1. ԿԻՍԱՀԱՂՈՐԴՉԱՅԻՆ ԷԼԵՄԵՆՏՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԸ

էլեկտրոնային ապարատների հուսալիությունը և աշխատանքային ռեսուրսը մեծացնելու համար հարկավոր է ապահովել նրանց պաշտպանությունը կարճ միացման և •երբեռնվածության ռեժիմներից:

էլեկտրական սարքի աշխատանքի ժամանակ երբեմն առաջանում են չնախատեսված վթարային իրավիճակներ, որոնցից հատկապես պետք է նշել. կարճ միացված ռեժիմը բեռի շղթայում, բեռի պարամետրերի չնախատեսված փոփոխությունները թույլատրելի սահմաններից դուրս, առանձին էլեմնտների և հան•ույցների աշխատանքի խափանումը կամ ոչ նորմալ ռեժիմով աշխատանքը, ջերմային բեռնվածությունները և այլն:

Առանձին էլեմենտների կամ հան•ույցների պաշտպանության նպատակը նրանց նորմալ աշխատունակության ապահովումն է վթարային պատճառի վերացումից հետո: Պաշտպանությունը կանխում է սարքի ներսում վթարի ազդեցության զար•ացումը և հեշտացնում է սարքի վերանորո•ումը:

Սարքի պաշտպանությունը լինում է ընդհանուր և անհատական:

Անհատական պաշտպանությունն ապահովվում է սարքի առանձին էլեմենտների և հան•ույցների անջատումը կամ •երբեռնվածության վերացումը:

Պաշտպանության մեթոդներն ըստ արձա•անքի սկզբունքի լինում են սխեմային, պասիվային և ակտիվային:

Պաշտպանության սխեմային մեթոդները հիմնված են հատուկ սխեմաների կառուցվածքի վրա, որը ծառնաբեռնվածության դեպքում ինքնաշխատ անցում է կատարում այնպիսի վիճակի, որի դեպքում խափանվում է սարքի աշխատանքը: Դա վտան•ավոր անդրադարձ չի ունենում առանձին էլեմենտների վրա:

Պաշտպանության պասիվ մեթոդը հիմնականում •երբեռնվածության ի հայտ •ալու դեպքում սահմանափակում է հոսանքի կամ լարման արժեքը •երբեռնման տեղամասում, կամ էլ ամբողջությամբ անջատում է սարքը կամ էլեմենտը: Պասիվ պաշտպանության օրինակ կարող է հանդիսանալ դյուրահալ ապահովիչների, ստաբիլիտրոնների և այլնի կիրառումը:

Պաշտպանության ակտիվ մեթոդը պասիվից տարբերվում է նրանով, որ առաջացող փոփոխությունը ազդում է •ործող էլեմենտի վրա ոչ թե անմիջապես, այլ որոշ ղեկավարող սարքի միջոցով: Վերջինը կատարում է փոփոխության ուժեղացում, ինչի շնորհիվ պաշտպանության ակտիվ սխեման ապահովում է բարձր զ•այունություն:

Բոլոր դեպքերում պաշտպանության սխեման պետք է լինի բավականին արա•ա•ործ և զ•այուն, այսինքն այն պետք է •ործի ավելի արա• քան պաշտպանության ենթակա սարքը կամ էլեմենտը կհասցնի շարքից դուրս •ալ վթարի կամ •երբեռնվածության հետևանքով:

Վթարային և •երբեռնվածության ռեժիմներում հատկապես •երզ•այուն են կիսահաղորդչային էլեմենտները: Եթե հոսանքը կամ լարումը •երազանցում են թույլատրելի սահմանը, ապա տեղի է ունենում էլեկտրական կամ ջերմային ծակում, ինչը քայքայում է կիսահաղորդչային էլեմենտները: Դրա համար էլ կիսահաղորդչային էլեմենտները ապահովում են անհատական պաշտպանությամբ, որոնց տարբերակները բերված են նկ. 1.1-ում:

³) µ)

գ ) ¹)

») ½)

¿) Á)

ЬП. 1.1. ОЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ е³Япе³ЭбхГЫ³Э ЩЗзбуЭ»сБ

ОЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпБ е³Япе³Э»Йбх С³Щ³с С³Ч³Л Эс³Э ЩЗ³унбхЩ ¿ Щ»Н ЗЭ¹бхПпЗнбхГЫ³Щµ L ч³ГбхЫГ (ЭП. 1.1, ³), ЗЭгБ л³СЩ³Э³ч³ПбхЩ ¿ ЯХГ³ЫбхЩ Сбл³ЭщЗ ГйЗгщ³ЫЗЭ чбчбЛбхГЫбхЭЭ»сБ З С³ЯЗн Эс³ЭбхЩ ³й³з³убХ ЗЭщЭЗЭ¹бхПуЗ³ЫЗ ¿Й»Ппс³Я³сЕ бхЕЗ:

О³сЧ ЩЗ³уЩ³Э Сбл³ЭщЭ»сЗу е³Япе³Э»Йбх С³Щ³с ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗЭ »сµ»ЩЭ ЩЗ³унбхЩ ¿ ³с³·³·бсН FU ³е³СбнЗг, ЗЭгЗ ЯЭбсСЗн Л½нбхЩ ¿ ¿Й»Ппс³П³Э ЯБХГ³Э, »сµ Сбл³ЭщБ ·»с³½³ЭубхЩ ¿ бсбЯ³ПЗ ³сЕ»щБ (ЭП. 1.1, µ.):

д³Япе³ЭбхГЫ³Э ³Ыл Щ»Гб¹Э»сБ ПЗс³йнбхЩ »Э Э³¨ пЗсЗлпбсЭ»сЗ ¨ пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ е³Япе³ЭбхГЫ³Э Е³Щ³Э³П:

ОбЩбхп³уЗ³ЫЗ Е³Щ³Э³П ³й³з³убХ ·»сЙ³сбхЩЭ»сЗу е³Япе³Э»Йбх С³Щ³с пЗсЗлпбсБ ЯбхЭпбхЩ »Э RC ЯХГ³Ыбн (ЭП. 1.1, ·.), ЗлП С³П³й³П Й³сЩ³Э ³ЩеЙЗпбх¹³Э чбщс³уЭ»Йбх С³Щ³с Эс³Э С³збс¹³µ³с ЩЗ³унбхЩ ¿ VD ¹Çá¹ (ÝÏ. 1.1, ¹):

оЗсЗлпбсЭ»сЗ Х»П³н³сЩ³Э ¿Й»Ппсб¹Э»сЗЭ Щ»Н нп³Э· »Э Э»сП³Ы³уЭбхЩ µ³у³л³П³Э Й³сбхЩЭ»сБ ¨ С»п³¹³сУ Сбл³ЭщЭ»сБ, бсбЭу ³½¹»убхГЫ³Щµ П³сбХ ¿ ³й³з³Э³Й ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ³ЭуЩ³Э Н³ПбхЩ: Р³П³¹³сУ Й³сбхЩЭ»сЗ П³Щ Сбл³ЭщЭ»сЗ ³½¹»убхГЫбхЭБ л³СЩ³Э³ч³П»Йбх С³Щ³с Х»П³н³сЩ³Э ¿Й»Ппсб¹ЗЭ ½бх·³С»й (ЭП. 1.1, ») П³Щ С³збс¹³µ³с (ЭП. 1.1, ½) ЩЗ³унбхЩ ¿ VD ¹Çá¹:

ос³Э½ЗлпбсЭ»сБ ·»сЙ³сбхЩЭ»сЗу е³Япе³Э»Йбх С³Щ³с ПбЙ»ПпбсЗ ¨ ¿ЩЗп»сЗ ЩЗз¨ ЩЗ³унбхЩ ¿ VD лп³µЗЙЗпсбЭ (ЭП. 1.1, ¿), ЗЭгБ л³СЩ³Э³ч³ПбхЩ ¿ ПбЙ»Ппбс³ЫЗЭ Й³сбхЩБ: ²Ы¹ Й³сЩ³Э Щ»Н³уЩ³Э ¹»ещбхЩ ПпсбхП Щ»Н³ЭбхЩ ¿ VD-бн Сбл³ЭщБ ¨ Й³сЩ³Э ³ЭПбхЩБ пс³Э½ЗлпбсЗ ³сп³щЗЭ µ»йЗ нс³:

ºГ» ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЗ µ»йЭ бхЭЗ ³ПпЗн-ЗЭ¹бхПпЗн µЭбхЫГ, ³е³ µ»йЭ ³Эз³п»Йбх Е³Щ³Э³П ³й³з³ЭбхЩ ¿ ·»с Й³сбхЩ` ЗЭщЭЗЭ¹бхПуЗ³ЫЗ ¿Й»Ппс³Я³сЕ бхЕ, бхրБ ·бхЩ³сн»Йбн лЭЩ³Э Й³сЩ³ЭБ П³сбХ ¿ ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпБ Н³П»Й, бсЗ С³Щ³с ¿Й ·»с Й³сбхЩЭ»сЗу ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпБ е³Япе³Э»Йбх С³Щ³с µ»йЗЭ ½бх·³С»й ЩЗ³унбхЩ ¿ ¹Зб¹ С³П³й³П µ¨»й³П³ЭбхГЫ³Щµ (ЭП. 1.1, Б):

¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ ³е³с³пЭ»сбхЩ ПЗс³йнбхЩ »Э Э³¨ ³ЫЙ ¿Й»Щ»ЭпЭ»с, Щ³лЭ³нбс³е»л пс³ЭлэбсЩ³пбс, ¹сбл»Й, й»½Злпбс ¨ ³ЫЙЭ: ¸с³Эщ ³н»ЙЗ ¹ЗЩ³уПбхЭ »Э ·»сµ»йЭн³НбхГЫбхЭЭ»сЗ ЭП³пЩ³Щµ, ЗЭгЗ е³пЧ³йбн ¿Й ¹с³Эу С³Щ³с ЩЗЯп г¿, бс Э³Л³п»лнбхЩ »Э ³ЭС³п³П³Э е³Япе³ЭбхГЫбхЭЭ»с:

¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ ³е³с³пЭ»сЗ Сбхл³ЙЗбхГЫ³Э Щ»Н³уЩ³Э С³Щ³с С³Ч³Л ³ЫЭ ³ЩµбХз³уЭбхЩ »Э п³сµ»с е³Япе³Э³П³Э лЛ»Щ³Э»сбн:

2. ÎÆê²Ð²Ôàð¸â²ÚÆÜ ¾ÈºØºÜîܺðÆ ØƲòØԱÜ ՁԵՎԵՐԸ

ºсµ Щ»П ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»Эпбн СЭ³с³нбс г¿ ³е³Сбн»Й ³ЭСс³Е»Яп Й³сЩ³Э П³Щ Сбл³ЭщЗ ПбЩбхп³уЗ³Э, ³е³ ³Ы¹ ¹»ещбхЩ ЭбхЫЭ³пЗе ЩЗ щ³ЭЗ ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЗ С³збс¹³բար П³Щ ½бх·³С»й ЩЗ³уЩ³Щµ Зс³П³Э³унбхЩ ¿ ³ЭСс³Е»Яп ПбЩбхп³уЗ³Э: ²Ы¹еЗлЗ ЩЗ³уЩ³Э ¹»ещбхЩ е»пщ ¿ ЭП³пЗ бхЭ»Э³Й, бс ЭбхЫЭ³пЗе ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ Г» бхХЗХ, ¨ Г» С³П³й³П нбЙп-³Ще»с³ЫЗЭ µЭбхГ³·с»сЗ ЩЗз¨ П³сбХ ¿ ЙЗЭ»Й бсбЯ³ПЗ п³сµ»сбхГЫбхЭ:

Ш³Эс³Щ³лЭ ¹Зп³сП»Эщ ¹Зб¹Э»сЗ ½бх·³С»й ¨ С³збс¹³բար ЩЗ³убхЩЭ»сБ:

2.1. Դիոդների զուգահեռ և հաջորդաբար միացումները

¸Зб¹Э»сЗ ½бх·³С»й ЩЗ³убхЩ ³снбхЩ ¿ ³ЫЭ ¹»ещбхЩ, »сµ ¹Зб¹З ГбхЫЙ³пс»ЙЗ I_áõÕ бхХЗХ Сбл³ЭщЗ ³сЕ»щЭ ³н»ЙЗ чбщс ¿ ЯХГ³ЫЗ Сбл³ЭщЗ I₀ Çñ³Ï³Ý ³сЕ»щЗу: ²Ы¹ ¹»ещбхЩ »ЙЭ»Йбн I₀/I_áõÕ С³с³µ»сбхГЫ³Э ³сЕ»щЗу бсбЯнбхЩ ¿ ½бх·³С»й ЩЗ³унбХ ¹Зб¹Э»сЗ n_½ щ³Э³ПБ, бсЗ ¹»ещбхЩ е»пщ ¿ ³е³СбннЗ n_½I_áõÕI₀ å³ÛÙ³ÝÁ:

¼бх·³С»й ЩЗ³уЩ³Э ¹»ещбхЩ ¹Зб¹Э»сЗ нбЙп-³Ще»с³ЫЗЭ µЭбхГ³·с»сЗ бхХЗХ Щ³лЗ п³сµ»сбхГЫ³Э С»п¨³Эщбн ¹Зб¹Э»сЭ Блп Сбл³ЭщЗ µ»йЭ³нбснбхЩ »Э п³сµ»с г³чбн (ЭП. 2.1):

²Ыле»л, ысЗЭ³П, Блп ЭП³сЗ ЩЗ¨ЭбхЫЭ U_VD Й³сЩ³Э ¹»ещбхЩ »сПбх ¹Зб¹Э»сЗу ³й³зЗЭЗ I_VD1 бхХЗХ Сбл³ЭщЭ ³н»ЙЗ Щ»Н ¿ щ³Э »сПсбс¹ЗЭБª I_VD2: ²Ы¹еЗлЗ п³сµ»сбхГЫ³Э С»п¨³Эщбн ³й³зЗЭ ¹Зб¹Б Пµ»йЭ³нбснЗ ³н»ЙЗ Щ»Н г³чбн щ³Э »сПсбс¹Б, ЗЭгБ ³й³з Пµ»сЗ ³й³зЗЭЗ нс³ЫЗ Й³сЩ³Э ³ЭПЩ³Э Щ»Н³уЩ³ЭБ ¨ Эс³ ·»сп³щ³уЩ³Э ³ЧЗЭ:

ЬП. 2.1. ¼бх·³С»й ЩЗ³ун³Н ¹Зб¹Э»сЗ нбЙп-³Ще»с³ЫЗЭ µЭбхГ³·с»сЗ бхХЗХ Щ³лБ

²ЫлеЗлЗ Г»сбхГЫбхЭБ н»с³уЭ»Йбх С³Щ³с С³сП³нбс ¿ С³н³л³с»уЭ»Й ¹Зб¹Э»сбн ³ЭуЭбХ Сбл³ЭщЭ»сЗ Щ»НбхГЫбхЭЭ»сБ: цбщс С½бсбхГЫ³Э ЯХГ³Э»сбхЩ ½бх·³С»Х ЧЫбхХ»сбхЩ Сбл³ЭщЭ»сЗ С³н³л³с»убхЩЭ ³снбхЩ ¿ օժանդակ ³ПпЗн ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭЭ»сЗ ЩЗзбубн (ЭП. 2. 2. ա):

³) µ)

ЬП. 2.2. ¸Зб¹Э»сЗ ½бх·³С»й ЩЗ³убхЩБ

Р½бс ЯХГ³Э»сбхЩ ³Ы¹ С³н³л³с»убхЩЭ ³снбхЩ ¿ Сбл³ЭщЗ ЗЭ¹бхПпЗн µ³Е³ЭЗгЗ ПЗс³йЩ³Щµ (ЭП. 2.2, բ), щ³ЭЗ бс Сбл³ЭщЗ ³ЧЩ³Э ¹»ещбхЩ Эс³ЭбхЩ ³й³з³ЭбхЩ ¿ ЗЭщЭЗЭ¹бхПуЗ³ЫЗ ¿Й»Ппс³Я³сЕ бхЕ, бсБ Эн³½»уЭбхЩ ¿ ЧЫбхХ»сбхЩ Сбл³ЭщЭ»сЗ п³сµ»сбхГЫбхЭБ:

¸Зб¹Э»сЗ С³збс¹³բար ЩЗ³убхЩЭ ³снбхЩ ¿ ³ЫЭ ¹»ебхЩ, »сµ ¹Зб¹З U_Ñ³Ï С³П³й³П л³СЩ³Э³ЫЗЭ Й³сЩ³Э ³сЕ»щБ чбщс ¿ ЯХГ³ЫЗ нс³ ·бсНбХ U⁰_Ñ³Ï ³сЕ»щЗу: ²Ы¹ ¹»ещбхЩ »ЙЭ»Йбн ³Ы¹ »сПбхлЗ С³с³µ»сбхГЫ³Э m_Ñ ³сЕ»щЗу бсбЯнбхЩ ¿ С³збс¹³բար ЩЗ³унбХ ¹Зб¹Э»сЗ щ³Э³ПБ, бсЗ ¹»ещбхЩ е»пщ ¿ ³е³СбннЗ m_ÑU_ѳÏU⁰_Ñ³Ï å³ÛÙ³ÝÁ:

¸Зб¹Э»сЗ С³збс¹³բար ЩЗ³уЩ³Э ¹»ещбхЩ нбЙп-³Ще»с³ЫЗЭ µЭбхГ³·с»сЗ С³П³й³П Щ³лЗ п³сµ»сбхГЫ³Э С»п¨³Эщбн ¹Зб¹Э»сЗ нс³ ·бсНбХ С³П³й³П Й³сЩ³Э ³сЕ»щЭ»сБ ПЙЗЭ»Э п³сµ»с (ЭП. 2.3): ²Ыле»л, ысЗЭ³П, Блп ЭП³сЗ ЩЗ¨ЭбхЫЭ I_Ñ³Ï С³П³й³П Сбл³ЭщЗ ¹»ещбхЩ »сПбх ¹Зб¹Э»сЗу ³й³зЗЭЗ U_ѳÏVD1 С³П³й³П Й³сЩ³Э ³сЕ»щЭ ³н»ЙЗ Щ»Н ¿ щ³Э »сПсбс¹ЗЭБª U_ѳÏVD2:

ÜÏ. 2.3. ¸Çá¹Ý»ñÇ Ñ³çáñ¹³բար ÙdzóÙ³Ý íáÉï-³Ùå»ñ³ÛÇÝ µÝáõó·ñ»ñÇ Ñ³Ï³é³Ï Ù³ëÁ

²Ы¹еЗлЗ Й³сЩ³Э ³ЭС³Щ³г³ч µ³ЯЛЩ³Э С»п¨³Эщбн ¹Зб¹Э»сЗу ³й³зЗЭЗ ПЗл³С³Хбс¹г³ЫЗЭ ³ЭубхЩБ կարող է Н³Пнել ¨ կЛ³ч³ЭнЗ Эс³ ³ЯЛ³п³ЭщБ:

¸Зб¹Э»сЗ нс³ С³П³й³П Й³сЩ³Э µ³ЯЛЩ³Э С³н³л³сбхГЫбхЭБ Зс³П³Э³унбхЩ ¿ Эс³Эу ½бх·³С»й ЯбхЭпбХ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭЭ»сЗ ЩЗ³уЩ³Э ЯЭбсСЗн (ЭП. 2.4), որոնց ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭը պետք է մեկ կարգով փոքր լինի տվյալ տեղամասի դիոդի հակադարձ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭից:

ЬП. 2.4. ¸Зб¹Э»сЗ С³збс¹³բար ЩЗ³убхЩБ

¸Зб¹Э»сЗ БЭпсбхГЫбхЭБ е»пщ ¿ П³п³с»Й Блп Я³С³·бсНЩ³Э е³ЫЩ³ЭЭ»сЗ ¨ п»ЛЭЗП³пЭп»л³П³Э убху³ЭЗЯЭ»сЗ: д»пщ ¿ С³ЯнЗ ³йЭ»Й` Сбхл³ЙЗбхГЫ³Э, ы·п³П³с ·бсНбХбхГЫ³Э ·бсН³ПуЗ, ЗЭщЭ³сЕ»щЗ, п»ЛЭбЙб·З³П³ЭбхГЫ³Э ¨ ³ЫЙ е³С³ЭзЭ»с:

2.2. Տրանզիստորների զուգահեռ և հաջորդաբար միացումները

¾Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ ³е³с³пЭ»сбхЩ ПЗс³й»ЙЗ »Э Э³¨ пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ ½бх·³С»й ¨ С³збс¹³բար ЩЗ³убхЩЭ»сБ: Ш»Н Сбл³ЭщЭ»сЗ ¹»ещбхЩ пс³Э½ЗлпбсЭ»сБ ЩЗ³унбхЩ »Э ½бх·³С»й, ЗлП Щ»Н Й³сбхЩЭ»сЗ ¹»ещбхЩ` С³збс¹³µ³с:

ос³Э½ЗлпбсЭ»сЗ щ³Э³ПЗ БЭпсЩ³Э е³ЫЩ³ЭЭ»сЗ пс³Щ³µ³ЭбхГЫбхЭБ ЭбхЫЭ ¿ ЗЭг ¹Зб¹Э»сЗЭБ:

ЬП. 2.5-бхЩ убхЫу ¿ псн³Н пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ ½бх·³С»й ЩЗ³убхЩБ, бсп»Х БЭ¹С³Эбхс I Сбл³ЭщЗ С³н³л³с µ³ЯЛЩ³Э С³Щ³с Ыбхс³щ³ЭгЫбхс пс³Э½ЗлпбсЗ ¿ЩЗп»сЗ ЯХГ³ЫбхЩ ЩЗ³унбхЩ ¿ R_Ù Щ³сбХ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭ, бсбЭу ЩЗзбубн С³н³л³с³ПЯйнбхЩ ¿ пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ е³с³Щ»пс»сЗ ЩЗз¨ »Х³Н п³сµ»сбхГЫбхЭБ:

ЬП. 2.5. ос³Э½ЗлпбсЭ»сЗ ½бх·³С»й ЩЗ³убхЩБ

´»йЗ µ³ЯЛЩ³Э С³н³л³с»убхЩБ пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ ЩЗз¨ П³п³снбхЩ ¿ С»п¨Ы³Й П»се. »Г» пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗу Щ»Пбн ³ЭуЭбХ Сбл³ЭщБ, ысЗЭ³П VT1-ÇÝÁ` I<sub>VT1</sub> ·»с³½³ЭубхЩ ¿ VT2-бн ³ЭуЭбХ Сбл³ЭщЗЭ` I_VT2, ³е³ Щ»Н³ЭбхЩ ¿ Й³сЩ³Э ³ЭПбхЩБ R_Ù1 -Ç íñ³, ѻ勉µ³ñ ÷áùñ³ÝáõÙ ¿ VT1-Ç ¿ÙÇï»ñ³ÛÇÝ åáï»ÝódzÉÁ, áñÝ ³é³ç ¿ µ»ñáõÙ VT1-З Щ³л³Щµ ч³Пн»ЙбхЭ, ³ЫлЗЭщЭ` Эс³ ¹ЗЩ³¹сбхГЫ³Э Щ»Н³уЩ³ЭБ, ЗЭгЗ ³с¹ЫбхЭщбхЩ чбщс³ЭбхЩ ¿ Эс³ ЩЗзбн ³ЭуЭбХ Сбл³ЭщЗ Щ»НбхГЫбхЭБ:

Ш»Н Й³сбхЩЭ»сЗ ¹»ещбхЩ пс³Э½ЗлпбсЭ»сБ ЩЗ³унбхЩ »Э С³збс¹³µ³с, ЗлП Эс³Эу нс³ЫЗ Й³сбхЩЭ»сЗ С³н³л³с»уЩ³Э С³Щ³с, ЗЭгЭ ³й³з³ЭбхЩ ¿ пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗ е³с³Щ»пс»сЗ п³сµ»сбхГЫ³Э С³ЯнЗЭ, ½бх·³С»й ЩЗ³унбхЩ »Э R_ß ЯбхЭпбХ ¹ЗЩ³¹сбхГЫбхЭЭ»с: ²Ы¹еЗлЗ ЩЗ³уЩ³Э ысЗЭ³П ¿ убхЫу псн³Н ЭП. 2.6-бхЩ:

ЬП. 2.6. ос³Э½ЗлпбсЭ»сЗ С³збс¹³µ³с ЩЗ³убхЩБ

ºГ» пс³Э½ЗлпбсЭ»сЗу Щ»ПЗ нс³ЫЗ Й³сбхЩБ, ысЗЭ³П VT1–ЗЭБ, ¹³йЭбхЩ ¿ Щ»Н ЩЫбхлЗуª VT2–Çó, ³å³ VT2-Ç ¿ÙÇï»ñ³ÛÇÝ åáï»Ýó³ÉÁª 1 Ï»ïÇ ÷áùñ³ÝáõÙ ¿, ÇÝãÁ առաջ է µ»ñáõÙ Ýñ³ ¿ÙÇï»ñ-կոլեկտոր ¹ÇÙ³¹áõÃÛ³Ý Ù»Í³óÙ³ÝÁ, ѻ勉µ³ñ ݳ¨ Ýñ³ íñ³ÛÇ É³ñÙ³Ý ³ÝÏÙ³Ý մեծացմանը:

3. ¾ÈºÎîð²Î²Ü ²¼¸²ÜÞ²Üܺð

¾Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сБ ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ սարքերի ³Эµ³Е³Э»ЙЗ Щ³лЭ »Э П³½ЩбхЩ, щ³ЭЗ бс դс³ЭубхЩ ы·п³·бсНнбХ пс³Э½ЗлпбсЭ»сБ, пЗсЗлпбсЭ»сБ, Гн³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сБ П³й³н³снбхЩ »Э ¿Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ЩЗзбубн: м»сБ ЭЯн³Н ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ЧЗЯп ³ЯЛ³п³Эщ³ЫЗЭ й»ЕЗЩЭ»сБ П³Лн³Н »Э П³й³н³сЩ³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЗ п»л³ПЗу ¨ е³с³Щ»пс»сЗу:

¾Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³Э ³л»Йбн С³лП³ЭбхЩ »Эщ Й³сЩ³Э (Сбл³ЭщЗ) Я»ХбхЩБ Э³ЛЭ³П³Э ³сЕ»щЗу, бсБ п»ХЗ ¿ бхЭ»ЭбхЩ П³сЧ³п¨ Е³Щ³Э³П³С³пн³НбхЩ: Ներկայացնենք ¾Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ որոշ տեսակներ որոնցից առաջին ութը համարվում են ստանդարտ, իսկ վերջինը` ոչ ստանդարտ (ЭП. 3.1).

• бхХХ³ЭПЫбхЭ³У¨` ¹с³П³Э µ¨»й³П³ЭбхГЫ³Щµ (ЭП. 3.1, ³),

• бхХХ³ЭПЫбхЭ³У¨ª µ³у³л³П³Э µ¨»й³П³ЭбхГЫ³Щµ (ЭП. 3.1, µ),

• бхХХ³ЭПЫбхЭ³У¨` ¹с³П³Э µ¨»й³П³ЭбхГЫ³Щµ Я»Хн³Н бсбЯ³ПЗ ³сЕ»щбн (ЭП. 3.1, ·)

• »сППбХЩ³ЭЗ бхХХ³ЭПЫбхЭ³У¨ (ЭП. 3.1, ¹)

• »й³ЭПЫбхЭ³У¨ (ЭП. 3.1, »),

• ë»Õ³Ý³Ó¨ (ÝÏ. 3.1, ½),

• ëÕáó³Ó¨ (ÝÏ. 3.1, ¿),

• лЗЭбхлбЗ¹³Й (ЭП. 3.1, Б)

• áã ëï³Ý¹³ñï (ÝÏ. 3.1, Ã):

³) µ) ·)

¹) ») ½

¿) Á) Ã)

ÜÏ. 3.1. ¾É»Ïïñ³Ï³Ý ³½¹³Ýß³ÝÝ»ñÇ ï»ë³ÏÝ»ñÁ

¾Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сБ µЭбхГ³·снбхЩ »Э ЩЗ Я³сщ е³с³Щ»пс»сбн: ¸Зп³сП»Эщ ¹с³Эщ бхХХ³ЭПЫбхЭ³У¨ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ ысЗЭ³ПЗ нс³ (ЭП. 3.1,³): ЬП.-бхЩ ab-Ý ³½¹³Ýß³ÝÇ ×³Ï³ïÝ ¿, cd-Ý ³½¹³Ýß³ÝÇ Ñ³ïí³ÍùÁ ϳ٠ѻïÇÝ ×³Ï³ïÁ, bc-Ý ³½¹³Ýß³ÝÇ ·³·³ÃÝ ¿, ad-Э` ³½¹³ЭЯ³ЭЗ СЗЩщБ, իսկ de-ն` միջ ³½¹³Ýß³Ýային դադարը:

Ա½¹³Ýß³ÝÇ աЩеЙЗпбх¹: Ъбхс³щ³ЭгЫбхс У¨З ³½¹³ЭЯ³ЭЗ Й³сЩ³Э ³Щ»Э³Щ»Н ³сЕ»щБ Эс³ ³ЩеЙЗпбх¹Э ¿ª U_m (ЭП. 3.2): ²ЩеЙЗпбх¹ի չ³чողականությունն է. ì, Ùì, ÙÏì: Ц³П³пЭ»сЗ ЩЗз¨ ·пЭнбХ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ п»Х³Щ³лБ, որն ³Эн³ЭվбхЩ է ·³·³Г, կարող է ունենալ անկում, որը µЭбхГ³·снбхЩ ¿ U-áí:

Ա½¹³Ýß³ÝÇ տ¨бХбхГЫбхЭ: àñå»ë ³½¹³Ýß³ÝÇ t_ի п¨бХбхГЫбхЭ БЭ¹бхЭбхЩ »Э ³ЩеЙЗпбх¹З П»лЗЭ С³Щ³е³п³лЛ³ЭбХ Щ³П³с¹³ПЗ нс³ г³чн³Н Е³Щ³Э³П³ЩЗзбуБ (ЭП. 3.2): ºсµ»ЩЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ п¨бХбхГЫбхЭБ бсбЯбхЩ »Э 0.1U_m Щ³П³с¹³ПЗ нс³ П³Щ Блп ³½¹³ЭЯ³ЭЗ СЗЩщЗ: ºГ» н»с³е³СбхЩ гЗ ³сн³Н, ³е³ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ п¨бХбхГЫбхЭБ бсбЯнбхЩ ¿ Блп СЗЩщЗ: ²Ыл Щ»НбхГЫбхЭБ г³чнбхЩ ¿ Е³Щ³Э³ПЗ ЩЗ³нбсбн` í, Ùí, ÙÏí, Ýí:

ÜÏ. 3.2. ¾É»Ïïñ³Ï³Ý ³½¹³Ýß³ÝÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý å³ñ³Ù»ïñ»ñÁ

²½¹³Ýß³ÝÇ Ч³П³пЗ п¨бХбхГЫбхЭБ ¨ Г»щбхГЫбхЭБ: ²½¹³ЭЯ³ЭЭ бхЭЗ ³сз¨З Ч³П³п ¨ С»пЗЭ Ч³П³п` С³пн³Нщ: ²½¹³ЭЯ³ЭЗ ³йз¨З Ч³П³пЗ п¨бХбхГЫбхЭБ t<sub>×</sub> бсбЯнбхЩ ¿ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ ³ЧЩ³Э Е³Щ³Э³Пбн, ЗлП С³пн³НщЗ п¨бХбхГЫбхЭБª ³½¹³ЭЯ³ЭЗ ³ЭПЩ³Э Е³Щ³Э³Пбн` t_Ñ: ²й³н»Й С³Ч³Л ы·пнбхЩ »Э ³½¹³ЭЯ³ЭЗ Ч³П³пЗ ³ПпЗн п¨бХбхГЫ³Э С³лП³убхГЫбхЭЗу, бсЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ 0.1U_m-Çó ÙÇÝ㨠0.9U_m ³Ч»Йбх Е³Щ³Э³ПЭ ¿: ЬЩ³Э³е»л С³пн³НщЗ п¨бХбхГЫбхЭБ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ ³ЭПЩ³Э Е³Щ³Э³ПЭ ¿ 0.9U_m-Çó ÙÇÝ㨠0.1U_m: àñù³Ý ³í»ÉÇ ÷áùñ ¿ t_×-Ý ¨ t_Ñ-Ý, ³ÛÝù³Ý ³½¹³Ýß³ÝÇ Ó¨Á ³í»ÉÇ ¿ Ùáï»ÝáõÙ áõÕÕ³ÝÏÛաÝը:

ºñµ»ÙÝ t_×-Ç ¨ t_Ñ-З чбЛ³с»Э ³½¹³ЭЯ³ЭЗ Ч³П³пЭ»сБ µЭбхГ³·сվбхЩ »Э ³ЧЩ³Э ¨ ³ЭПЩ³Э ³с³·бхГЫ³Щµ: ²Ы¹ Щ»НбхГЫбхЭБ ³Эн³ЭбхЩ »Э Ч³П³пЗ ¨ С³пн³НщЗ Г»щбхГЫбхЭ, бсЗ г³чбХ³П³ЭбхГЫбхЭЭ ¿ ì/í (бхХХ³ЭПЫбхЭ³У¨ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ С³Щ³с):

²½¹³Ýß³ÝÇ հ½бсбхГЫбхЭБ: Ա½¹³Ýß³ÝÇ W ¿Э»с·З³Э µ³Е³Э³Н Эс³ п¨бХбхГЫ³Э нс³ µЭбсбЯбхЩ ¿ С½бсбхГЫбхЭЭ ³½¹³ЭЯ³ЭбхЩ:

P_Ç=W/t_Ç :

РбсбхГЫ³Э г³чЩ³Э ЩЗ³нбсЭ»сЭ »Э. ìï, Ùìï, ÙÏìï:

²½¹³Ýß³ÝЭ»сЗ ПсПЩ³Э е³сµ»сбхГЫбхЭБ: Р³н³л³с Е³Щ³Э³П³ЩЗзбубхЩ ПсПЭнбХ ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сБ П³½ЩбхЩ »Э е³сµ»с³П³Э С³збс¹³П³ЭбхГЫбхЭ: Ա½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ПсПЭЩ³Э T е³сµ»сбхГЫбхЭБ ПбгнбхЩ ¿ »сПбх С³с¨³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ПсПЭнбХ е³С»сЗ ЩЗз¨ БЭП³Н Е³Щ³Э³П³ЩЗзбуБ ¨ ³ЫЭ г³чнбхЩ ¿ Е³Щ³Э³ПЗ ЩЗ³нбсЭ»сбн` í, Ùí, ÙÏí (ÝÏ. 3.1, ա):

ОсПնЩ³Э е³сµ»сбхГЫ³Э С³П³¹³сУ Щ»НбхГЫбхЭБ ПбгнбхЩ ¿ ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ПсПնЩ³Э f С³Ч³ЛбхГЫбхЭ: ²ЫЭ µЭбсбЯбхЩ ¿ е³сµ»сбхГЫбхЭЭ»сЗ щ³Э³ПбхГЫбхЭБ 1н-З БЭГ³ущбхЩ ¨ г³чнбхЩ ¿ Р»субн` Ðó:

ÈóÙ³Ý ·áñó³ÏÇó: Ա½¹³ЭЯ³ЭЗ п¨бХбхГЫ³Э С³с³µ»сбхГЫбхЭБ е³сµ»сбхГЫ³ЭБ ПбгнбхЩ ¿ ЙуЩ³Э ·бсН³ПЗу`

=t_ÇT:

²ЫЭ г³чбХ³П³ЭбхГЫбхЭ гбхЭЗ ¨ ЩЗЯп чбщс ¿ Щ»ПЗу` 1:

ИуЩ³Э ·бсН³ПуЗ С³П³¹³сУ Щ»НбхГЫбхЭБ ПбгнбхЩ ¿ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ ЩЗз³Эу³ЫЭбхГЫбхЭ`

q=1=Tt_Ç:

²ЫЭ г³чбХ³П³ЭбхГЫбхЭ гбхЭЗ ¨ ЩЗЯп Щ»Н ¿ Щ»ПЗу` q>1:

²½¹³Ýß³ÝÇ մЗзЗЭ С½бсбхГЫбхЭ: Ա½¹³ЭЯ³ЭЗ մЗзЗЭ С½бсбхГЫбхЭБ бсбЯվбхЩ ¿ ¿Э»с·З³յի և е³сµ»сбхГЫ³Э հարաբերությամբ.

P_ÙÇç=WT:

Р³Щ»Щ³п»Йбн ա½¹³ЭЯ³ЭЗ С½бсбГЫбхЭБ և ЩЗзЗЭ С½бсбГЫбхЭБ Плп³ն³Эщ

P_Ç=P_ÙÇçT/t_Ç=P_ÙÇç=P_ÙÇçq,

աЫлЗЭщЭ` ա½¹³ЭЯ³ЭЗ С½бсбւГЫбхЭБ, որն ապահովվում է ·»Э»с³пбсը, գերազանցում է ·»Э»с³пбсի ЩЗзЗЭ С½бсбւГЫաЭБ q ³Ý·³Ù:

4. ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ²¼¸²ÜÞ²ÜܺðÆ ՍՏԱՑՄԱՆ ԵՂԱՆԱԿՆԵՐԸ

Ш»Л³ЭЗП³П³Э ПбЧ³ПЭ»сЗ, чбЛ³Эз³пЗгЭ»сЗ, Гн³ЫЗЭ ¨ ³Э³Йб·³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ µ³½³ЫЗ нс³ лп³унбхЩ »Э µ³½Щ³½³Э էլեկտրական ³½¹³ЭЯ³ЭЗ У¨³нбсЗгЭ»с ¨ ·»Э»с³пбсЭ»с, бсбЭщ П³с»ЙЗ ¿ ы·п³·бсН»Й ¿Й»ПпсбЭ³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ¨ л³сщ»сЗ П³й³н³сЩ³Э С³Щ³с:

4.1. Էլեկտրական ա½¹³эя³эз у¨³нбсЗгЭ»с

¸Зп³сП»Эщ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ У¨³нбсЗгЭ»сЗ бсбЯ п»л³ПЭ»с:

²Щ»Э³е³с½ п³сµ»с³ПБª էլեկտրական ³½¹³ЭЯ³ЭЗ У¨³нбсЗгЭ ¿ SA Щ»Л³ЭЗП³П³Э ПбЧ³ПЗ փակման և բացման ЩЗзбубн (ЭП. 4.1):

ЬП. 4.1. ¾Й»Ппс³П³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЗ У¨³нбсЗгЭ»с Щ»Л³ЭЗП³П³Э ПбЧ³ПЗ ЩЗзбубн

²Ыл п³сµ»с³ПЭ»сЭ бхЭ»Э ³ЫЭ Г»сбхГЫбхЭБ, бс Щ»Л³ЭЗП³П³Э ПбЭп³ПпЭ»сЗ ч³ПЩ³Э Е³Щ³Э³П ³й³з³ЭбхЩ ¿ Щ»Л³ЭЗП³П³Э ГсГйбу: ²ЫЭ Зс»ЭЗу Э»сП³Ы³уЭбхЩ ¿ ¿Й»Ппс³П³Э ЯХГ³ЫЗ ЩЗ³убхЩ ¨ ³Эз³пбхЩ ПбЭп³ПпЭ»сЗ ЩЗЩЫ³Эу С³сн³НЗ С»п¨³Эщбн: ЬЩ³Э µ³у³л³П³Э »с¨бхЫГБ ³ЭГбхЫЙ³пс»ЙЗ ¿ С³пП³е»л бсбЯ Гн³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ¨ л³сщ»сЗ С³Щ³с, ысЗЭ³П` С³ЯнЗгЭ»сЗ, пс³Щ³µ³Э³П³Э ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ¨ ³ЫЙЭ: ш³ЭЗ бс ГсГйЩ³Э »с¨бхЫГБ µ³у³л³µ³с ¿ ³½¹бхЩ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ µбхЭ эбхЭПуЗ³ЫЗ нс³, С»п¨³µ³с ³½¹³ЭЯ³ЭЗ псн»ЙБ е»пщ ¿ П³п³снЗ ГсГйЩ³Э »с¨бхЫГЗ ³½¹»убхГЫ³Э н»с³уЩ³Э ЩЗзбуЭ»сЗ ПЗс³йЩ³Щµ:

Ш»Л³ЭЗП³П³Э ПбЭп³ПпЗ ГсГйЩ³Э »с¨бхЫГЗ н»с³уЩ³Щµ Х»П³н³сЩ³Э ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ У¨³нбсЩ³Э ысЗЭ³ПЭ»с µ»сн³Н »Э ЭП. 4.2-бхЩ, որտեղ ЛЭ¹ЗсБ ЙбхНн³Н ¿ մեկ մեխանիկական կոճակի և »сПбх С³п ºì-àâ пс³Щ³µ³Э³П³Э ¾Й»Щ»ЭпЭ»сЗ нс³ П³йбхун³Н R-S псЗ·»сЗ ЩЗзбубн:

ÜÏ. 4.2. ºì-àâ ¾Й»Щ»ЭпЗ нс³ П³йбхун³Н ¾Й»Ппс³П³Э ³½¹³Эշանի У¨³нбсЗгЭ»с

R1 և R2 դիմադրությունները նախատեսված են պաշտպանելու աղավաղումներից, որոնք կարող են առաջանալ տրիգերի մուտքերին

էլեկտրական ազդանշան կարող է կիրառվել սենսորային սեղմակների կիրառմամբ, որտեղ երկու մետաղական թիթեղներին մատով հպվելով ի հաշիվ մաշկի էլեկտրահաղորդականության էլեկտրական շղթայի մուտքային դիմադրությունը շատ անգամ մեծ է մարդու մատի մաշկի դիմադրությունից, որը կազմում է 5…10 կՕմ: Այստեղ կիրառվող ինտեգրալ սեման պետք է լինի մետաղ-օքսիդ-կիսահաղորդիչ ՄՕԿ կառուցվածքով, որոնք առանձնանում են մուտքային մեծ դիմադրությամբ` 10⁹ …10¹⁴ Օմ:

ЬП. 4,3. Սենսորային սեղմակների կիրառմամբ էլեկտրական ա½¹³ЭЯ³ЭЗ У¨³нбсЗг

Մատով հպվելով  և  մետաղական թիթեղներին SR տրիգերի S մուտքում հայտնվում է լարման բարձր մակարդակ, ինչի հետևանքով Q ելքում սահմանվում է լարման բարձր մակարդակ: Դրան հաջորդում է C կոնդենսատորի լիցքավորում R1 դիմադրության միջոցով և երբ լարումը կոնդենսատորի վրա հասնում է տրիգերի համար շեմային արժեքին տրիգերը վերադառնում է սկզբնական վիճակին քանի որ C-ի լարումը տրվում է տրիգերի R մուտքին:  և  մետաղական թիթեղները մեկուսացման դեպքում S մուտքին հայտնվում է լարման ցածր մակարդակ R4 դիմադրության միջոցով:

Տրիգերի ելքում ձևավորվող ազդանշանի տևողությունը որոշվում է` t≈R₁C_:

Սպասման ռեժիմում գեներացում առաջացնելու համար անհրաժեշտ է արտաքին գործարկող ազդանշանի հայտնվելուն, որից հետո ձևավորում է մեկ ազդանշան: Այդպիսի բազմատատանիչին անվանում են սպասող կամ միավիբրատոր: Գործարկիչ ազդանշանը պետք է ունենա որոշակի բևեռականություն, ամպլիտուդ և տևողություն:

¶бЫбхГЫбхЭ бхЭ»Э µ³½Щ³½³Э лЛ»Щ³Э»с, бсбЭу ЩЗзбубн СЭ³с³нбс ¿ ¹³йЭбхЩ У¨³нбс»Й П³сЧ³п¨ ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»с Щбхпщ³ЫЗЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ Ч³П³пЗ П³Щ С³пн³Нщի ¹»ещбхЩ: ъсЗЭ³П, ЭП. 4,4-бхЩ µ»сн³Н սխեմայի միջոցով »ЙщбхЩ лп³унбхЩ ¿ ³½¹³ЭЯ³Э Щбхпщ³ЫЗЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ Ч³П³пЗ ¹»ещбхЩ:

ЬП. 4,4. ²½¹³ЭЯ³ЭЗ У¨³нбсЗгЭ»с Щбхпщ³ЫЗЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ Ч³П³пЗ ¹»ещбхЩ

ºñÏáõ ë˻ٳÛáõÙ ¿É VD1 և VD2 ¹Çá¹Ý»ñÁ ѳݹÇë³ÝáõÙ »Ý å³ßïå³ÝÇã, ÇëÏ R2-Á ë³Ñٳݳ÷³ÏáõÙ ¿ C ПбЭ¹»Эл³пбсбн ¨ ¹Зб¹бн ³ЭуЭбХ Сбл³ЭщЭ»сЗ Щ»НбхГЫбхЭЭ»сБ: ºЙщ³ЫЗЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЗ  п¨бХбхГЫбхЭБ бсбЯнбхЩ ¿ С»п¨Ы³Й П»се`

=0.7R1R2C:

4.2. Էլեկտրական ա½¹³Ýß³ÝÇ ·»Ý»ñ³ïáñÝ»ñ

ос³Щ³µ³Э³П л³сщ»сЗ Гн³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ нс³ лп»ХНнбхЩ »Э µ³½Щ³½³Э ուղղանկյուն ազդանշանների ·»Э»с³пбс³ЫЗЭ лЛ»Щ³Э»с, որոնք ունեն լայն կիրառություն կառավարման տեխնիկայում: Սրանցում պարբերության մի մասի ընթացքում էներգիան կուտակվում է միայն մեկ տիպի ռեակտիվ տարրի մեջ, սովորաբար կոնդենսատորի մեջ, իսկ պարբերության մյուս մասի ընթացքում ջերմության տեսքով ծախսվում է սխեմայի դիմադրություններում: Սխեմայի ուժեղացուցիչ տարրերը աշխատում են բանալու ռեժիմում` փոխարկելով կոնդենսատորը լիցքավորումից լիցքաթափման և հակառակը: Սրանք աշխատում են ինքնատատանման ռեժիմում, որի ընթացքում տատանումներ է գրգռում անընդհատ:

Ձևով ուղղանկյունին մոտ էլեկտրական տատանումներ գեներացնող գեներատորների կարգին են դասվում բազմատատանիչները և բլոկինգ-գեներատորները, որոնք իրականացվում են օպերացիոն ուժեղացուցիչներով, թվային տրամաբանական սխեմաներով, տրանզիստորներով:

ÜÏ. 4,5-áõÙ å³ïÏ»ñí³Í ¿ ուղղանկյուն ազդանշանների ·»Ý»ñ³ïáñ ºì-àâ »сПЩбхпщ³ЭЗ Гн³ЫЗЭ ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ СЗЩ³Э нс³, որոնք գործում են որպես ուժեղացուցիչ-ինվերտորներ: ²Ылп»Х ³½¹³ЭЯ³ЭЗ С³Ч³Л³П³ЭбхГЫбхЭБ е³ЫЩ³Э³нбсн³Н ¿ R ¨ C ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ³сЕ»щЭ»сбн ¨ бсбЯнбхЩ ¿ f1/2RC ³сп³С³ЫпбхГЫ³Щµ:

ЬП. 4,5. афХХ³ЭПЫбхЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ·»Э»с³пбс С³Ч³Л³П³ЭбхГЫ³Э чбчбЛЩ³Щµ

Ш»Н ПЗс³йбхГЫбхЭ бхЭ»Э лЗЭбхлбЗ¹³կան ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ·»Э»с³пбсЭ»сБ, бсбЭщ П³йбхунбхЩ »Э LC ï³ï³ÝáÕ³Ï³Ý Ï³Ù RC ПбЭпбхсЭ»сЗ СЗЩ³Э нс³: Սրացում հաստատուն հոսանքի աղբյուրի էներգիան կերպափոխում են էլեկտրական տատանումների էներգիայի: LC п³п³ЭбХ³П³Э ПбЭпбхсում տեղի է ունենում էներգիայի անընդհատ փոխանակություն կոնտուրի C կոնդենսատորի և L փաթույթի միջև և պարբերության ընթացքում սովորաբար ծախսվում է աղբյուրից ստացված էներգիայի մի փոքր մասը

LC ·»Э»с³пбсЭ»сБ Э³Л³п»лн³Н »Э µ³сУс С³Ч³Л³П³ЭбхГЫ³Щµ ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ ·»Э»с³уЗ³ЫЗ С³Щ³с, ЗлП RC-Э` у³Нс С³Ч³Л³П³ЭбхГЫбхЭЭ»сЗ С³Щ³с: LC կոնտուրի վրա կառուցվող ·»Э»с³пбсЭ»сЗ лЛ»Щ³Э»сБ µ³½Щ³½³Э »Э ¨ П³сбХ »Э п³сµ»сн»Й бхЕ»Х³убхуЗгЗ лЛ»Щ³ЫбхЩ Блп LC ПбЭпбхсЗ ЩЗ³уЩ³Э лП½µбхЭщЗ ¨ Блп ¹с³П³Э С»п³¹³сУ П³еЗ У¨З:

¸Çï³ñÏ»Ýù LC ·»Э»с³пбсЗ п³сµ»с³ПЭ»сЗу Щ»ПБ (ЭП. 4,6): ²ЫЭ Зс³П³Э³ун³Н ¿ БЭ¹С³Эбхс ¿ЩЗп»сбн пс³Э½Злпбс³ЫЗЭ бхЕ»Х³убхугЗ лЛ»Щ³ЫЗ нс³: R1, R2, R3 ¨ C3 ¿Й»Щ»ЭпЭ»сБ Э³Л³п»лн³Н »Э пс³Э½ЗлпбсЗ С³Э·лпЗ й»ЕЗЩЗ ³е³СбнЩ³Э ¨ з»сЩ³лпЗЧ³Э³ЫЗЭ П³ЫбхЭ³уЩ³Э С³Щ³с: ºЙщ³ЫЗЭ ³½¹³ЭЯ³ЭБ С³ЭнбхЩ ¿ пс³Э½ЗлпбсЗ ПбЙ»ПпбсЗу: ´»йЗ Щ³щбхс ³ПпЗн µЭбхЫГЗ ¹»ещбхЩ »Йщ³ЫЗЭ ¨ Щбхпщ³ЫЗЭ ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сБ С³П³чбхЙбхЩ »Э:

ЬП. 4,6. кЗЭбхлбЗ¹³Й ³½¹³ЭЯ³ЭЭ»сЗ LC ·»Ý»ñ³ïáñ

о³п³ЭбХ³П³Э ПбЭпбхсЗ е³с³Щ»пс»сБ е³ЫЩ³Э³нбсн³Н »Э C2 ПбЭ¹»Эл³пбсЗ бхЭ³ПбхГЫбхЭбн ¨ пс³ЭлэбсЩ³пбсЗ w₁ ·³Й³сЭ»сбн առաջնային ч³ГбхЫГЗ L ЗЭ¹бхПпЗнбхГЫ³Щµ: Р»п³¹³сУ П³еЗ ³½¹³ЭЯ³ЭБ С³ЭнбхЩ ¿ w₂ ·³É³ñÝ»ñով երկրորդային փաթույթÇó, áñÁ M ЗЭ¹бхПпЗн П³еЗ Щ»з ¿ w₁ -Ç Ñ»ï ¨ C1-З ЩЗзбубн пснбхЩ ¿ пс³Э½ЗлпбсЗ ЩбхпщЗЭ: Գ»Э»с³пбсի ելքային ազդանշանի ամպլիտուդան ավելի մեծ է քան հետադարձ կապինը, հետևաբար տրանսֆորմատորը պետք է լինի ցածրացնող, այսինքն w₁>w₂:

¶»Э»с³пбсЗ С³Ч³ЛбхГЫбхЭБ Щбп³нбс³е»л С³н³л³с ¿ й»½бЭ³Эл³ЫЗЭ С³Ч³ЛбхГЫбхЭБ.

1/2(LC)^1/2:

¶»Э»с³пбсЭ»сЗ С³Ч³ЛбхГЫ³Э П³ЫбхЭ³уЩ³Э нс³ ³½¹бхЩ »Э ЩЗ Я³сщ ·бсНбЭЭ»с, бсбЭуЗу П³с»ЙЗ ¿ ЭЯ»Й

•лЭЩ³Э ³ХµЫбхсЗ Й³сЩ³Э п³п³ЭбхЩЭ»сБ,

•ßñç³å³ïÇ ç»ñÙ³ëïÇ׳ÝÁ,

•ЛбЭ³нбхГЫбхЭБ,

•Щ»Л³ЭЗП³ПաЭ ³½¹»убхГЫбхЭЭ»сБ,

•µ»йЗ чбчбЛбхГЫбхЭЭ»сБ,

•³ПпЗн ¿Й»Щ»ЭпЭ»сЗ ³ХЩбхПБ:

Р³Ч³ЛбхГЫ³Э ³н»ЙЗ µ³сУс П³ЫбхЭбхГЫбхЭ П³с»ЙЗ ¿ лп³Э³Й Пн³су³ЫЗЭ ·»Э»с³пбсЭ»сЗ лЛ»Щ³Э»сбхЩ, бсп»Х бсе»л П³ЫбхЭ е³с³Щ»пс»сбн µ³сУсбс³П п³п³ЭбХ³П³Э ПбЭпбхс ы·п³·бсНнбхЩ ¿ еЗ»½б¿Й»Ппс³П³Э С³пПбхГЫ³ЭБ пЗс³е»пбХ Пн³су³ЫЗЭ ГЗГ»Х:

ºГ» Пн³су³ЫЗЭ ГЗГ»ХЗ Ясз³¹ЗсЭ»сЗЭ ПЗс³йнЗ чбчбЛ³П³Э Й³сбхЩ, ³е³ Эс³ЭбхЩ П³й³з³Э³Э Щ»Л³ЭЗП³П³Э п³п³ЭбхЩЭ»с: ВЗГ»ХЗ ЭЩ³Э С³пПбхГЫбхЭБ ³Эн³ЭбхЩ »Э С³П³¹³сУ еЗ»½б¿ээ»Пп: ВЗГ»ХбхЩ ³й³з³у³Н Щ»Л³ЭЗП³П³Э п³п³ЭбхЩЭ Зс С»сГЗЭ Ясз³¹ЗсЭ»сЗ нс³ ³й³з³уЭбхЩ ¿ ¿Й»Ппс³П³Э ЙЗущ»с, бсбЭу ЭЯ³ЭБ чбчбЛнбхЩ ¿ Щ»Л³ЭЗП³П³Э п³п³ЭЩ³Э С³Ч³ЛбхГЫ³Щµ: ²с¹ЫбхЭщбхЩ` ГЗГ»Хбн СблбхЩ ¿ чбчбЛ³П³Э ¿Й»Ппс³П³Э Сбл³Эщ: ВЗГ»ХЗ ³Ы¹ С³пПбхГЫбхЭБ ³Эн³ЭбхЩ »Э бхХЗХ еЗ»½б¿ээ»Пп: Ъбхс³щ³ЭгЫбхс Пн³су³ЫЗЭ ГЗГ»Х бхЭЗ Зс л»ч³П³Э й»½бЭ³Э³л³ЫЗЭ (Щ»Л³ЭЗП³П³Э) п³п³ЭбхЩЭ»сЗ С³Ч³ЛбхГЫбхЭБ: Р³Ч³ЛбхГЫ³Э ³Ы¹ Щ»НбхГЫбхЭБ е³ЫЩ³Э³нбсн³Н ¿ ГЗГ»ХЗ г³чл»сбн:

Он³суЗ µ³сбс³ПбхГЫбхЭБ С³лЭбхЩ ¿ ЩЗ щ³ЭЗ С³сЫбхс С³½³сЗ, ЗлП LC ПбЭпбхсЗЭБ ЩЗ щ³ЭЗ п³лЭЫ³ПЗ П³Щ С³сЫбхсЗ: ºГ» Пн³су³ЫЗЭ ГЗГ»ХЗЭ ³сп³щЗЭЗу пснЗ чбчбЛ³П³Э Й³сбхЩ, ³е³ ³й³з³ЭбхЩ ¿ бсбЯ³ПЗ Сбл³Эщ: ºсµ ³Ы¹ С³Ч³ЛбхГЫбхЭБ Щбп»ЭбхЩ ¿ л»ч³П³Э й»½бЭ³Эл³ЫЗЭ С³Ч³ЛбхГЫ³ЭБ, ПпсбхП Щ»Н³ЭбхЩ ¿ Щ»Л³ЭЗП³П³Э п³п³ЭбхЩЭ»сЗ ³ЩеЙЗпбх¹³Э, бсЗ С»п¨³Эщбн Щ»Н³ЭбхЩ ¿ Сбл³ЭщБ: