗµсЗ¹ ¿Й»Ппс³П³Э ³е³с³пЭ»сБ СЗЩЭ³П³ЭбхЩ µ³ХП³у³Н »Э С»п¨Ы³Й С³Э·бхЫуЭ»сЗу. СЗЩЭ³П³Э ПбЭп³ПпЭ»сЗу, ¿Й»Ппс³Щ³·ЭЗл³П³Э Щ»Л³ЭЗ½ЩЗу, бхЕ³ЫЗЭ ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗу, лпЗебХ³П³Э ПбЩбхп³уЗбЭ лЛ»Щ³ЫЗу /СЗЩЭ³П³ЭбхЩ С³лп³пбхЭ пЗсЗлпбс³ЫЗЭ л³сщ»сбхЩ/, П³й³н³сЩ³Э лЛ»Щ³ЫЗу ¨ ·»сЙ³сбхЩЭ»сЗу е³Япе³ЭбХ лЛ»Щ³ЫЗу:
РЗµсЗ¹ ПбЭп³ПпбсЭ»сЗ С³Э¹»е Э»сП³Ы³унбхЩ »Э С»п¨Ы³Й е³С³ЭзЭ»сБ.
Йс³убхуЗг ³сп³щЗЭ лЭЩ³Э ³ХµЫбхЭ»сЗ µ³у³П³ЫбхГЫбхЭ,
е³С³ЭзнбХ Сбл³ЭщЗ пЗсбхЫГбхЩ ³Э³Х»Х ПбЩбхп³уЗ³ ЩЗ³уЭ»ЙЗл, ³Эз³п»ЙЗл ¨ ¹³сУ³чбЛ»ЙЗл,
Эн³½³·бхЫЭ щ³Э³ПЗ пЗсЗлпбсЗ ПЗс³йбхЩ, ³е³Сбн»Йбн ПЗл³е³сµ»сбхГЫ³Э Сбл³ЭщЗ ³ЭубхЩБ пЗсЗлпбсбн ЩЗ³уЭ»ЙЗл ¨ ³Эз³п»ЙЗл Эн³½³·бхЫЭ щ³Э³ПЗ пЗсЗлпбс ПЗс³йЩ³Э С³Щ³с
пЗсЗлпбсЭ»сЗ ЩЗ³убхЩ ³ЫЭ ¹»ещбхЩ, »сµ ·ЙЛ³нбс ПбЭп³Ппбн е»пщ ¿ Сбл³Эщ ³ЭуЭЗ,
П³ЫбхЭбхГЫбхЭ ЩЗз³ЭуЗП П³сЧ ЩЗ³уЩ³Э Сбл³ЭщЭ»сЗу,
·³Йн³Э³П³Э П³еЗ Л½н³НбхГЫбхЭ Щбхпщ³ЫЗЭ ¨ »Йщ³ЫЗЭ л»ХЩ³ПЭ»сЗ ЩЗз¨,
С³пбхП µ³Э»уЩ³Э Щ»Л³ЭЗ½ЩЗ ³ЭСс³Е»ЯпбхГЫбхЭ ПбЭп³ПпЭ»сЗ П³й³н³сЩ³Э С³Щ³с,
³сп³¹снбХ ПбЭп³ПпбсЭ»сЗ СЭ³с³нбс ПЗс³йбхЩ ³Э³Х»Х ПбЩбхп³уЗбЭ л³сщ»с Э³Л³·Н»ЙЗл:
АЭ¹С³Эбс е³С³ЭзЭ»сЗу е»пщ ¿ ЭЯ»Й С»п¨Ы³ЙЭ»сБ. Эн³½³·бхЫЭ г³чл»с, щ³Я, ЗЭщЭ³сЕ»щ, С½бсбхГЫ³Э Пбсбхлп, µ³сУс Сбхл³ЙЗбхГЫбхЭ, п»ЛЭбЙб·З³П³ЭбхГЫбхЭ, Щ³Я³П³ЫбхЭбхГЫбхЭ, е³С³ЭзнбХ ³ЯЛ³п³Эщ³ЫЗЭ й»лбхсл:
Алп лЭЩ³Э ³ХµЫбхсЗ п»л³ПЗ П³й³н³сЩ³Э лЛ»Щ³Э»сБ П³с»ЙЗ ¿ µ³Е³Э»Й С»п¨Ы³Й ЛЩµ»сЗ. ПбЩбхп³уЗбЭ у³ЭуЗ Й³сбхЩЗу, ПбЭп³Пп³ЫЗЭ ³Х»ХЗ Й³сбхЩЗу ПбЩбхп³уЗбЭ у³ЭуЗ Сбл³ЭщЗу:
22.1. öոփոխական հոսանքի հիբրիդ կոնտակտոր հոսանքի տրամսֆորմատորի կիրառմամբ
ЬП.22-бхЩ µ»сн³Н ¿ Сбл³ЭщЗ пс³ЭлэбсЩ³пбсЗ ПЗс³йЩ³Щµ СЗµсЗ¹ ПбЭп³ПпбсЗ Щ»П µ¨»йЗ лЛ»Щ³Э: ²Ыл лЛ»Щ³ЫбхЩ VS1 ¨ VS2 пЗсЗлпбсЭ»сЗ П³й³н³сЩ³Э ЯХГ³Э»сБ лЭнбхЩ »Э С³Щ³е³п³лЛ³Э³µ³с TA1 ¨ TA2 Сбл³ЭщЗ пс³ЭлэбсЩ³пбсЭ»сЗ »сПсбс¹³ЫЗЭ ч³ГбхЫГЭ»сЗу: ²Ыл СЗµсЗ¹ ПбЭп³ПпбсЗ ³ЯЛ³п³ЭщЗ лП½µбхщБ е³пП»с³уЭ»Йбх С³Щ³с е»пщ ¿ бхлбхЩЭ³лЗс»Й Э³Лбс¹ ПбЭп³ПпбсЭ»сЗ ³ЯЛ³п³ЭщБ:
ЬП. 22. цбчбЛ³П³Э Сбл³ЭщЗ СЗµсЗ¹ ПбЭп³Ппбс հոսանքի տրանսֆորմատորի ПЗс³йЩ³Щµ
оЗсЗлпбсЭ»сЗ П³й³н³сЩ³Э ЯХГ³Э»сЗЭ ½бх·³С»й ЩЗ³ун³Н VD3 ¨ VD4 лп³µЗЙЗпсбЭЭ»сБ Э³Л³п»лн³Н »Э пЗсЗлпбсЭ»сЗ П³й³н³сЩ³Э ЯХГ³Э»сЗ е³Япе³ЭбхГЫ³Э С³Щ³с:
Կոնտակտորի KP ուժային ٻ˳ÝÇÏ³Ï³Ý ÏáÝï³Ïïի փակման դեպքում հոսանքն անցնելով կոնտակտով և տրանսֆորմատորների առաջնային փաթույթներով բացվում է այն տիրիստորը, որի վրա տվյալ պահին կիրառված է ուղիղ լարում: Այսպես, երբ 1 Ïետի պոտենցիալը դրական է, իսկ 2-ինը` բացասական, ապա բացվում է VS1 տիրիստորը և այդ կիսապարբերության ողջ ընթացքում մնում է բաց վիճակում: Փոփոխական լարման հաջորդ կիսապարբերության ընթացքում (բևեռականությունը ցույզ է տրված փակագծերում) բացվում է VS2 пЗсЗлпбсը: Բեռի հոսանքի մի մասն անցնում է բացված տիրիստորներով:
ՈՒժային կոնտակտի բացումից անմիջապես հետո հոսանքը տեղափոխվում է այն զուգահեռ ճյուղը, որի տիրիստորը գտնվում էր բաց վիճակում: Դրա շնորհիվ գլխավոր կոնտակտների միջև էլեկտրական աղեղ չի առաջանում, իսկ էլեկտրական շղթայի անջատումը տեղի է ունենում փոփոխական լարման պարբերության վերջում, երբ փակվում է տվյալ տիրիստորը: